عصر توریسم: یزد در صورتیكه دولت توان مالی رسیدگی به همه بناهای تاریخی را ندارد و خطر تخریب بناهای تاریخی زیادی را نشانه رفته است، جهادگران میراث فرهنگی یزد دست به دست هم داده و یكی بعد از دیگری بناهای تاریخی را مرمت و بهسازی می كنند.
«سیدمصطفی فاطمی» مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری یزد در گفت و گو با خبرنگار ایسنا، با بیان این که تا حالا حدود ۸۰ نفر در یزد به عضویت کمپ های جهادی استان درآمده اند، اظهار می کند: این کمپ ها در شهرستان های اردکان، بافق، اشکذر و میبد فعالیت داشته و بعضاً کارهای آنها ادامه دارد.
وی با بیان این که تفاوت کمپ شهرستان اشکذر مربوط به نوع فعالیت آن هاست، تصریح می کند: شاید تفاوت کمپ جدید در منطقه عزآباد اشکذر مشارکت بالای جامعه محلی در این فعالیت جهادی است.
فاطمی از نقش بی بدیل کمپ ها در حفاظت از بناهای تاریخی یزد خبر می دهد و می گوید: بعضی از بناها با پایش ساده پشت بام ها از خطر تخریب نجات پیدا می کنند و این مسئله از مهمترین تاثیر کمپ ها و گروه های جهادی است.
وی با بیان این که تقاضای مردم در جوامع محلی و روستاها به سمت حفظ بناهی تاریخی سوق پیدا کرده است، می گوید: در بعضی از شهرها و روستاها گاهی تقاضای تخریب خانه یا بافت های تاریخی بمنظور خیابان کشی و ایجاد حسینیه ها وجود داشت اما امروز بیشتر این دیدگاه ها به سمت حفظ بافت های تاریخی تغییر پیدا کرده است.
این مسئول اضافه می کند: مطالبه مردم محلی برای حفظ بافت تاریخی، بزرگترین سرمایه اجتماعی شکل گرفته در یزد است که در روستاهای فرهنگی مانند ندوشن، رستاق و عزآباد به خوبی این علاقه به چشم می خورد و افق روشنی را برای این استان پیش بینی می کنم.
جهادگران میراث، ناجیان هویت ملی
مدیر کل میراث فرهنگی یزد از تاثیر کارهای جهادی در کمک به دولت یاد می کند و می گوید: در شرایطی که وضعیت مالی دولت خوب نیست و تنها قادر به مرمت و رسیدگی به آثار تاریخی محدودی هستیم گروه های جهادی می توانند بناهای زیادی را نجات دهند کما این که تا حالا نیز بناهای قابل توجه و مهمی در یزد نجات یافته اند.
فاطمی از افزایش سطح آگاهی جامعه محلی نسبت به تاریخچه ابنیه و آثار باستانی محل زندگیشان خبر می دهد و می گوید: در روستاهایی مانند عزآباد مردم جامع مفیدی را مطالعه کرده و به خوبی از تاریخچه محل زندگی خود آگاه هستند و همین مسئله علاوه بر افزایش علاقه آنها به محل زندگیشان، آنها را به پاسبان های این ابنیه تبدیل نموده است.
یکی از گروه های جهادی که بتازگی فعالیت خودرا به صورت داوطلبانه و در چارچوب ثبت یک «ان. جی. او» آغاز نموده متعلق به روستای عز آباد از توابع اشکذر است، بطوریکه بنا بگفته های مدیرکل میراث فرهنگی استان یزد، مشارکت بالای جامعه محلی در این گروه نسبت به سایر گروه ها مثال زدنی است.
فاطمی درباب این فعالیت جهادی به خبرنگار ایسنا، می گوید: مردم اشکذر درخواست مرمت برخی از ابنیه تاریخی را داشتند که به دنبال این مطالبه، گروهی جهادی شکل گرفت و خیلی از جوانان بومی به عضویت این گروه درآمدند.
وی درباب فعالیت این گروه تصریح می کند: مسجد «سرحوض» جزو بناهای نفیس روستای عزآباد بشمار می رود که این گروه قسمتی از مصالح را تامین و مشغول مرمت آن هستند البته به سبب شیوع ویروس کرونا به صورت بسیار محدود و با شیفت بندی این عملیات را انجام می دهند.
وی ادامه می دهد: البته قسمتی از مصالح و دو استادکار ماهر نیز از طرف اداره کل میراث فرهنگی به آنها تعلق گرفته است در عین حال اداره کل میراث فرهنگی بر نحوه ساخت و نوع فعالیت آنها نظارت داشته تا اصالت بنا مورد خدشه قرار نگیرد.
مدیرکل میراث فرهنگی یزد درباب تاریخچه عزآباد می گوید: این روستا را «عز الدین لنکر» آخرین حاکم پیش از «امیر مبارز الدین» در دوره اتابکان ساخته و قنای را بری آن حفر کرده است. این روستا دارای یک مسجد قدیمی است که احیانا مربوط به همان دوره باشد.
مسجد تاریخی سرحوض نونوار می شود
«محمد رضا قانع» عضو هیات مدیره گروه فرهنگی اجتماعی اسفنجر که به صورت داوطلبانه در اشکذر مشغول به مرمت بناهای نفیس این منطقه هستند، در گفت و گو با خبرنگار ایسنا، از فعالیت مردمی ۲۰ نفر از جوانان روستا در این رابطه یاد می کند و می گوید: این افراد همگی از دوست داران میراث فرهنگی هستند که در چارچوب یک اردوی سه روزه مشغول به کار مرمت و بهسازی مسجد تاریخی سرحوض شده اند.
وی اضافه می کند: در این عملیات، مرمت پشت بام، دورچینی، نماسازی، بازسازی بادگیرها و مفروش کردن پشت بام انجام می شود.
این مسئول در مورد مجموعه تاریخی سر حوض نیز تصریح می کند: این مجموعه که متشکل از اب انبار، مسجد، بازارچه، کتابخانه، حوض خانه و غریب خانه بوده مربوط به دوران زندیه است که امروز جز مسجد و اب آنبار چیزی از مجموعه، باقی نمانده است.
وی وجود خط تقارن در این بنا و تقسیم مسجد به دو نیمه شرقی و غربی و شمالی و جنوبی را جزو خاصیت های قابل تمایز این مسجد با سایر مساجد دانست و اظهار داشت: این مسجد جزو معدود مساجد ساخته شده روی آب انبار است.
قانع مرمت برج و قلعه تاریخی عزآباد را در دستور کار مرمت و بهسازی بعد از مسجد حوض خانه دانست.
یزدی ها جهادگرانی از جبهه جنگ تا حفاظت میراث
البته یکی از خاصیت های مهم یزد که منجر به توسعه کارهای جهادی بی سابقه ای در کشور شده است، ثبت جهانی بافت تاریخی و بعضی از بناهای آن به خصوص پردیس های ایرانی است که منجر به فعالیت نخستین کمپ جهادی بین المللی در باغ پهلوانپور مهریز شد بطوریکه این حرکت جهادی روی سایت یونسکو قرار گرفت.
این کارهای جهادی همچنان ادامه داشته و پل آب روی خرانق و قلعه خرگوشی در اردکان نیز مرمت و بازسازی شد و دامنه این فعالیت ها در بافق و اشکذر نیز کشانده شده و گروه جهادی دیگری در میبد چشم انتظار آغاز فعالیت داوطلبانه خود هستند.
به قول فاطمی مدیر کل میراث فرهنگی استان، ارزشمندترین بخش گروه های جهادی یزد، تنوع افرادی است که عاشقانه به این فعالیت ها پیوسته اند، افرادی شامل دکترای مرمت و باستان شناسی، مردم محلی، دانشجویان، کشاورزان و حتی دامداران جزو این گروه هستند که شاید این مسئله مهمترین دستاورد ثبت جهانی برای مردمان دوستدار میراث فرهنگی و تاریخ ایران باشد.
شاید بهتر است این گونه ترسیم نماییم که یزدی ها در هر جبهه و جهادی از دفاع مقدس گرفته تا جبهه سلامت پیشرو بوده اند، در جنگ اقتصادی کنونی نیز که اعتبار و هزینه قابل توجهی برای ابنیه تاریخی موجود نیست، یزدی ها پیشرو حفظ هویت و تاریخ و اصالت خود شده اند و زمان آن رسیده که این الگوی جهادی که امروزه بیشتر توسط یونسکو نیز برای حفاظت از ابنیه تاریخی انجام می شود، در تمام کشور گستردانده شود.
منبع: asretourism.ir
