عصر توریسم: خراسان شمالی معاون میراث فرهنگی اداره كل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان شمالی از آغاز فصل هشتم كاوش در تپه باستانی ریوی(شهر هخامنشی خراسان شمالی) بدون باستان شناسان آلمانی آگاهی داد.
مستوفیان در گفت و گو با ایسنا، با اشاره به اینکه تا حالا هفت دوره از عملیات کاوش در این تپه باستانی در شهرستان مانه و سملقان با همکاری موسسه دیرینه شناسی آلمان انجام شد، اظهار داشت: قرار بر این بود تا در این فصل از کاوش باستان شناسان آلمانی در منطقه حضور یابند و امر کاوش را ادامه دهند اما به سبب وجود ویروس کرونا، عدم صدور ویزا، آنها نتوانستد در منطقه حضور یابند.
وی اضافه کرد: الان فصل هشتم کاوش ها در این تپه باستانی توسط باستان شناسان ایرانی در حال انجام می باشد.
مستوفیان افزود: فصل هشتم کاوش ها در این منطقه از روز پنج شنبه هفته گذشته(۱۷ مهر ماه) شروع شده است.
جعفری کارشناس دیرینه شناسی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان شمالی نیز در ابتدای ماه جاری در گفت و گو با ایسنا، اظهارکرده بود: کاوش ها یک ماه تا ۴۵ روز طول خواهد کشید.
وی اضافه کرد: قرار بر این است تا طی این فصل از کاوش، بر روی بخش های دیگر ساختمان های هخامنشی کار و آزاد سازی شود و سایت به سمت گردشگرپذیر شدن پیش رود.
جعفری افزود: قصد بر این است تا طی این فصل، بخش های خشتی از دل خاک بیرون بروند.
با توجه به شواهد باستان شناختی، محوطه ریوی یکی از مهم ترین محوطه های دوران تاریخی شمال شرق کشور است که پژوهش های دیرینه شناسی هدفمند در آن می تواند سبب ارتقاء شناخت ما از هویت تاریخی منطقه و رشد صنعت گردشگری در خراسان شمالی شود.
در روند جستجوهای دیرینه شناسی که در محوطه تاریخی ریوی تا حالا انجام شده است، نتایج شایان توجهی از وجود یک محوطه تاریخی بزرگ به دست آمد که از حدود ۱۷۰۰ سال قبل از میلاد تا اواخر دوران ساسانی، حدود ۲۳۰۰ سال تداوم استقراری داشته است.
اهمیت محوطه ریوی در این است که وسعت آن در دوران هخامنشی به بیش از ۱۱۰ هکتار رسیده و بنظر می رسد و یکی از شهرهای مهم دوران هخامنشی در شمال شرق کشور بوده است، بر طبق این پژوهش ها، از دوران اشکانی و ساسانی نیز شواهد معماری و دیرینه شناسی مختلفی از محوطه ریوی به دست آمده است که نشان از توالی استقراری بعد از دوران هخامنشی در محوطه ریوی بوده است.
با آغاز پژوهش ها در ریوی، باتوجه به اهمیت علمی و گردشگری این اثر تاریخی، اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان شمالی با همکاری موسسه دیرینه شناسی آلمان، برنامه منظمی را تحت عنوان پروژه دیرینه شناسی ریوی جهت کاوش و پژوهش های دیرینه شناسی به مدت ۵ سال برنامه ریزی کرد.
موسسه دیرینه شناسی آلمان یکی از مهم ترین تشکیلات علمی دیرینه شناسی در سطح جهانی است که ۱۲ شعبه در مهم ترین مناطق فرهنگی و تاریخی سراسر دنیا دارد یکی از این شعبات موسسه دیرینه شناسی آلمان در ایران است که حدود ۵۵ سال در ایران فعالیت علمی دارد. قبل از شروع پژوهش های دیرینه شناسی در محوطه تاریخی ریوی بیشترین فعالیت این موسسه در مناطق مرکزی و شمال غربی ایران بود اما اهمیت علمی و فرهنگی محوطه تاریخی ریوی سبب شد تا این موسسه برای نخستین بار در منطقه شمال شرقی ایران پژوهش های دیرینه شناسی مشترک را آغاز کند.
از سال ۱۳۹۴ تا حالا پژوهش های مشترک ایرانی- آلمانی در محوطه ریوی و دشت سملقان هرساله در شهریور و مهرماه انجام شده است و در این روند متخصصان مختلف علوم باستان شناسی، جغرافیا، ژئوفیزیک، ژئومورفولوژی و زیست محیط از دانشگاه مونیخ، دانشگاه برلین، دانشگاه تهران و دانشگاه شهید بهشتی تهران کارهای پژوهشی مختلفی انجام داده اند که مقررشده این فعالیت ها به مدت ۵ سال دیگر (تا اختتام سال ۱۴۰۳) ادامه یابد.
همچنین باتوجه به اهمیت ها و پتانسیل های گردشگری و اشتغال زایی این محوطه تاریخی، با حمایت های استانداری خراسان شمالی طرح ایجاد سایت موزه گردشگری محوطه تاریخی ریوی در کارگروه گردشگری و شورای برنامه ریزی استان مصوب شد و انتظار می رود همگام با کارهای پژوهشی، بستر و زمینه لازم جهت جذب توریست و اشتغال زایی پایدار در محوطه تاریخی ریوی فراهم گردد.
تاکنون هفت فصل کارهای دیرینه شناسی و مرمتی در محوطه تاریخی ریوی انجام شده که دو فصل آن توسط کارشناسان اداره کل میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری استان بود و پنج فصل آن به صورت مشترک با همکاری موسسه دیرینه شناسی آلمان انجام شد.
فصل اول مطالعات دیرینه شناسی محوطه تاریخی ریوی در اردیبهشت ماه سال ۱۳۹۱ انجام شد و در این فصل علاوه بر کاوش لایه نگاری در تپه ریوی الف، محدوده عرصه و حریم محوطه مشخص و میله کوبی شد.
فصل دوم کاوش دیرینه شناسی محوطه ریوی در خرداد ۱۳۹۳ انجام و طی این فصل دو گمانه لایه نگاری در تپه ریوی ب و تپه ریوی ث به وجود آمد.
با توجه به شناختی که از محوطه طی جستجوهای فصل اول و دوم حاصل شد فصل سوم مطالعات دیرینه شناسی محوطه تاریخی ریوی در اردیبهشت سال ۱۳۹۵ با همکاری موسسه دیرینه شناسی آلمان به صورت مشترک انجام شد و این همکاری سرآغاز پنج سال همکاری مشترک دیرینه شناسی بین اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان شمالی و موسسه دیرینه شناسی آلمان بود.
فصل چهارم این مطالعات نیز به صورت مشترک ایرانی- آلمانی در آبان ماه سال ۱۳۹۵ انجام شد که طی این فصل پژوهشگران مختلفی از دانشگاه مونیخ، دانشگاه برلین، دانشگاه شهید بهشتی تهران و دانشگاه تهران این گروه مشترک را همراهی کردند. انجام بررسی ژئوفیزیک، انجام بررسی ژئومورفولوژی و ایجاد ترانشه های گسترده دیرینه شناسی از مهم ترین کارهای این فصل بود.
فصل پنجم در مهر و آبان ماه سال ۱۳۹۶ به انجام رسید، دستاوردهای این فصل بسیار باارزش و متفاوت با فصل های گذشته بود. در بخش جنوبی محوطه بخش هایی از یک بنای خشتی بزرگ با یک تالار، ایوان ستون دار کشف شد و در بخش شمالی محوطه گورستانی از اوایل دوره آهن شناسایی شد. در این فصل، گروه ژئومورفولوژی دانشگاه برلین فاز دوم مطالعات ژئومورفولژی منطقه را انجام داد و گروه محیط زیست دانشگاه یزد انجام پژوهش های باستان محیط زیست در دشت سملقان را شروع کرد.
فصل ششم در مهر و آبان ماه سال ۱۳۹۷ به انجام رسید. باتوجه به کشف یک تالار ستون دار و ساختمان خشتی بزرگ در بخش جنوبی محوطه ریوی و همین طور باتوجه به اهمیت گورستان کشف شده، در فصل ششم نیز تمرکز مطالعات بر روی آنها بود. بدین سبب طی این فصل بخش های بیشتری از این آثار مورد پیگردی و کاوش قرار گرفت. طی همین فصل کارهای مرمتی و حفاظتی از بناهای کشف شده، با کمک پژوهشکده مرمت پژوهشگاه میراث فرهنگی کشور شروع شد. بدین سبب علاوه بر ایجاد سقف فلزی بر روی گمانه های کاوش شده آثار معماری خشتی نیز مرمت و ساماندهی شدند.
فصل هفتم در مهر و آبان سال ۹۸ به انجام رسید. در روند این فصل نیز تمرکز کاوش بر روی ساختمان تالار ستون دار، ساختمان خشتی G و گورستان عصر مفرغ ریوی بود. همین طور در این فصل به همت معاونت میراث فرهنگی استان سه پروژه مرمتی و ساماندهی نیز در محوطه ریوی طراحی و اجرا شد. پروژه ایجاد دیوار حفاظتی در محل تپه ریوی D، تهیه طرح سایت پلان گردشگری محوطه تاریخی ریوی و ایجاد سقف حفاظتی بر روی آثار معماری کشف شده، کارهایی بودند که همگام با مطالعات دیرینه شناسی در فصل هفتم به انجام رسید.
منبع: asretourism.ir
