عصر توریسم: آرامگاه سنگی خشایارشا، شاه هخامنشی بر فراز کوهی در نقش رستم قرار دارد که درون آرامگاه، سه سنگ قبر است یکی متعلق به خشایارشاست ولی هویت دو نفر دیگر مشخص نیست.
به گزارش عصر توریسم به نقل از مهر، خشای آرشا (فرمان روا +قهرمان) که او را با نام خشایارشا می شناسند پسر داریوش بزرگ و آتوسا دختر کوروش بود. و در سال حدود ۵۲۰ پیش از میلاد متولد شد و در جوانی کارهای مملکت داری را از پدر آموخت و ورزیدگی یافت و مدتی فرمانروای بابل شد. با آن که پسر بزرگ داریوش نبود ولی به احترام خون کوروش و شخصیت والای خودش ولیعهد پدر شد و در سال ۴۸۶ پیش از میلاد جانشینش شد. هرودتوس در کتاب هفتم می گوید او خوش اندام ترین مرد آسیا بود و از خلال روایات یونانیان که دشمن خونین او بودند به خوبی میتوان پی برد که هنر دوست بوده است اما خودکامه و در امور دینی متعصب و در امور دنیوی فردی هوس باز بوده است. در کتاب شرح مصور نقش رستم آمده که: خشایارشا بناهایی که پدرش شروع به ساخت کرده بود را کامل کرد و خودش هم تالارها و کاخ های بلند و با شکوه ساخت و هنر سنگ تراشی دوره هخامنشی را به اوج رساند. و در یک شب توسط دو تن از یارانش کشته شد. جسدش را به نقش رستم آورده و در آرامگاهی که به فرمان خودش در صد متری شرق و شمال شرقی آرامگاه داریوش بود، دفن کردند. جبهه آرامگاه خشایارشا چهار صلیب مساوی دارد در بالا «فرکیانی» و «آتش شاهی» بر فراز آتشدان پایه دار و نقش خشایارشا درحال نیایش را کنده اند ولی از کتیبه خبری نیست. تاج او خراب شده بنابراین خوب مشخص نمی باشد. ظاهراً کنگره دار بوده است. دهلیز آرامگاه کوچک است. سه در ۶.۶۰ متر و تنها یک اتاقک دارد که درست رو به روی درگاه است و در آن سه قبر کنده اند. قبرها کمی بزرگ تر از قبور آرامگاه داریوش هستند. دسترسی همگانی برای دیدن داخل این آرامگاه یا گوردخمه سنگی وجود ندارد جز برای باستان شناسان و کارشناسان میراث فرهنگی که برای آن راه پله و داربست هایی برای مرمت قرار داده اند. خبرنگار مهر با همکاری پایگاه میراث فرهنگی نقش رستم در استان فارس توانست از این مکان دیدن کند. مشاهدات نشان داده است درون آرامگاه نقشی وجود ندارد جز رگه هایی از سنگ های طبیعی کوه. اما بیرون از آرامگاه چلیپا شکل، نقش برجسته هایی از فروهر، آتشدان، خشایارشا و اشخاصی که درحال مناجات هستند بهمراه ۲۸ نفر به نماد ۲۸ ساتراپی هخامنشی که زیر تخت را بلند کرده اند؛ قابل مشاهده می باشد.
مدتی است که داربست ها جلوی این آرامگاه بسته شده تا کارشناسان بتوانند نقش برجسته ها را مرمت کرده و مطالعه کنند. در بخشی از اقدامات مرمتی که در این مکان انجام شد ۱۳ نقش برجسته مرمت اضطراری شدند. چون بخش های بزرگی از این نقش برجسته ها با گذشت زمان بر اثر ترک، رویش گیاهان و انقباض و انبساط درونی سنگ ها گرفتار شکستگی شده بود. هم اینک هم نمونه هایی از انقباض و انبساط سنگ ها و فرسایش آنرا در فضای داخلی آرامگاه میتوان دید، ترک های داخل سنگ ها از آب هایی است که از بالای کوه و بالای سر آرامگاه خشایارشا می ریزد. به همین جهت رگه هایی از آن سبب شده تا این آرامگاه سنگی کمی دارای رگه های مختلف باشد.
توضیحات عسگری چاوردی مدیر پایگاه نقش رستم در رابطه با آرامگاه خشایارشا اما خطر جدی که این آرامگاه و نقش برجسته ها و آرامگاه ها و نقش برجسته های دیگر نقش رستم را تهدید می کند فرونشست است. قسمتهایی از زمین این محوطه ثبت جهانی شده دهان باز کرده و درحال کشیدن آثار باستانی به داخل خود است. اتفاقی که به مرور زمان افتاده و بیم آن می رود که تمام آثار باستانی نقش رستم در فرونشست ها دفن شوند.
منبع: عصر توریسم
