عصر توریسم: داستان ثبت جهانی منطقه هورامان سرزمین درخلال دو استان كردستان و كرمانشاه چند سالی است مطرح شده و هر بار مسئولان استانی و كشوری زمانی را برای عملیاتی شدن این مهم اعلام می كنند.
خبرگزاری مهر- گروه استان ها: ثبت جهانی هورامان، منطقه ای كه در میان استان های كردستان و كرمانشاه مشترك بوده، چندین سال است در اولویت قرارگرفته و باوجود اقدامات مختلف تابحال این مهم جنبه عملیاتی به خود نگرفته است.
هورامان به سبب خاصیت های خاص جغرافیایی، معماری ویژه، نوع زندگی مردم و همین طور آداب ورسوم خاص یكی از مناطق پر توریست در استان و حتی كشور به حساب می آید و بنا بر این ثبت جهانی این منطقه یكی از اولویت های دولت طی چند سال اخیر بوده است.
در راستای تسریع در ثبت جهانی این منطقه پایگاه منظر فرهنگی و تاریخی هورامان از شش سال قبل شكل گرفته و در امتداد عملیاتی كردن این مهم فعالیت ها و برنامه های مختلفی را در سطح استان كردستان انجام داده است.
پویا طالب نیا مدیر پایگاه منظر فرهنگی، تاریخی هورامان در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به انتها مطالعات ثبت جهانی این منطقه، اظهار داشت: الان ما وارد مرحله اجرایی ساماندهی روستاها شده ایم.
تشكیل كارگروه ساماندهی روستاهای منطقه هورامان
وی با اشاره به اقدامات در دستور كار در امتداد اجرایی كردن سوژه ساماندهی روستاها، اضافه كرد: عملیاتی كردن این مهم نیاز به تشكیل كارگروه ویژه متشكل از استانداری كردستان، میراث فرهنگی، فرمانداری و بخشداری های حوزه استحفاظی دارد تا با یك مدیریت واحد كارها به بهترین شیوه صورت گیرد.
مدیر پایگاه منظر فرهنگی و تاریخی هورامان با اشاره به اینكه كار ساماندهی روستاهای این منطقه به صورت نمونه در روستای دولاب انجام شده است، اضافه كرد: این طرح موفقیت آمیز بوده و برای سایر روستاها از آن می توان الگوبرداری كرد.
طالب نیا با اشاره به اینكه این مطالعات در چارچوب مردم شناسی، باستان شناسی، علوم طبیعی، معماری، اسناد تاریخی و هوار نشینی انجام شده است، تصریح كرد: ساماندهی روستاها نیازمند اعتبارات ویژه است تا بلكه طی ۲ ماه آینده مدارك لازم برای تهران ارسال شود تا استان با آمادگی كامل منتظر بررسی های كارشناسان باشد.
وی با اشاره به فعالیت های مطالعاتی صورت گرفته در امتداد شناسایی ظرفیت های تاریخی در منطقه هورامان، بیان كرد: بیشتر از ۵۰۰ اثر باستانی مربوط به دوران پارینه سنگی تا اواخر دوران اسلامی در این منطقه تاریخی شناسایی شده است.
وی افزود: پایگاه منظر فرهنگی، تاریخی هورامان درصدد است از خروجی این مطالعات كه در امتداد تدوین پرونده ثبت جهانی هورامان مورداستفاده قرار می گیرد، اطلس دیرینه شناسی منطقه هورامانات را تهیه و تدوین كند.
پژوهش های كارشناسان از سال ۲۰۱۱ تابحال نشان داده است، تغییرات محسوسی در معماری شهر اورامان روی داده و مسئولان باید با وضع قوانینی این رویه را متوقف كنندمدیر پایگاه منظر فرهنگی تاریخی هورامان با اشاره به این كه اولویت اصلی حفظ بافت سنتی و میراث فرهنگی منطقه است، گفت: ثبت جهانی اورامان از تغییر بافت معماری اصیل آن جلوگیری می كند و سبب حفظ بعضی از فرهنگ های غنی مردم منطقه می شود.
طالب نیا عنوان كرد: پژوهش های كارشناسان از سال ۲۰۱۱ تابحال نشان داده است، تغییرات محسوسی در معماری شهر اورامان روی داده و مسئولان باید با وضع قوانینی این رویه را متوقف كنند.
وی با بیان این كه گردشگران برای دیدن اصالت و غنای یك منطقه در آن حضور می یابند، همكاری و همراهی مسئولان برای حفظ و صیانت از اورامان را ضروری دانست و از اجرایی شدن فعالیت های حمایتی در روستاهای منطقه اورامانات آگاهی داد و اظهار داشت: اولویت این فعالیت ها با روستاهایی است كه قابلیت جذب توریست در آنها وجود دارد.
دستور رئیس جمهور برای تسریع در ثبت جهانی هورامان
درحالی كه مطالعات و كارهای تحقیقاتی و پژوهشی در امتداد ثبت جهانی هورامان همچنان دنبال و پیگیری می شود كه چندی پیش رئیس جمهور در نامه ای از وزیر میراث فرهنگی كشور خواست كه ثبت جهانی هورامان را در اولویت فعالیت های خود قرار داد.
محسن علوی مدیركل میراث فرهنگی استان كردستان به خبرنگار مهر اظهار داشت: نامه ای از طرف ریاست جمهوری برای در اولویت قرار گرفتن ثبت جهانی هورامان در برنامه های سال جاری میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری كشور به این وزارت خانه ارسال شده است.
وی با اشاره به دستور رئیس جمهور در امتداد تسریع در ثبت جهانی هورامان، بیان كرد: هماهنگی های لازم در امتداد ارسال پرونده ثبت جهانی هوارمان به یونسكو صورت گرفته و نماینده این سازمان بین المللی نیز در مسافرت به استان كردستان از نزدیك در جریان اقدامات و برنامه ریزی های انجام شده قرار گرفت.
پرونده ثبت جهانی هورامان پس از چهار سال تلاش در ۲ استان كردستان و كرمانشاه تكمیل و جهت بررسی های اولیه طی روزهای آینده به سازمان جهانی یونسكو ارسال می شودوی اضافه كرد: پرونده ثبت جهانی هورامان پس از چهار سال تلاش در ۲ استان كردستان و كرمانشاه تكمیل و جهت بررسی های اولیه طی روزهای آینده به سازمان جهانی یونسكو ارسال می شود.
علوی اظهار داشت: این منطقه تاریخی از جغرافیای فرهنگی و تاریخی وسیعی برخوردار بوده و بنا بر این نیز پراكندگی آثار شناسایی شده آن در ۷۶ روستای منطقه اورامانات در شهرستان های سروآباد، كامیاران و سنندج است.
درحالی كه مسئولان استان كردستان و حتی استان كرمانشاه از اختتام مطالعات درباب تكمیل پرونده ثبت جهانی هورامان سخن به میان می آورند كه در جلسه چندی پیش نماینده یونسكو در سنندج، ابهاماتی درباب ثبت جهانی هورامان عنوان شد.
حفظ وضعیت موجود روستاهای منطقه یكی از نیازهای لازم و ضروری است
در این جلسه حسن طالبیان معاون وزارت میراث فرهنگی كشور با تاكید بر لحاظ كردن كل منطقه هورامان با تمامی داده های موجود در تدوین پرونده ثبت جهانی، اظهار داشت: نقشه های منطقه هورامان باید به سمت معرفی معماری و وضعیت موجود سوق داده شود و در این راستا تهیه شوند.
وی گفت: باید برای هر مشكلی در حوزه معماری، طبیعت، فرهنگ و… یك طرح سامان دهی داشته باشیم تا بتوانیم در حفظ وضع موجود و ارتقای آن به نحو احسن اقدام نماییم.
طالبیان با بیان پشتیبانی از تشكیل كمیسیون عالی هورامان، اضافه كرد: مسئولیت این كمیسیون را شخصاً به عهده می گیرم و امور مربوط به ثبت جهانی هورامان را تا حصول نتیجه پیش خواهیم برد.
در ادامه این نشست مشاور ارشد یونسكو نیز درباب روند ثبت جهانی هوارمان و همین طور موانع پیش روی این مهم مواردی را مطرح كرده و خواهان تسریع در رفع این نقصها و مشكلات شد و از مسئولان ایرانی خواست كه زمینه را برای تسریع در اجرایی كردن این مهم فراهم آورند.
پروفسور یوكایوكیلتو مشاور ارشد یونسكو با اشاره به موارد حائز اهمیت در ثبت جهانی هورامان اظهار داشت: بروكراسی اداری نباید مانعی برای پیشبرد اهداف ثبت جهانی این منطقه باشد.
حفظ معماری منطقه هورامان ضروری است
وی ضمن مهم خواندن معماری سنتی منطقه هورامان بعنوان یك ارزش مهم، اضافه كرد: ساخت وسازها با همكاری مردم منطقه هورامان باید ساماندهی گردد و از ساخت وساز به شیوه مدرن جلوگیری شود.
مشاور ارشد یونسكو بر ضرورت مشخص ساختن نقاط شاخص منطقه و برجسته ساختن آنها، برنامه ریزی برای حفاظت از طبیعت و معماری این منطقه، تدوین استراتژی های مقابله با مشكلات و حوادث احتمالی طبیعی، شناسایی همه مسئولین و كسانی كه به نحوی در پروسه ثبت جهانی هورامان دخیل هستند تاكید كرد.
وی با اشاره به دیگر نیازهای پیش روی ثبت جهانی هورامان، ازجمله ارتقای ظرفیت های موجود در منطقه و سطح خدمات بهداشتی و زیرساخت ها، گفت: مردم منطقه یكی از اهرم ها و گزینه های مهم در حفظ وضعیت موجود، ارتقاء و بازسازی منطقه هستند كه باید مدنظر مسئولین استان و كشور باشند.
درحالی كه مسئولان از امیدواری درباب روند ثبت جهانی هورامان صحبت می كنند كه مشاور ارشد یونسكو با شرط هایی كه اعلام نمود روند ثبت جهانی هورامان را با تردید مواجه كرده است.
در حال حاضر تأمین زیرساخت های اولیه ازجمله مسیر دسترسی به منطقه، حفظ بافت سنتی و جلوگیری از ساخت وسازهای جدید، فرهنگ سازی در میان اقشار مختلف مردم و… ازجمله اولیه ترین مشكلات و موانع پیش روی ثبت جهانی هورامان به شمار می روند.
در نهایت پرونده جمع آوری شده در حوزه های مختلف درباب هورامان تكمیل و در اختیار یونسكو قرار گرفته است ولی بنظر می رسد كه در برخی از حوزه های زیرساختی هنوز این منطقه با مشكلات و نیازهای اساسی مواجه می باشد.
منبع: عصر توریسم
