به گزارش عصر توریسم كرونا ممنوعیت پذیرش مسافر از جانب اماكن خدمات گردشگری و اقامتی استان سمنان را به دنبال داشت و این امر سبب شد تا ركود گریبان گیر این واحدهای خدماتی شود.
خبرگزاری مهر، گروه استان ها – محمدحسین عابدی: مقابل درب یکی از بزرگ ترین هتل های استان سمنان می ایستیم نگهبان در حال تماشای تلویزیون شگفت زده ما را نگاه می کند انگار چند ماهی می شود که به جز کارکنان هتل کسی را ندیده است با تعجب می پرسد می خواهید بروید داخل؟ جوری سوال را طرح می کند که انگار خطری درون هتل ما را تهدید می کند، می گوییم…. بله؛
سوت وکور است، ساکت؛ آن قدر که جز صدای باد و پارس سگی که دورتر بوی ما را شنیده، چیزی به گوش نمی رسد تا ساختمان اصلی چند متری راه است یکی به استقبال می آید او هم انگار همین حالا از پای تلویزیون بلند شده است متوجه می شود که مسافر نیستیم خیالش راحت می شود انگار از خطری جسته است.
چند قدمی همراهمان می شود و می گوید: درست خاطرم نیست اما آخرین مسافری که در هتل پذیرش شد ۱۰ روز اول اسفندماه بود شاید هم پنجم خاطرم نیست اما به یاد دارم که یک زن و شوهر تهرانی بودند از خودروی شان یادم است یک بی ام دبلیو سیاه؛ دیگرکسی به اینجا نیامده البته مسافرها کم وبیش می آمدند اما چون حق پذیرش نداشتیم می رفتند.
عدم پذیرش مسافر و ضررهای آن
صاحب هتل نیست اما مدیر داخلی هتل که البته تاکید دارد برای مصاحبه باید هماهنگ کند، می گوید: از اسفندماه است که هتل پذیرش ندارد البته مجبور بودیم باز باشیم چونکه ممکن بود هرلحظه دستورالعمل جدیدی بیاید از طرفی به انواع تجهیزات ضدعفونی مجهز بودیم که اگر لازم شد میهمانان پذیرش شوند بتوانیم تمام و کمال خدمات بهداشتی و حفاظت شخصی را به آنان عرضه نماییم اما ترس از کرونا سبب می شد که حتی اگر پذیرش مسافران هم آزاد باشد، کسی به ما رجوع نکند.
هتل ها تا آخر سال ۹۹ باید کار کنند تا فقط جبران ضررهای اسفندماه ۹۸ تا بهار ۹۹ جبران شود و این یعنی رکود یا به عبارت دیگر ورشکستگی کمالی بابیان اینکه ضرر هنگفتی به هتل در این دو ماه واردشده است، بیان داشت: این ضررهای در بخش های مختلف است و اگر روی هم آنان را جمع نماییم شاید به ۸۰۰ میلیون تومان یا حتی یک میلیارد تومان هم برسد چونکه این هتل بالغ بر ۴۲ نیروی کاری دارد از طرفی صدها کیلوگرم گوشت، مرغ، لبنیات، نوشیدنی و … در انبارها وجود داشت که مصرف نشد و باید پول آنها پرداخت می شد، قبوض آب، گاز، برق، اینترنت، هزینه نگهداری مکان، چک هایی که شب عید داده شدند تا بتوانیم آنها را پاس نماییم و ده ها هزینه دیگر که شاید من هم ندانم و صاحب هتل بهتر بداند.
وی بابیان اینکه ضرر واردشده از بابت کرونا به هتل ها و مکان های اقامتی بیشتر از دیگر اصناف بود به این علت که نخست هزینه هایشان تأمین نشد، دوم سودی که قرار بود شب عید و فروردین ماه داشته باشند حالا وجود ندارد و سوم ترس از کرونا سبب می شود که دوران رکود مالی این اماکن حداقل شش ماه دیگر هم وجود داشته باشد بنابراین به عقیده من هتل ها تا آخر سال ۹۹ باید کار کنند تا فقط جبران ضررهای اسفندماه ۹۸ تا بهار ۹۹ جبران شود و این یعنی رکود یا به عبارت دیگر ورشکستگی مقطعی.
ضرر میلیاردی
شرایط هتل عجیب وغریب است سرانگشتی می توان حساب کرد که این هتل ماهی ۸۰ میلیون تومان فقط حقوق کارکنانش را نتوانسته تأمین کند از طرفی در این دو ماه سه میلیون و ۵۰۰ هزار تومان قبض آب، برق و تلفن و … دارد و به صورت تخمینی می توانسته ۸۰۰ میلیون تومان از اجاره اتاق هایش درآمد داشته باشد که نصیبش نشده است پس بیراه نیست اگر بگوییم تنها همین یک هتل در استان سمنان بیشتر از یک میلیارد تومان ضرر کرده است آن هم در ۵۰ روز یعنی روزی دو میلیون تومان ضرر!
مقصد دیگر یک میهمان پذیر معمولی است با هشت اتاق کوچک اما مرتب، میهمان پذیری در دل شهر که معمولاً میزبان زائرین رضوی است و بهار و نوروز اوج کارش؛ صاحب این میهمان پذیر هم تمام چک ها، پرداختی های بیمه، بیمه خودرو، عمر، بازپرداخت سررسید وام ها و … را به اسفند و فروردین موکول کرده که درآمدش با درآمد شش، هفت ماه این مکان برابری می کند.
جلوی پیشخوان پیرمردی دست زیر چانه، سریال نون خ می بیند، در را که باز می نماییم رشته ای از صدف ها و فلزها به هم برخورد می کند و با یک ریتم یکنواخت ورودمان را اعلام می دارد. پیرمرد از حال و هوای سریال بیرون می آید هدفمان از آمدن را بیان می کنم و می گوید: از بیچاره شدن مان گزارش تهیه می کنید؟ آن قدر بی حوصله است که گویا حال و هوای پاسخ به پرسش ها را هم ندارد تا آنجا که وقتی نامش را می پرسیم می گوید برای چه می خواهید!
همه چیزمان دود شد و رفت هوا، دو ماهی که می توانست اوج کاسبی مان باشد تمام و کمال هدر رفت او را حاجی می نامند از قدیمی های میهمان پذیرهای استان سمنان است بنای میهمان پذیرش هم که یکبار بازسازی شده، نشان از سرّ درونش می دهد می گوید: همه چیزمان دود شد و رفت هوا، دو ماهی که می توانست اوج کاسبی مان باشد تمام و کمال هدر رفت.
او که تا همین امروز درب مسافر خانه اش را باز نگه داشته و حتی یک روز هم از اسفندماه تا امروز آنرا تعطیل نکرده است، می گوید: نبستم چونکه آماده بودم هر زمان اعلام نمودند مسافر بگیرید بتوانم مسافران را پذیرش کنم اما در این مدت کسی را هم پذیرش نکردیم چونکه میراث فرهنگی مدام بازدید می کرد و از این کار منع شده بودیم.
حاجی می گوید: اینها همه اش مسخره بازی بود کرونا دیگر چه صیغه ای است ما اینجا الکل داشتیم اتاق ها تمیز هستند بارها اعلام کردیم که چرا نمی گذارند مسافر بگیریم از کجا بیاوریم پول کارگر و هزینه ها را بدهیم میراث فرهنگی با ما بد تا کرد.
از او می پرسم اگر نظارت و بازرسی میراث فرهنگی نبود مسافر پذیرش می کردید بدون درنگ می گوید صد درصد چرا نکنم؟ همان هایی که دستور بسته شدن و تعطیلی و قرنطینه دادند حالا ضرر ما را جبران می کنند؟
ضرر هنگفت مسافر خانه
وی در پاسخ به این سؤال که چه میزان ضرر کرده است می گوید: خیلی، اصلاً نمی دانم چقدر … به آن فکرم نمی کنم بالاخره که بدبخت شدیم چه ۵۰ میلیون چه ۱۰۰ میلیون؛ کاری هم که برایمان نمی کنند نهایتاً یک وام ۱۰، ۲۰ میلیون تومانی ۱۴ درصد که آنرا هم باید پس دهیم.
شرایط دیگر واحدهای اقامتی هم همین گونه است معمولاً آنانی که قدیمی تر بوده و اصطلاحاً استخوان دار هستند توانسته اند تاب بیاورند اما در این بین هم هستند تازه واردهایی که ورشکستگی خیلی زود به سراغشان آمده است نمونه اش چندین واحد اقامتی بوم گردی است که با وام های بعضاً ۳۰ میلیون تومانی و با دست خالی توسط یک روستایی بازگشایی شدند و هنوز به شش ماه نرسیده مجبور به تعطیلی شدند حالا اما با اقساط بانکی معوق و جیب خالی روبرو هستند و ورشکستگی خیلی زود سراغشان آمده است. میراث فرهنگی تعداد این واحدها را اعلام نمی کند اما ۸۲ واحد بوم گردی در استان سمنان وجود دارد که ۱۵ درصدشان در همین یکسال اخیر راه اندازی شده اند.
رکود تا چه زمان ادامه دارد؟
اما رکود تا کی مقرر است گریبان بخش گردشگری استان سمنان را بگیرد؟ علی رضا صالحیان مدرس اقتصاد دانشگاه در اینباره به خبرنگار مهر، می گوید: مشکل واحدهای اقامتی دو بخش دارد نخست ضرری که در شب عید و بهار کردند و دوم ترس روانی که مردم از اقامتگاه ها دارند و امکان دارد تا چند ماه آتی هم ادامه یابد در نتیجه پیشبینی می شود حداقل تا شهریور واحدهای اقامتی مسافرتی در رکود بمانند و بعد از آن هم دیگر فصل پیک مسافرت ها را از دست داده اند و باید تا شب عید منتظر بمانند در نتیجه علناً این واحدها باید مدت زمان مدیدی در رکود بمانند.
صالحیان بابیان اینکه استقبال باردیگر از واحدهای اقامتی نیازمند تخلیه بار روانی ناشی از کرونا در جامعه و اصطلاحاً بازیابی اعتماد عمومی توسط این هتل ها و میهمان پذیرها است که این مورد هم کمی زمان می برد. این دسته از واحدهای خدماتی مانند رستوران ها و فست فودها سال ها و ماه ها به طول می انجامد تا بتوانند اعتماد عمومی را جلب کنند اما با یک اتفاق خواسته یا ناخواسته به سر جای اولشان باز می گردند و این طبیعت مشاغل خدماتی در این سطح است.
هزینه ها در صنعت گردشگری بالا است در نتیجه کار یک هتل که متضرر شده با ۵۰ میلیون و ۱۰۰ میلیون تومان وام قرض الحسنه هم راه نمی افتد چونکه حتی جبران ضرر حقوق کارکنانش را هم نمی کند وی در پاسخ به این سؤال که باید برای رفع ضرر و رکود این واحدها چه کرد، می افزاید: هزینه ها در صنعت گردشگری بالا است در نتیجه کار یک هتل که متضرر شده با ۵۰ میلیون و ۱۰۰ میلیون تومان وام قرض الحسنه هم راه نمی افتد چونکه حتی جبران ضرر حقوق کارکنانش را هم نمی کند بنابراین باید پلان و برنامه ای جدی و عملیاتی برای این واحدها ریخت به نظر می آید کمک های مالی در چند مرحله، استمهال بدهی هایشان به بخش های دولتی، اجرای برنامه های مسافرتی و خدماتی با انعقاد قراردادهایی مثلاً با شرکت نفت، سازمان های هواپیمایی، ارتش، آموزش و پرورش و … برای اقامت مسافران می تواند همچون اقداماتی باشد که برای جبران بخشی از خسارات صنعت توریسم انجام داد.
این مدرس دانشگاه می افزاید: مطمئناً نمی توان هیچگاه ضرر واردشده به این واحدها را جبران کرد اما می توان بخشی از آنرا بازگرداند تا حداقل کمتر گرفتار ضرر شوند در نتیجه می توان برای هتل ها و واحدهای اقامتی در ماه های باقی مانده سال سهمیه پذیرش مسافر در نظر گرفت آن هم برای بخش های دولتی و خصوصی با پرداخت بخشی از هزینه اقامت به صورت سوبسید؛ اینگونه هتل ها با عرضه خدمات مسافری مشتریان بیشتری خواهند یافت در نتیجه صدقه و وام هم دریافت نمی کنند مضافاً بر اینکه دولت هم اصلاً بودجه ای ندارد که بتواند به هتل های کشور میلیاردها تومان پول حتی به شکل وام بدهد.
راهکارهایی که دولت باید در نظر بگیرد
یک فعال گردشگری هم درباره این شرایط رکورد پیش آمده به خبرنگار مهر، می گوید: گردشگری یک زنجیره از خدمات است که حمل و نقل، خدمات اقامتی، غذا، راه، نیروی انتظامی و اماکن، میراث فرهنگی، شرکت های خصوصی تولیدی اقلام غذایی، مرغداری ها و دامداری ها و … را تحت تاثیر خود دارد در نتیجه رکود یک بخش به رکود دیگر بخش ها هم منتهی می شود کما اینکه بسته شدن هتل ها و میهمان پذیرها، رستوران ها، دانشگاه ها و… به ورشکستگی خیلی از مرغداران و دامداران و… انجامیده است بنابراین اگر مقرر است کاری برای رفع ضرر بخش گردشگری شود هم باید برنامه ای همه جانبه و چندبخشی باشد.
محمدرضا شریعتی بابیان اینکه میهمان پذیرها، بوم گردی ها، هتل ها و … گرفتار رکودی شده اند که علیرغم ایجاد شدن یکباره، متأسفانه مدت ها برای رهایی از آن زمان لازم است تا باردیگر زنجیره گردشگری شکل خویش را باردیگر به دست بیاورد بنابراین به نظر می آید دولت باید بسته حمایتی مثلاً شش ماهه یا ۹ ماهه شامل وام قرض الحسنه، استمهال بدهی ها و… را به این واحدها عرضه کند تا باردیگر از رکود بیرون بروند هرچند هیچگاه جبران ۱۰۰ درصد خساراتشان را نمی نماید.
آغاز پذیرش مسافر با اقدامات تأمینی
دولت می تواند با به کارگیری راهبردی در جهت تهیه سهمیه مسافر و خدمات مسافرتی به هتل ها و اقامتگاه ها کمک نماید در ادامه اجرای طرح فاصله گذاری اجتماعی گویا مقرر است هتل ها و اقامت گاه های استان سمنان کم کم با شیبی ملایم مسافر پذیرش کنند اما شنیده ها از آن حکایت می کند که فعلاً می بایست با رعایت تمام نکات ایمنی و بهداشتی ۲۰ درصد ظرفیتشان را تحت اقامت مسافران قرار دهند که نه تنها دردی از آنان دوا نمی کند بلکه در این ایام مسافری در استان نیست که به هتل ها بیاید.
به نظر می رسد دولت می تواند با به کارگیری راهبردی در جهت تهیه سهمیه مسافر و خدمات مسافرتی به هتل ها و اقامتگاه ها کمک نماید برای مثال شرکت نفت از کارکنان خود که در طول سال به مسافرت می روند بخواهد تا ۳۰ سهمیه به شهرستان سمنان، ۳۰ سهمیه به شهرستان شاهرود و به همین ترتیب سایر شهرهای استان سمنان بفرستند تا حداقل مسافر برای این اماکن گردشگری تأمین شود.
استفاده از سهمیه مسافران
در سال ۹۸ طبق آمار غیررسمی ۲۵ میلیون و طبق اعلام رسمی مسؤلان استانداری سمنان ۲۱ میلیون زائر رضوی از طریق های استان به مشهد مقدس سفرکرده اند از میان صحبت های کارشناسان این امر بر می آید که کافی است نهادهای دولتی و خصوصی از کارکنانشان بخواهند که اقامت بین راهی شان را در مراکز اقامتی شهرهای استان سمنان داشته باشند و برای مثال ۷۰ درصد هزینه آنرا سوبسید دهند تا رکورد از دوش مکان های خدماتی مسافری برداشته شود که البته این پیشنهاد هم لازم به بررسی کارشناسی است.
نظرات درباره راهکارهای خروج مراکز اقامتی استان سمنان از رکود متفاوت هستند از یکسو همزمانی عید با کرونا و سپس ماه رمضان سبب شد تا نه تنها این اماکن در زمینه جذب مسافر بلکه در زمینه خدمات مهمانی ها و پذیرایی از عروسی ها هم فعلاً ناکام بمانند و بنابراین گرفتار رکودی کم سابقه شوند.
حال باید دید دولت برای برون رفت این مراکز خدماتی از رکود و مشکلات اقتصادی چه راهکار عملیاتی را در پیش می گیرد تا هم اعتماد عمومی به هتل ها و مسافرخانه ها باردیگر تأمین و هم خسارات این واحدهای خدماتی تا حدی جبران شود.
