به گزارش عصر توریسم با نتیجه ندادن اعتراض ها برای حذف طرح الحاقِ روستای قاسم آباد به شهر همدان كه مهمترین نتیجه ی منفی اش، لغو ثبت قنات «قاسم آباد» این استان در لیست میراث جهانی است، این دفعه هفت هنرمند همدانی در نامه ای به دو نماینده ی مردم تهران و همدان در مجلس شورای اسلامی از آنها خواسته اند تا برای حذفِ این طرح پا جلو بگذارند.
به گزارش عصر توریسم به نقل از ایسنا، تلاش ها و ایده ی جوانانِ قاسم آبادی در همدان و راهی كه برای نجات كشاورزی در این روستا باز كرده بودند، سبب شد تا ابعاد جهانی قناتِ قاسم آباد را كشف كنند، قناتی كه به واسطه ی ارزش های تاریخی اش می تواند قدِ قنات های ایرانی در یونسكو را به هم ردیف های ایرانی اش در یونسكو برساند و نخستین قنات_موزه كشور و شاید دنیا لقب بگیرد.
اما از زمان شروع به كار جوانان همدانی و دهیار جوانِ روستای قاسم آباد، كه با وجود نزدیكی چند دقیقه ای با مركز شهر همدان، برای مردم كمتری شناخته شده است، مشكلات به مرور خویش را به آنها نشان دادند، از عبور فیبر نوری توسط شركت مخابرات منطقه كه این محوطه را تهدید به تخریب می كند، تا تهیه طرح تفصیلی برای پیوستن روستای قاسم آباد به شهر همدان كه موانع برای جهانی شدن قناتِ قاسم آباد را محكم تر كرده اند.
بعد از هشدارهای زیادی كه فعالان میراث فرهنگی در طول یك سال قبل برای نجاتِ این قنات مطرح كرده اند، حالا پرویز پرستویی، مسعودجعفری جوزانی، احمدرضا درویش، محمدحسین حلیمی، پرویز اذكایی، امیرشهاب رضویان و مجیدبرزگر در نامه ای به پروانه سلحشوری – نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی – و امیر خجسته – نماینده مردم همدان و فامنین در مجلس شورای اسلامی – درخواستِ توجه بیشتر و پیگیری برای پیشگیری از الحاق پنج روستا به خصوص قاسم آباد به شهر همدان را دارند.
در متن این نامه آمده است: «از این جهت نامه را خطاب به شما می نویسیم كه پیش از این در چند و چون ماجرای قنات تاریخی روستای قاسم آباد همدان قرار گرفته اید، دیگر اینكه برخلاف برخی نمایندگان پیش از این هم در مسایل مربوط به میراث فرهنگی و محیط زیست همراه مردم همدان بوده اید و مطالبات آنان را پیگیری كرده اید.
امید است همه مسؤلان دولتی مرتبط بخصوص استانداری و شهرداری ها توجه ویژه ای به ماندگاری عناصر فرهنگی، طبیعی داشته باشند. ما هم خواهیم كوشید تا بعنوان نمایندگانی از وجدان بیدار جامعه، كماكان رسالت خود را در پایش عملكردها و پاسداری از داشته های فرهنگی و طبیعی سرزمین مان ادامه دهیم. ضمن سپاس از نگاه مسئولانه ی شما، نگرانی خویش را از توسعه شهری، بدون توجه به پایداری منابع مطرح می نماییم، چون تجربه های پیشین گواهی بر این است كه توسعه بی رویه و سریع شهرها عناصر اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی شهر را دگرگون و گرفتار چالش می كند.
مدتی است مسئله الحاق چهار روستای «حسن آباد»، «قاسم آباد»، «شورین» و «علی آباد» به شهر همدان مطرح شده و با فشار و پیگیری یكی از نمایندگان همدان، وزارت كشور مصوبه الحاق سه روستا را صادر كرده است. این تصمیم نه در میان مردم همدان طرفدار دارد و نه در میان ساكنان این روستاها.
مردم همدان نگران این هستند كه یك شبه بیشتر از 20 هزار نفر به جمعیت شهر اضافه شود و خدمات اندكی كه از مدیریت شهری می گیرند هم گرفتار چالش شود. ساكنان روستاها هم نگرانند بعد از الحاق به شهر خدمات و امكانات امروز را از دست دهند، به علت اینكه حالا از خدمات مجانی بیمه روستایی بهره می برند و آب، برق، گاز و تلفن روستایی را هم با یارانه دریافت می كنند و بعد از الحاق، همه این ها را از دست خواهند داد و در مقابل بعنوان حاشیه نشین دركنار مردم شهر زندگی خواهند كرد.
كارشناسان شهری و جامعه شناسان هم با این طرح مخالفند آنها می گویند پیش از این چندین روستا به شهر همدان الحاق شده اما این طرح سبب شده حاشیه نشینی، صدمه های اجتماعی و فقر دراین مناطق نهادینه شود و در مقابل زمین خواری و رانت خواری جای رفاه شهروندان را بگیرد. اكثریت اعضای شورای شهر همدان هم با این طرح مخالفت كرده اند، اما به نظر می آید نظر مردم و نمایندگان آنان اهمیتی ندارد.
امروز مهاجرت معكوس در كشورهای توسعه یافته مطرح می شود و مدت هاست كه بحث مهاجرت از شهرها به روستاها در كشور ما هم زبانزد شده است؛ اما سیاست های كلان، مانع چنین اندیشه و برنامه ای شده است و تلاش می نماییم روستاها را به صورت دستوری به شهر تبدیل یا الحاق نماییم.
الحاق روستاهای علی آباد، حسن آباد و قاسم آباد به شهر همدان در این زمان كار عجولانه ای است كه حتی اگر مراحل قانونی آن طی شده باشد، شرایط پذیرش این روستاها در بحث ایجاد زیرساخت ها و امكانات وجود ندارد.
اما علاوه بر مسایل اجتماعی كه در دراز مدت خودنمایی خواهد كرد، مسئله «میراث فرهنگی و محیط زیست» است. روستای قاسم آباد كه پرجمعیت ترین روستای استان با حدود 9 هزار نفر جمعیت است بیشترین صدمه را از این تصمیم خواهد دید. این روستا بیشتر از 400 هكتار بیشه زار دارد و تنها لكه سبز شمال شهر همدان به حساب می آید با الحاق این روستا این تنفس گاه سبز قربانی زمین خواری می شود.
نكته دیگر این است كه قنات تاریخی روستای قاسم آباد به طول چهار كیلومتر، ارتفاع بیشتر از سه متر و عرض بیشتر از دو متر بعنوان عریض ترین قنات دنیا شناخته شده و سال قبل توسط وزارت میراث فرهنگی ثبت شده است، همینطور مجوز راه اندازی نخستین قنات موزه كشور در كنار این قنات صادر شد و الان هم در انتظار ثبت جهانی است كه با الحاق این روستا قنات و همه مظاهر آن از بین می رود.
در اجلاس جهانی جاده ابریشم، پیشنهاداتی برای نامزدی ثبت جهانی نظیر هگمتانه، كاروانسراهای همدان، غار علیصدر، تپه تاریخی نوشیجان، سازه های دستكند استان و قنات تاریخی روستای قاسم آباد عنوان شد، اما در این بین تنها برای قنات قاسم آباد، پرونده تهیه شده است.
همانطور كه می دانید آثار پیشنهادی باید نمونه برجسته ای از نوعی بنا، مجموعه معماری، فناوری یا منظره و همینطور سكونتگاه سنتی بشری یا استفاده از زمین كه معرف یك یا چند فرهنگ است، باشد؛ بخصوص مواقعی كه تحت تاثیر تغییرات برگشت ناپذیر شده است. در مجموع به طرز مستقیم یا ملموس در رابطه با رویدادها یا سنن زندگی افكار و عقاید یا آثار هنری یا ادبی واجد اهمیت والای جهانی باشد.
به نظر می آید همه ی این شرایط در اثر تاریخی قنات قاسم آباد وجود دارد و اقبال وزارت میراث فرهنگی هم به این گزینه بیشتر است. البته پیش از این، 11 رشته قنات در لیست آثار جهانی ثبت شده و به قول وزیر و معاون میراث فرهنگی، در صورت ارسال پرونده ثبتی قنات روستای قاسم آباد، این اثر تاریخی هم در آن لیست ثبت خواهد شد و محتمل ترین گزینه ثبت جهانی در استان است.
قنات قاسم آباد با فرهنگ و معیشت كشاورزان روستا و زندگی اجتماعی آنان مرتبط می باشد و از جانب دیگر، شیوه منحصر به فرد تقسیم آب در روستای قاسم آباد و افسانه ها و روایت های مختلف درباره این قنات كه بخشی از فرهنگ شفاهی منطقه را در خود جای داده، كم نظیر است.
نباید فراموش كرد كه اگر دخل و تصرفی در معماری این قنات یا ساختار اجتماعی مردم پدید بیاوریم، این شانس را از دست خواهیم داد و نمی توان پرونده را برای ثبت جهانی ارسال كرد؛ چون قنات را به نام «روستا» می شناسند و نه شهر، ازاین رو بهتر است هم اكنون از تغییرات ساختاری و اجتماعی در روستا صرف نظر نماییم.
به قول معاون وزیر میراث فرهنگی، فرایند ثبت جهانی تا تیرماه سال آینده به طول می انجامد، برای الحاق این روستا حداقل تا سال آینده دست نگه داریم تا در نتیجه این ثبت، نتایج مثبت و پرارزش آن هم برای قاسم آباد و هم شهر همدان مثمرثمر باشد.
از شما نمایندگان كه بارها پیگیر دغدغه های هنرمندان، فعالان مدنی و روزنامه نگاران در حوزه میراث طبیعی و فرهنگی بوده اید، درخواست می نماییم تا از این تصمیم غیر كارشناسی جلوگیری كنید و برای به ثمر رسیدن تلاشهای مردم روستای قاسم آباد برای ثبت جهانی قنات تلاش و همراهی كنید.»
