عصر توریسم: در لایه های زیرین مسجد صدر اسلامی كوشك كه یكی از مساجد اولیه در فردوس است، شواهدی از استقراری تاریخی بدست آمد كه نشان از حضور ساسانیان در این بخش از شهر تاریخی تون دارد.
به گزارش عصر توریسم به نقل از روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، محمد اسماعیل اسمعیلی جلودار، سرپرست هیأت دیرینه شناسی «سه شنبه » با بیان این خبر اظهار داشت: فصل دوم پژوهش های دیرینه شناسی شهر تاریخی تون در فردوس خراسان جنوبی با همكاری مشترك معاونت پژوهشی دانشگاه تهران، اداره كل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان خراسان جنوبی، پایگاه شهر تاریخی تون، اداره میراث فرهنگی شهرستان فردوس و مجوز پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری انجام گرفت.
عضو هیئت علمی گروه دیرینه شناسی دانشگاه تهران اضافه كرد: این پروژه با دو هدف شناسایی شواهد صنعتی در بخش جنوبی و غربی شهر تون، بازشناسی مسجد صدر اسلامی كوشك و شواهد آن انجام شد.
او با اشاره به كشف شواهد قطعی از كوره های سفال پزی قرون میانی اسلام و یك حوض انبار(آب انبار) مدفون شده به همراه سیستم تامین آب آن، از قنات جهانی بلده فردوس، از شناسایی روند تحول مسجد صدر اسلامی كوشك آگاهی داد.
این عتیقه شناس اضافه كرد: در این فصل ابتدا با همكاری پایگاه شهر تاریخی تون، مطالعات ژئوفیزیك در محدوده ای به وسعت یك هكتار در بخش صنعتی آن انجام گرفت و برمبنای نقشه های بدست آمده، سه نقطه برای كاوش برگزیده شد.
او با اشاره به اینكه تحلیل اولیه این مطالعات كه با همكاری كوروش محمدخانی، عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی انجام گرفت نشان از وجود آثار معماری، سازه های حرارتی و تدفین در منطقه مورد نظر دارد گفت: بر این اساس سه ترانشه برای كاوش برگزیده شد كه برآیند كاوش در آن كشف دو كوره مستطیلی شكل و آثار در رابطه با آن بود.
سرپرست هیأت دیرینه شناسی كاوش اضافه كرد: مطالعات اولیه انجام شده در فصل اول كاوش در این محوطه، نشان از وجود سفال با لعاب ارغوانی با فراوانی بالا در شهر تون داده بود كه باستان شناسان غربی آنرا گونه بامیان نام نهاده اند.
او اضافه كرد: با به دست آمدن شواهد قطعی تولید این گونه در كوره كاوش شده در این فصل، این نظر كه مركزیت این گونه در حوزه خراسان ایران قابل طرح و امكان بالایی داشته تا در افغانستان، قوت گرفته و به نظر بایست در نامگذاری آن از گونه بامیان به گونه فردوس – بامیان تجدید نظر و مطالعات تكمیلی پیرامون آنرا ادامه داد.
شواهد اولیه وجود مكانی مذهبی در محل مسجد صدر اسلامی كوشك
عضو هیئت علمی دانشگاه تهران با موفقیت آمیز دانستن مطالعات اولیه در مسجد صدر اسلامی كوشك درفعالیت های دیرینه شناسی انجام گرفته اظهار داشت: یكی از مساجد اولیه منحصر بفرد در فردوس، مسجد كوشك است كه در جهان اسلام با دو مسجد دیگر با نام های فهرج در نزدیكی یزد و ابن طولون در قاهره مصر قابل مقایسه است.
به گفته او، این مسجد دارای كتیبه های قرون اولیه و میانی اسلامی، در طول تاریخ همواره مورد استفاده قرارگرفته و به سبب مداخلات انسانی و زلزله های تاریخی، بارها مرمت شده است.
اسمعیلی جلودار اضافه كرد: این مسجد از نظرمعماری به ویژه پیل پایه های آن با ساختار ستون نماهای چهارگانه در چهار ضلع با بناهای قبل از اسلام و دوره ساسانی قابل مقایسه است.
وی اضافه كرد: عدم هماهنگی شبستان ستوندار این مسجد با صحن و ایوان های آن از نظر پلان و سازه ای، موجب شد تا در مجموع سه ترانشه، در این مسجد مورد كاوش قرار گیرد.
سرپرست هیأت دیرینه شناسی با اشاره به اینكه نتایج بدست آمده نشان از وجود كف های استقراری گوناگون در مكان دارد، از آشكار شدن پایه ستون گچی، كف اولیه مسجد و استقرار قبل از اسلامی یا ساسانی برای اولین بار در آن آگاهی داد.
او اشاره كرد: در واقع در لایه های زیرین مسجد، شواهدی از استقراری تاریخی بدست آمد كه نشان از حضور ساسانیان در این بخش از شهر تاریخی تون دارد.
عضو هیئت علمی دانشگاه تهران اظهار داشت: شناسایی دو پایه آتشدان كه در حین عملیات مرمتی سال های گذشته(قبل از سال ۱۳۸۵) در گوشه شرقی مسجد بدست آمده بود و در ساماندهی انبار میراث فرهنگی مشاهده شد، فرضیه وجود یك مكان مقدس آیینی(آتشگاه؟) را مطرح می كند كه بدست آمدن نتیجه قطعی، لزوم ادامه مطالعات در این بخش را دو چندان می كند.
او درانتها اضافه كرد: نظر به اهمیت یافته های به دست آمده از مسجد صدراسلامی كوشك فردوس، اقدامات اولیه برای حفاظت و مرمت آثار و شواهد معماری آن انجام شد
دستهها: توریسم