عصر توریسم: پس از گذشت سه سال از كشف شهر زیرزمینی صالح آباد در منطقه ی صالح آباد همدان، باستان شناسان به این منطقه ی تاریخی رفتند تا مطالعه و كاوش در این منطقه ی گسترده ی تاریخی كه یافته های آن احیانا به دوره ی ایلخانی یعنی حدود 800 سال قبل می رسد را آغاز كنند.
احمد ترابی – معاون میراث فرهنگی اداره كل میراث فرهنگی استان همدان – در گفت و گو با ایسنا می گوید: حدود سه سال قبل، با اطلاع شورای شهر صالح آباد همدان، از وجود یك محوطه ی تاریخی در زیرِ زمین، از این منطقه تاریخی دیدن كرده و برخی بررسی های اولیه روی آن انجام شد، تا امسال كه با تخصیص اعتبار مناسب برای مطالعه و كاوش در این محوطه ی تاریخی، از حدود ۲۰ روز قبل، باستان شناسان به شهر صالح آباد همدان رفتند.
به قول وی در طول مدت سه سال قبل از زمانِ كشف و وجود این شهر زیرزمینی، هیچ خبری منتشر نشده است تا از هر نوع احتمالی برای حضور قاچاقچیان آثار تاریخی پیش از اختصاص اعتبار مناسب و آغاز مطالعات جلوگیری شود.
وی با بیان این كه آثار اولیه به دست آمده از این محوطه، تكه سفال های مربوط به دوره ی اسلامی و تاریخی است، اشاره كرد: برای انجام پژوهش و جستجوهای بیشتر در این محوطه به زمانِ بیشتری نیاز داریم، تا بتوانیم این منطقه را بطور كامل بررسی نماییم.
به گفته ی او، بر طبق مطالعات اولیه مشخص شده است؛ «زمانی كه سربازانِ روسی از این منطقه برای عبور به سمتِ شمال ایران استفاده می كردند، مردهای منطقه خانواده های خودرا در شهرِ زیرزمینی پنهان می كردند تا كسی متوجه حضورِ آنها نشود.»
ترابی با اشاره به وجود آبرفت هایی كه در طول حداقل ۸۰۰ سال قبل وارد این شهر زیر زمینی شده اند، ادامه می دهد: متأسفانه در این مدت بارندگی های زیادی موجب تجمیع این آبرفت ها شده است كه باید نخست تمامِ آنرا خارج كرد تا كارهای مطالعاتی بطور كامل روی این محوطه ی تاریخی صورت گیرد.

وی این شهر زیرزمینی را محوطه ای تاریخی مشابهِ شهرهای «سامن» و «ارزانفود» می داند و بیان می كند: در طولِ دو سه سالِ گذشته از زمان كشفِ این محوطه مطالعاتی روی این منطقه انجام شد تا با ارسال نتایج اولیه ی آن به پژوهشگاه میراث فرهنگی، بتوانیم سازمان را برای تخصیص اعتبار مناسب با هدف انجامِ مطالعه و جستجوهای اولیه قانع نماییم.
معاون میراث فرهنگی اداره كل میراث فرهنگی استان همدان، با بیان این كه اعتبار اولیه برای فصل نخست مطالعه و كاوش در این محوطه را شهرداری و شورای شهر منطقه تقبل كرده اند، ادامه می دهد: به دنبال درخواست مدیریت شهری منطقه این مطالعات انجام می شود، تا در صورت رسیدن به جواب قطعی در این زمینه، برنامه ریزی های آینده برای ان سریع تر صورت گیرد.
او تاكید می كند: از روز نخست هم می دانستیم كه در این منطقه یك شهر زیرزمینی وسیع وجود دارد، اما برای انجام مطالعاتِ بیشتر، نیاز به زمان و اعتبار قابل ملاحظه داریم.
ترابی با بیان این كه نیاز به زمان بیشتر برای مطالعه واعتبار قابل توجهی برای این محوطه داریم، می گوید: مقرر است گزارشِ فصل نخست كاوش در این منطقه به میراث فرهنگی ارسال شود تا به واسطه ی وسعت نسبتاً زیاد این محوطه به آن اعتبار تخصیص یابد.

قبل از این و در طول سال های گذشته، دو شهر زیر زمینی «سامن» و «ارزانفود» در شهر تاریخی همدان كه برخی باستان شناسان آن به دوره ی مادها نسبت می دهند، كشف شده بود، بر این اساس شاید بتوان همدان را خاستگاه شهرهای دستكند ایران نامید.

منبع: