خبرگزاری مهر، گروه استان ها- کوروش دیباج: در دل کوهستان های بخش میمه، ج ایی که زمین لرزه های طبیعی رنگ ها را در هم تنیده اند و نور خورشید سایه بان ستون های سنگی را نقاشی می کند، دو چشم انداز نادر پدیدار می شود: تخت سرخ و دره دوزخی. این دو پدیده طبیعی که در مجاورت روستای حسن رباط قرار دارند، از منظر زمین شناسی، اکوتوریسم و تجربه های بوم گردی در ایران مرکزی نمونه های بی نظیری هستند.
روستای حسن رباط، در بین رشته کوه های زاگرس گون و در حاشیه پناهگاه حیات وحش موته، از دیر باز میزبان کشاورزان و دامداران بوده و امروز کم کم در راه توسعه گردشگری طبیعی قرار گرفته است. این روستا به جهت قرار گرفتن در لبه دو حوزه آبریز مهم، چشم اندازهای طبیعی خیلی دارد که تخت سرخ و دره دوزخی را به عنوان نمادهای طبیعی آن می توان معرفی نمود.
برای شناخت بهتر این مناطق با محرم سلمانی، یکی از اهالی و راویان بومی منطقه به گفتگو نشستیم تا چشم اندازی انسانی و محلی نیز به این گزارش افزوده شود.
صخره های رنگارنگ و بکر؛ زیبایی های تخت سرخ
محرم سلمانی در معرفی تخت سرخ می گوید: این نقطه در ۱۵ کیلومتری حسن رباط واقع شده و از نظر وی یکی از مناطق بکر بوم گردی است. وی افزود این منطقه خیلی قشنگ و با صفا است و برای هموطنان در استان اصفهان و اطراف آن نیازی نیست هزینه های سنگین کنند تا به مناطق دوردست سفر کنند، برای اینکه در همین حوالی می توان چنین مناظری را دید.
تخت سرخ با سنگ ها و کوه پایه های رنگین خود، یادآور ترکیب رنگ های سرخ، زرد و خاکستری است که در بستر زمین ساختی منحصر به فرد منطقه شکل گرفته اند. این رنگ ها و اشکال بدیع زمین شناسی، نه فقط جهت علاقمندان به زمین شناسی جذاب است، بلکه برای عکاسان و طبیعت گردان نیز سوژه هایی نادر فراهم می آورد.
وی افزود: تخت سرخ را می توان نقطه ای برای آغاز سفرهای طبیعی دانست و تاکید کرد این مکان طبیعی با چشم انداز وسیع، موقعیت های گردشگری زیادی دارد. بعنوان مثال بامداد های مه آلود بر روی لایه های صخره ای، چشم اندازهایی خلق می کند که هر بیننده ای را مجذوب خود می سازد.
نوری که از آسمان بر این صخره ها می تابد سبب می شود رنگ ها به گونه ای خاص جلوه کنند. در ساعات نزدیک به طلوع و غروب، سایه ها و نورها بازی خاصی در این صخره ها ایجاد می کنند که کمتر در دیگر نقاط دیده می شود. این پدیده نوری خود تبدیل به یکی از عوامل جذب توریست می گردد.
تخت سرخ نه تنها از منظر زیبایی ظاهری پرارزش است، بلکه به جهت این که قسمتی از پناهگاه حیات وحش موته را تشکیل می دهد، در حفظ انواع گونه های جانوری و گیاهی نیز نقش دارد. آهوی ایرانی و گونه های پرندگان محلی در این اکوسیستم حضور دارند و این مورد برای گردشگران حیات وحش یک امتیاز ویژه به شمار می آید.
در کنار همه اینها، تخت سرخ به علت نزدیکی به حسن رباط می تواند به عنوان مقصدی یک روزه یا نیمه روز برای گردشگران طراحی شود؛ مسیری مناسب برای پیاده روی، عکاسی طبیعت و تجربه های بوم گردی که با حداقل هزینه بیشترین بازده را دارد.
دره دوزخی؛ نامی هولناک با منظری جادویی
محرم سلمانی در معرفی دیگر پدیده طبیعی همجوار، یعنی دره دوزخی، اظهار نمود: این دره خیلی دیدنی است. وی توضیح داد که بااینکه امکان دارد در ساعات نزدیک به غروب آفتاب فیلم برداری مطلوب نباشد، اما زیبایی این دره در هر نور و زمانی جلب توجه می کند.
نام دره دوزخی شاید در نگاه نخست وحشتناک به نظر برسد، اما واقعیت اینست که این نام اقتباس شده از شکل ظاهری سنگ ها و شیب های تند و ناهموار است که تداعی گر زمینهای آتشفشانی با گدازه های سرد شده می باشد. این خاصیت زمین شناسی، دره دوزخی را از خیلی از دره های دیگر متمایز می کند و تجربه ای متفاوت برای گردشگران فراهم می آورد.
به گفته وی این دره با ستون های سنگی و دیواره های شیب دار، تلفیقی از رنگ ها و بافت های صخره ای را به نمایش می گذارد که چشم هر بیننده ای را می رباید. برای پیاده روی در راه دره دوزخی، بسته به توانایی جسمانی و تجربه گردشگری، انتخابهای متنوعی وجود دارد که می تواند از مسیرهای هموار تا بخش های چالش برانگیز متغیر باشد.
وی همینطور اضافه کرد: دره دوزخی فرصتی عالی برای زمین کاوان و علاقمندان به چارچوب های زمین شناسی محسوب می شود؛ برای اینکه بافت های لایه ای سنگ، چارچوب های شکستگی زمین و ترکیب رنگ های طبیعی به خوبی قابل مشاهده می باشد. این امر سبب می شود تا نه تنها گردشگران عادی، بلکه گروههای علمی نیز جذب این منطقه شوند.
عکاسی از دره دوزخی در نور صبحگاهی یا در ساعات میانی روز مناظری خلق می کند که در خیلی از مستندهای طبیعت گردی نیز قابل رقابت است. خطوط تیز و منحنی های سنگی، در کنار نور متغیر، تصویری زنده و پویا از زمین را به نمایش می گذارد.
این دره نه تنها ارزش دیدنی دارد، بلکه از نظر تجربه شخصی نیز می تواند به یکی از خاطره انگیزترین بخش های سفر به حسن رباط تبدیل گردد. خیلی از گردشگران بعد از بازدید از تخت سرخ، برنامه ای نیم روزه را برای عبور از مسیر دره دوزخی انتخاب می کنند تا ترکیب دو تجربه را در یک سفر داشته باشند.
چشم اندازهای بوم گردی و تجربه های ستاره نگری
محرم سلمانی اشاره ویژه ای نیز به بخش دیگری از این منطقه دارد که شاید کمتر در گزارش های دیگر دیده شده است. وی اظهار داشت که در تخت سرخ، نزدیک یکی از تخته سنگ های بزرگ، غاری دیدنی وجود دارد که ورود به آن از بالا به انجام می رسد و درون آن چشم اندازی متفاوت از بیرون دارد. وی اظهار نمود این غار شب های فوق العاده ای دارد، به شکلی که ستاره های آسمان را بدون احتیاج به تجهیزات خاص می توان مشاهده کرد.
وی با شور و شوق از آسمان صاف و پرستاره آنجا صحبت و اظهار نمود: هر شب، تماشای این آسمان برای هر بیننده ای تجربه ای بی بدیل است. چنین تجربه ای می تواند برای کسانیکه به ستاره نگری علاقه دارند، خیلی جذاب باشد.
وی تاکید کرد: با دوربین یا حتی با چشم غیرمسلح، می توان آسمان زیبای خدا را در بالاترین وضوح تماشا کرد. بگفته وی این تجربه نه فقط جهت ساکنان شهرهای بزرگ که در نور مصنوعی غرق شده اند، پرارزش است، بلکه برای هر طبیعت گرد و دوستدار آسمان، خاطره ای ناب می آفریند.
در شب های بی ابری و بدون مه، نور ستارگان بر سطح سنگ های تخت سرخ و دره دوزخی بازتاب می یابد و تصویری تقریبا رویایی از ارتباط زمین و آسمان را به نمایش می گذارد. این نوع تجربه فراموش نشدنی می تواند یکی از نقاط قوت برنامه های گردشگری شبانه در این منطقه باشد.
روستای حسن رباط؛ دروازه ورود به تجربه های طبیعی
روستای حسن رباط نه تنها محل اقامت و استراحت برای گردشگران به شمار می آید، بلکه خود جزئی از تجربه سفر به این مناطق طبیعی است. این روستا با باغ های انگور، قنات های تاریخی و چشم اندازهای روستایی، حس زندگی در دل طبیعت را به بازدیدکنندگان منتقل می کند.
محرم سلمانی در رابطه با حسن رباط اظهار نمود: این روستا با قرار گرفتن در لبه دو حوزه آبریز مهم، چشم اندازهای طبیعی فراوانی دارد که نمی توان به آسانی از آنها گذشت. وی تاکید کرد ترکیب مناظر کوهستانی، باغ ها و مسیرهای سنتی کشاورزی، سبب شده تا حسن رباط به یک مقصد گردشگری روستایی تبدیل گردد.
وی اضافه کرد: مراجعه گردشگران به این روستا، سبب شده تا اهالی نیز بیشتر به حفظ و معرفی این جاذبه ها بپردازند و برنامه هایی برای پذیرایی از میهمانان طراحی نمایند. این فرهنگ میهمان نوازی که در بین مردم منطقه ریشه دارد، می تواند مکمل تجربه بازدید از تخت سرخ و دره دوزخی باشد.
روستای حسن رباط به علت موقعیت جغرافیایی خود، می تواند مرکزی برای برگزاری کارگاه های فرهنگی، آشپزی محلی، کارگاه های زمین شناسی و ستاره نگری شود. این مورد خصوصاً برای گردشگران خانوادگی، دانش آموزان و دانشجویان مشتاق طبیعت، جذاب خواهد بود.
فرصت ها و چالش های توسعه گردشگری
توسعه گردشگری در منطقه تخت سرخ و دره دوزخی نیازمند برنامه ریزی، محافظت از محیط طبیعی و مشارکت جامعه محلی است. این دو پدیده با اینکه تابحال به صورت رسمی در لیست جاذبه های گردشگری ثبت نشده اند، اما خاصیت های منحصر به فردشان آنها را به گزینه هایی مطلوب مبدل کرده اند.
یکی از چالش های اصلی حفظ این مناطق، مسایل زیست محیطی و تهدیدات ناشی از کارهای انسانی مانند استخراج معدن در اطراف است که می تواند به اکوسیستم لطمه بزند. اهمیت محافظت از این مناطق برای نسل های آینده و همینطور جذب گردشگران بیشتر نیازمند راهکارهای مستند و کارشناسی است.
از سوی دیگر، امکانات اقامتی مناسب، راهنمایان محلی آموزش دیده و مسیرهای نشانه گذاری شده می تواند تجربه گردشگری را به سطحی بالاتر ارتقا دهد. در این راه آموزش اهالی برای راهنمایی گردشگران، توسعه سوغات و صنایع دستی محلی و فراهم آوردن امکانات پایه می تواند کمک بزرگی باشد.
تخت سرخ و دره دوزخی، دو تجربه طبیعی ناب در استان اصفهان و بخش میمه اند که با چشم اندازهای زمین شناسی منحصر به فرد، آسمان ستاره بار و ارتباط تنگاتنگ با روستای حسن رباط، می توانند به قطب گردشگری طبیعی و روستایی تبدیل شوند. داستانهای مردمی مانند سخنان محرم سلمانی نشان میدهد که این مناطق نه فقط جهت ساکنان محلی اهمیت دارد، بلکه پتانسیل بالایی برای جذب توریستهای داخلی و خارجی نیز دارد.
اگر مدیریت، حفاظت و تبلیغات هدفمند همراه با مشارکت جامعه محلی صورت گیرد، تخت سرخ و دره دوزخی می توانند نمونه ای باشکوه از گردشگری پایدار در ایران باشند؛ جایی که طبیعت، فرهنگ بومی و تجربه های انسانی در کنار هم قرار گرفته و خاطره ای نیرومند برای هر بازدیدکننده ای رقم می زند.
نام دره دوزخی شاید در نگاه نخست وحشتناک به نظر برسد، اما حقیقت این است که این نام اقتباس شده از شکل ظاهری سنگ ها و شیب های تند و ناهموار است که تداعی گر زمین های آتشفشانی با گدازه های سرد شده می باشد. وی تصریح کرد: با دوربین یا حتی با چشم غیرمسلح، میتوان آسمان زیبای خدا را در بالاترین وضوح تماشا کرد. اهمیت صیانت از این مناطق برای نسل های آینده و همین طور جذب گردشگران بیشتر نیازمند راهکارهای مستند و کارشناسی است.
