به گزارش عصر توریسم معاون میراث فرهنگی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی اظهار داشت: در چهار سال قبل یکهزار و 834 شیء تاریخی به تفکیک یکهزار و 783 لوح و یک سردیس سرباز هخامنشی از آمریکا و 51 کاشی لعابدار معروف به قلایچی از سوئیس به ایران مسترد شده است.
به گزارش گروه فرهنگی ایرنا، با افتتاح دولت تدبیر و امید و دیپلماسی فعال دولت، موضوع پیگیری های حقوقی برای بازگرداندن آثار فرهنگی تاریخی شناسایی شده ایران در کشورهای مختلف سرعت گرفت طوری که از سال ۹۳ تا سال ۹۶ در دولت یازدهم ۸۸۷ قلم شیء فرهنگی تاریخی شامل: ۳۰۰ لوح هخامنشی از آمریکا، ۳۴۹ شی از بلژیک متعلق به خوروین، ۱۰۹شی از اشیای هخامنشی از آمریکا، ۵۶ قلم شی از ایتالیا و ۷۳ قلم اثر مهر از آمریکا به ایران مسترد شد.
روند استرداد اشیاء تاریخی در دولت دوازدهم تداوم داشت و با پیگیری های که از مجاری حقوقی و دیپلماتیک انجام شد تعدادی دیگر از اشیاء تاریخی به کشور بازگشت که می توان به سردیس هخامنشی و آجرهای (کاشی های) تپه باستانی قلایچی اشاره نمود که مقرر است همزمان با افتتاح موزه مفاخر بوکان در استان آذربایجان غربی در ۲۸ اردیبهشت ۱۴۰۰ در خاستگاه اصلی خود به مدت یک ماه به نمایش در می آیند.
ماجرای سردیس سرباز هخامنشی، دستاورد دیپلماسی ایران برای بازگرداندن نمادهای هویتی به غارت رفته است؛ این یادگار تاریخ باستانی ایران با فراز و فرودهایی که داشته در سال ۹۷ و میان جنگ لفظی ایران و آمریکا، بعد از حدود ۸۲ سال به سرزمین مادری خود بازگشت.
این قطعه تاریخی متعلق به سر سرباز هخامنشی و نیزه است که حدود ۸۵ سال قبل از دل خاک بیرون کشیده شد، اما در سال ۱۹۳۶ میلادی از ایوان جنوبی کاخ شورا (تخت جمشید) دزدیده شد و در نهایت پاییز ۲۰۱۷ قرار بود این اثر تاریخی در نمایشگاهی به معرض نمایش گذاشته و بعد از آن در حراجی عتیقه در نیویورک فروخته شود که با اطلاع مسئولان میراث فرهنگی ایران از این مورد و پیگیری های حقوقی دولت و با دیپلماسی فعال فرهنگی و حقوقی این شی تاریخی پنجم مهرماه ۹۷ همزمان با بازگشت رئیس جمهوری ایران از سفر به نشست مجمع عمومی سازمان ملل به ایران برگردانده شد.
استرداد ۱۸۳۴ شی تاریخی به کشور در دولت دوازدهم
محمدحسن طالبیان در گفت و گو با خبرنگار فرهنگی ایرنا درباره استرداد آثار و اشیاء تاریخی به کشور در دولت دوازدهم اظهار داشت: در مجموع در چهار سال قبل تعداد ۱۸۳۴ قلم شی به تفکیک ۱۷۸۳ لوح هخامنشی و یک سردیس هخامنشی از آمریکا و ۵۱ کاشی لعابدار معروف به قلایچی از کشور سوئیس به ایران مسترد شده است.
به گزارش عصر توریسم به نقل از ایرنا، تصاویر نقش بسته روی آجرهای اساطیری قلایچی به شکل پرنده بالدار با سر انسان، بدن بز با سر انسان و دیگر اشکال دیده می شود و هم اینک این تعداد از آجرهای لعابدار در موزه ملی در تهران نگهداری می شوند.
کاشی های لعاب دار قلایچی با قدمت ۲ هزار و ۸۰۰ سال پیش از میلاد مسیح به شکل بدون مجوز از کشور خارج شده بود که بعد از پیگیری های چندساله معاونت میراث فرهنگی، اداره کل حقوقی و امور بین الملل وزارت میراث فرهنگی و دستگاه دیپلماسی کشور در اروپا به ایران بازگردانده شد.
این کاشی ها سالهای اوایل پیروزی انقلاب توسط فردی که در سوئیس زندگی می کرد از کشور خارج شده بود، این مجموعه نفیس از آجرهای لعاب دار تپه باستانی قلایچی بوکان متعلق به سده هفتم و هشتم قبل از میلاد است.
تپه قلایچی مربوط به عصر آهن است و در شهرستان بوکان و در روستای قالایچی واقع شده است؛ این تپه دارای یک لایه فرهنگی مربوط به مانایی ها است و تا حالا سه ساختمان از این دوره حفاری شده است که ساختمان اول در مرکز تپه واقع شده و دارای اتاق های گوناگون است که در کف و دیوار نقاشی های گیاهه هندسی و انسانی داشته است. این ساختمان توسط کاوشگران عتیقه تخریب شده است و از ساختمان دوم بقایای سنگفرش هنوز باقی است.
حدود ۴۰۰ آجر لعابدار در این منطقه تا حالا کشف شده است که نشان از اهمیت بالای قلایچی و به احتمال زیاد این منطقه همان شهر زیرتو یا ایزیرتو پایتخت مانایی ها است.
طالبیان درباره نمایشگاه آثار فرهنگی و تاریخی اظهار داشت: در دولت دوازدهم ۶ نمایشگاه از آثار ایران در خارج از کشور (آلمان، فرانسه، هلند، اسپانیا و چین) برگزار شده است. همین طور تعداد ۶ نمایشگاه از آثار کشورهای خارجی از کره جنوبی، ارمنستان، فرانسه، هلند و اسپانیا در ایران برگزار شده است.
همه بناهای تاریخی ثبت ملی دارای حریم خواهند بود
طالبیان درباره وضعیت و پروسه ثبت آثار فرهنگی تاریخی و تعیین حریم آثار تاریخی عنوان کرد: ماهیت ثبت اثر فرهنگی تاریخی با موضوع تعیین حریم اثر فرهنگی تاریخی متفاوت می باشد. پروسه ثبت آثار معطوف به خود اثر و مشخصه های فرهنگی تاریخی است که آن را واجد ارزش ثبت می کند، اما ماهیت تعیین حریم با درنظر گرفتن اثر و محیط آن، طرح های بالادست، حقوق مکتسبه و… تحقق می یابد و به این لحاظ ذاتاً فرایندی پویا و زمان بر است.
معاون میراث فرهنگی عنوان کرد: تاریخ تعیین نخستین حریم مربوط به سال ۱۳۴۹ است در حالیکه اولین آثار ثبت شده در لیست آثار ملی مربوط به سالهای ۱۳۱۰ است، از همین رو تعیین حرایم با تاخیر زمانی مواجه می باشد.
وی کشور پروسه تعیین حریم آثار تاریخی را زمان بر دانست و اظهار داشت: برمبنای ضوابط عمومی حرایم بناهای ثبت، از این به بعد همه بناهایی که در لیست آثار ملی قرار خواهند گرفت دارای حریم عمومی خواهند بود.
وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، با سیاستی که بتازگی اجرا کرد و ضوابط عمومی حرایم بناهای ثبت ملی را در تاریخ ۲۸ اردیبهشت ۱۳۹۹ ابلاغ و به تایید مراجع محترم قضایی رساند، حالا همه بناهای ثبت ملی کشور دارای حریم شدند که اقدام بسیار مهمی است. بر طبق این ضوابط، همه بناهایی که از این پس در لیست آثار ملی قرار خواهند گرفت دارای حریم عمومی خواهند بود.
معاون میراث فرهنگی کشور اضافه کرد: هم اکنون بیشتر دستورالعمل های اجرائی در رابطه با حوزه ثبت و تعیین حریم آثار فرهنگی تاریخی به روزرسانی و ابلاغ گردیده اند.
راه اندازی سامانه پرونده الکترونیک برای مستندسازی آثار تاریخی
طالبیان شفاف سازی و قانونمند کردن روند تصمیم گیری ها و ثبت و ضبط اقدامات و تصمیمات در حوزه حفظ و احیا را از با اهمیت ترین برنامه معاونت میراث فرهنگی عنوان نمود و اضافه کرد: در همین چارچوب دستورالعمل های شوراهای فنی و تشکیل آنها تهیه و ابلاغ گردیده است. همین طور حدود وظایف شوراها و مدیران کل و مدیران شهرستان ها مشخص و تمامی فرایندهای تصمیم گیری، استعلام، مستندسازی برای ثبت ملی آثار در بستر فناوری اطلاعات تحت عنوان سامانه پرونده الکترونیک آثار تاریخی تهیه شد.
در حوزه بافت های تاریخی هم همه محدوده ها تدقیق شد و برای هر کدام از بافت های تاریخی به ترتیب اولویت ضوابط اختصاصی تهیه شده و در حال انجام می باشد.
وی تهیه و ابلاغ دستورالعمل ها و ضوابط بکارگیری مصالح، روش های مداخله، روش های مستندسازی و ارائه خدمات به ادارات کل استانها بوسیله درگاه واحد مجازی از اقدامات نوین در حوزه حفظ و احیاء بناهای تاریخی عنوان کردو اظهار داشت: همه اقدامات و پاسخ به استعلامات استانها و بررسی شورای فنی استانها در بستر انلاین شفاف سازی شده است.
طالبیان عنوان کرد: قیمت تمام شده ۷۰ درصد از مرمت ها قانون مند و جزییات اجرائی استاندارد مرمت و احیا تهیه شده است، همین طور علاوه بر استانداردسازی مصالح در مرمت، لیست بهای پایه رشته مرمت تهیه، استادکاران شناسایی شده و ایجاد صنف و مجوز های کار آنها در حال پیگیری است.
منبع: عصر توریسم
