عصر توریسم: صنایع دستی کهگیلویه و بویراحمد بعنوان یکی از ظرفیت های درآمدزایی و اشتغال در این استان برای بهره وری بهتر نیازمند نگاه نو اقتصادی به جای رویکرد سنتی است.
تغییر نیازهای جامعه، صنعتی شدن کالاهای مصرفی، واردات بی رویه با قیمت های بسیار نازل، نبود توان رقابت با محصولات مشابه صنعتی، بالا بودن قیمت تمام شده برخی محصولات و نبود برنامه ریزی مناسب برای شناسایی و آشنایی عموم شهروندان با جذابیت های بصری صنایع دستی سبب شده که بازار فروش این محصولات در کهگیلویه و بویراحمد رونق سابق را نداشته باشد اما هنوز محصول سرپنجه هنرمندان این دیار همچنان علاقه مندان خودرا دارد.
جایگزین شدن نگاه اقتصادی به جاری رویکرد سنتی به صنایع دستی کهگیلویه و بویراحمد ضمن فراهم کردن شرایط ایجاد فرصت های شغلی، زمینه ساز حفظ میراث فرهنگی گذشتگان می شود.
نبودن بازارهای دایمی فروش صنایع دستی، ناکافی بودن حمایت های دولت برای فروش و پایین بودن بنیه مالی هنرمندان بمنظور راه اندازی کارگاه های خانگی سبب شده که بیشتر جمعیت ۳۵ هزار نفری هنرمندان این استان از ادامه کار تولید دلسرد شوند و دست از کار تولید بکشند.
این در حالی است که کارشناسان حوزه اقتصادی کهگیلویه و بویراحمد با اشاره به خشکسالی های پی در پی، کمبود آب کشاورزی، احتمال آلودگی های زیست بوسیله فعالیت واحدهای صنعتی، صنایع دستی را یکی از کم نقص ترین راهکارهای اشتغالزایی و کارآفرینی در این استان می دانند.
فعالان حوزه صنایع دستی معتقدند که حضور در نمایشگاه های تخصصی بین المللی، تامین مواد اولیه و کمک دولت به فروش صنایع دستی همچون راهکارهای رونق تولید در این حوزه است اما دراین زمینه ها اقدام های قابل توجهی صورت نگرفته است.
این هنرمندان می گویند که بااینکه حضور تولیدکنندگان صنایع دستی در نمایشگاه های بین المللی راه اندازی شده در داخل کشور خوب است اما نیاز است تا فعالان این عرصه در نمایشگاه های کشورهای مختلف خصوصاً حوزه خلیج فارس شرکت نمایند تا زمینه معرفی و صادرات محصولات آنان بهتر فراهم گردد.
آنان ساخت شهرک صنایع دستی را ضرورتی برای رونق فروش محصولات تولیدی هنرمندان استان و امکان خرید بدون واسطه علاقه مندان می دانند.
جاجیم، سفره، نمد، نی چیت، رودوزی های سنتی و سیاه چادر، مشته بافی، رندبافی، گچمه بافی، ریسندگی، سوزن دوزی، سبد بافی، لباس های محلی، چرم دوزی و عروسک محلی لیلی همچون رشته های مختلف صنایع دستی رایج در کهگیلویه و بویراحمد است که به سبب تنوع و اصالت آن می تواند سبب فرصت های شغلی زیادی خصوصاً برای بانوان شود.
نبودن بازارچه های دائمی صنایع دستی
نبودن بازارچه های دائمی صنایع دستی یکی از زخم های کهنه هنرمندان صنایع دستی کهگیلویه و بویراحمد است که در شهرستان های بویراحمد و دنا در مرحله تامین زمین است و در شهرستان گچساران بعنوان یکی از قطب های صنایع دستی اقدام قابل قبولی انجام نشده است.
معاون صنایع دستی مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کهگیلویه و بویراحمد اظهار داشت: زمین مورد نیاز بازارچه های دائمی صنایع دستی در پارک ساحلی یاسوج و منطقه سادات محمودی شهرستان دنا تامین شده است و بعد از انجام مراحل قانونی عملیات اجرائی این طرح ها شروع می شود.
محمد کاظم رحمانی اضافه کرد: ایجاد بازارچه دائمی صنایع دستی در شهرستان گچساران بعنوان یکی از قطب های صنایع دستی کهگیلویه و بویراحمد در دستور کار است.
نقش بازارچه ها در فروش محصولات
تعطیلات نوروزی امسال ۴۵ میلیاردریال محصول صنایع دستی در بازارهای موقت دایر شده در ورودی ها شهرها بفروش رسید که باتوجه به چهارفصل بودن استان و بازدید سالیانه سه میلیون نفر توریست از کهگیلویه و بویراحمد می توان این درآمد را به چند برابر افزایش داد.
معاون صنایع دستی و هنرهای سنتی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کهگیلویه و بویراحمد اظهار داشت: گردشگران و مسافران ۴۵میلیارد ریال محصول صنایع دستی هنرمندان استان را در تعطیلات نوروزی امسال خریدند.
محمدکاظم رحمانی گفت: این میزان محصول صنایع دستی در نمایشگاه های صنایع دستی ورودی شهرهای کهگیلویه و بویراحمد و غرفه های عرضه این محصولات به فروش رسیده است.
وی بیان کرد: گلیم، جاجیم، محصولات تولید شده از چرم، البسه محلی و منبت از با اهمیت ترین محصولات صنایع دستی فروخته شده در تعطیلات نوروزی امسال است.
ناکافی بودن میزان حمایت های دولت
هنرمندان صنایع دستی کهگیلویه و بویراحمد بر این باور هستند که صرف آموزش و پرداخت تسهیلات بانکی آن هم در حد و اندازه ۲۰ میلیون تومان نمی تواند راهگشای فعالیت آنان در حوزه تولید باشد و از دولت می خواهند تا با تامین مواد اولیه به آنان کمک کنند.
معاون صنایع دستی مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کهگیلویه و بویراحمد اظهار داشت: هنرمندان صنایع دستی این استان پارینه ۲ میلیارد و ۵۰۰میلیون ریال تسهیلات بانکی ارزان دریافت کرده اند.
محمد کاظم رحمانی گفت: هر فقره تسهیلات بانکی بین ۱۵ تا ۲۰ میلیون تومان بوده است.
با یک حساب سرانگشتی مشخص می شود تعداد هنرمندانی که پارینه در استان تسهیلات صنایع دستی دریافت کرده اند کمتر از ۲۰ نفر بوده که باتوجه به جمعیت ۳۵ هزار نفری آنان خیلی کم بنظر می رسد.
کارگاه های صنایع دستی
ایجاد کارگاه های صنایع دستی یکی از راهکارهای تولید بی دغدغه محصول برای هنرمندان صنایع دستی شمرده می شود چونکه در این کارگاه ها مواد اولیه در اختیار هنرمندان قرار می گیرد بنا بر این باتوجه به بنیه مالی ضعیف بنظر می رسد دولت باید حمایت های ویژه ای از سرمایه گذاران این عرصه در استان کمتر توسعه یافته کهگیلویه و بویراحمد داشته باشد.
معاون صنایع دستی و هنرهای سنتی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کهگیلویه و بویراحمد اظهار داشت: اینک ۱۷۰ کارگاه صنایع دستی در رشته های مختلف در این استان فعالیت می کند که ۶ مورد از این کارگاه سال ۱۴۰۰ در به راه افتاده است.
محمدکاظم رحمانی گفت: هر یک از این کارگاه های تولیدی جهت راه اندازی ۵۰ تا ۲۱۰ میلیون تومان تسهیلات بانکی دریافت کرده اند.
رحمانی با اشاره به این که این کارگاه ها در رشته هایی چون دست بافته های داری و البسه محلی فعالیت می نمایند اشاره کرد: هر یک از این کارگاه های تولیدی زمینه سه تا پنج فرصت شغلی را فراهم نموده است.
آموزش های تخصصی
آموزش های تخصصی صنایع دستی با هدف تولید بر طبق ذائقه روز بازارهای مصرف انجام می شود که البته میراث فرهنگی استان دراین زمینه اقدام های خوبی انجام داده اما ادامه این روند ضروری بنظر می رسد.
معاون صنایع دستی و هنرهای سنتی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کهگیلویه و بویراحمد با اشاره به این که آموزش یکی از راهبردهای میراث فرهنگی برای پشتیبانی از هنرمندان است اشاره کرد: از شروع سال ۱۴۰۰ تا حالا آموزش های تخصصی صنایع دستی در رشته هایی مانند چرم، گلیم، البسه محلی و سایر رشته ها در قالب ۱۲ دوره و هر دوره با شرکت ۲۰ تا ۳۰ هنرمند برگزار شده است.
رحمانی گفت: این کارگاه های آموزشی در قالب دوره های آموزشی ۱۸۰ ساعته در مدت زمان سه ماه برای هنرمندان صنایع دستی کهگیلویه و بویراحمد برگزار شده است.
وی با اعلان اینکه ۹۰درصد از این دوره های آموزشی در مناطق روستایی برگزار شده است افزود: زیلایی، دیشموک، لوداب و چرام همچون مناطق برگزاری آموزش های صنایع دستی مذکور بوده است.
معاون صنایع دستی و هنرهای سنتی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کهگیلویه و بویراحمد اشاره کرد: به شرکت کنندگان در این دوره های مهارتی که موفق به کسب حد نصاب لازم علمی و عملی در آزمون آخر دوره ها شدند مدرک مهارتی فنی وحرفه ای اعطاء شد.
ظرفیت های صنایع دستی
معاون صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی کهگیلویه و بویراحمد اظهار داشت: در مرحله داوری دریافت نشان ملی مُهر اصالت که پارینه به میزبانی استان خوزستان برگزار شد، هشت اثر صنایع دستی این استان موفق به دریافت این نشان ملی شدند.
محمدکاظم رحمانی گفت: در این دوره ۱۵ اثر انتخاب و به مرحله داوری کشوری ارسال شد که از این آثار هشت اثر نشان ملی مهر اصالت را دریافت نمودند.
معاون صنایع دستی کهگیلویه و بویراحمد بیان کرد: این آثار شامل دست بافت های داری مانند انواع گلیم، البسه محلی، کوسن و جای قرآنی بوده است.
وی اضافه کرد: کمک به ارتقا و بهبود کیفی محصولات، ایجاد رقابت سالم بین هنرمندان، تسهیل در شناسایی هنرمندان فعال و بروز استعدادها، خلاقیت ها و نوآوری ها از مهم ترین اهداف برگزاری دوره های داوری مُهر اصالت محصولات صنایع دستی در سطح ملی و استانی بشمار می رود.
معاون صنایع دستی و هنرهای سنتی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کهگیلویه و بویراحمد اظهار داشت: سه روستای هدف صنایع دستی در این استان برای اولین بار تعیین و معرفی گردید.
محمدکاظم رحمانی گفت: این سه روستا شامل رودشتی و میمند در بخش پاتاوه شهرستان دنا و سربیشه در شهرستان گچساران است.
وی اضافه کرد: دلیل تعیین و معرفی این سه روستا آنست که حدود ۹۵ درصد جمعیت آنها بافنده بوده یا در حوزه صنایع دستی مهارت دارند.
رحمانی عنوان کرد: ثبت ملی سه روستای کهگیلویه و بویراحمد بعنوان هدف صنایع دستی باعث پرداخت تسهیلات برای توسعه صنایع دستی و افزایش تولیدات آن در این مناطق و حمایت بافندگان و صاحبان مهارت صنایع دستی به لحاظ تامین زیرساخت های مورد نیاز می شود.
وی اظهار داشت: حدود ۳۵ هزار هنرمند صنایع دستی در رشته های مختلف در کهگیلویه و بویراحمد وجود دارد که تنها ۵۰ درصد آنها فعال می باشند.
معاون صنایع دستی و هنرهای سنتی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کهگیلویه و بویراحمد اظهار داشت: هم اینک ۱۶ هزار هنرمند صنایع دستی در این استان در رشته های مختلف همچون گلیم بافی، چرم دوزی، دوخت و طراحی البسه محلی و جاجیم بافی فعالیت می نمایند.
رحمانی گفت: میزان تولید سالانه انواع صنایع دستی در کهگیلویه و بویراحمد ۲۰ هزار مترمربع است.