عصر توریسم: عصر توریسم: گلستان بازدید از فسیل زنده یا موزه طبیعی یک پیشنهاد جذاب برای مسافران و گردشگران نوروزی در مسافرت به گلستان است؛ اقامت در دل طبیعت، جنگل گردی، قدم زدن در ساحل رودخانه و اقامت شبانه در کلبه های جنگلی و لمس نزدیک زیبایی های جنگل های هیرکانی همگی مواردی هستند که نمی توان بسادگی از آنها گذشت.
گشت وگذار در پیچ و خم جنگل های هیرکانی شیرینی نوروزگردی گردشگران و مسافران در مسافرت به گلستان را دوچندان می کند؛ جنگلی که میلیونها سال سختی های طبیعت را پشت سر گذارده و همچون فسیل زنده بازگوکننده تاریخ طبیعت است.
عمر جنگل های هیرکانی، حتی از جنگل های آمازون، گینه و سوماترا که برای خیلی از افراد نام آشنایند هم بیشتر است. مشابه جنگل های هیرکانی در اروپا وجود داشت که براثر عصر یخبندان دوران چهارم از میان رفتند و اکنون عموم جنگل های فعلی اروپا دست کاشت هستند.
از آنجا که شواهد علمی نشان می دهند سابقه تاریخی جنگل های هیرکانی به دوران سوم زمین شناسی(ژوراسیک) یا همان عصر دایناسورها مرتبط می باشد این جنگلها به فسیل زنده یا موزه طبیعی شهره شده اند.
جنگل های هیرکانی گلستان نوار سبزی است که از جلگه گرگان تا قسمتی از کشور آذربایجان کشیده شده اند. نام این جنگلها از نام قدیم گرگان که در گذشته هیرکان خوانده می شد، گرفته شده است، حدود ۲۵ درصد جنگل های هیرکانی در استان گلستان واقع است و متنوع ترین گونه های گیاهی و جانوری در این محدوده واقع شده است.
جنگل های هیرکانی؛ منطقه ای جنگلی در کرانه جنوبی دریای خزر و شمال رشته کوه های البرز که غنا و تنوع زیستی، گونه های بومی، نادر و منحصربه فرد گیاهی و جانوری و زیبایی تعجب آور طبیعی اش چشم هر بیننده ای را به خود خیره می کند.
از جنگل های هیرکانی با نام فسیل زنده یا موزه طبیعی نیز یاد می شود برای اینکه خیلی از گونه های گیاهی موجود در این جنگلها امروز بصورت فسیل در اروپا یافت می شود؛ اهمیت این سابقه طولانی زمانی آشکار می شود که بدانیم همزمان با عصر یخبندان، به غیر از جنگل های هیرکانی که به سبب قرار گرفتن بین رشته کوه های البرز و دریای خزر از اقلیم معتدل تری برخوردار بودند، تمامی جنگل های پهن برگ به جز تعداد معدودی نابود شدند از همین رو جنگل های هیرکانی را مادر جنگل های جوان اروپا و شمال آمریکا می دانند.
تنوع گونه های گیاهی در جنگل های هیرکانی بسیار بالا است و تا حالا بیش از ۸۰ گونه درختی پهن برگ، چهار گونه سوزنی برگ و ۵۰ گونه درختچه ای در این منطقه شناسایی شده است؛ از مهم ترین گونه های گیاهی در جنگل های هیرکانی در میان درختان می توان به راش، ممرز، بلوط، توسکا، انجیلی، افرا، نمدار، بارانک، نارون، زبان گنجشک، انجیر، لرگ وسرخدار و در میان گونه های درختچه ای به آلوچه وحشی، انار، شمشاد، ولیک، ازگیل، جل، خا س، گالش، انگور، سیاه تنگرس طبی و… اشاره نمود.
در بین گونه های جانوری می توان به پلنگ، خرس، کل، بز، گرگ، مارال، شوکا، گربه وحشی، روباه، شغال، سمور، سیاه گوش، خرگوش، موش جنگلی، راسو، قوچ، سنجاب، و در بین ساکنان آسمانی زیباترین جنگل های زمینی، بهشت هیرکان، یعنی پرندگان به توکا، سنقر سفید، انواع پرندگان شکاری، دارکوب، سار، سینه سرخ، سسک، چرخ ریسک خزری، قرقاول، سهره، بلدرچین، قوش، دال(کرکس)، کبک، اردک نوک پهن و اردک اره، کبوتر جنگلی، عقاب و جغد اشار ه کرد.
ثبت جنگل های هیرکانی در فهرست میراث جهانی یونسکو
جنگل های هیرکانی به عنوان دومین اثر بزرگ طبیعی ایران بعد از بررسی در چهل وسومین اجلاس کمیته میراث جهانی یونسکو در باکو آذربایجان، در تاریخ ۱۰ جولای ۲۰۱۹ مصادف با ۱۹ تیرماه ۱۳۹۸ با شماره ۱۵۸۴ در لیست جهانی به ثبت رسید.
ثبت جنگل های هیرکانی در فهرست میراث جهانی یونسکو که از مدت ها قبل موردتوجه بوده به یکی از اولویت های کشور در سال ۲۰۱۷ تبدیل شد.
درمجموع تعداد ۱۵ سایت در استانهای گلستان، سمنان، گیلان، مازندران و خراسان شمالی با همکاری سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، سازمان محیط زیست، سازمان جنگلها و مراتع و دانشگاه تربیت مدرس برای ثبت در فهرست میراث جهانی یونسکو پیشنهاد شده است.
از دو میلیون هکتار مساحت جنگل هیرکانی حدود ۲۵ درصد در استان گلستان واقع شده است.
سه سایت استان گلستان پارک ملی گلستان، منطقه حفاظت شده جهان نما و منطقه ابر(بخش گسترده ای شامل درختان سوزنی برگ، سرخدار در دره پونه آرام علی آبادکتول و جنوب رامیان را شامل می شود.
پارک ملی گلستان
سایت گلستان بزرگ ترین، قدیمی ترین و غنی ترین پارک جنگلی ایران است که در شمال ایران و جنوب شرقی دریای خزر قرار گرفته است. این سایت مساحتی برابر با ۸۷ هزار و ۲۴۱ هکتار دارد. قرار گرفتن در مرز بین دو اقلیم نیمه مرطوب خزری و خشک و نیمه خشک ایران تورانی و پستی و بلندی های شدید موجب تنوع اقلیمی در این سایت شده که تأثیر زیادی در ایجادجنگل های پهن برگ در غرب، جنگل های سوزنی برگدر ارتفاعات و مراتع و درختزارها در شرق و شمال سایت دارد.
این پارک با وجود این که درصد کمی از مساحت ایران را در برگرفته اما یک هشتم گونه های گیاهی، یک سوم پرندگان و بیش از پنج درصد از گونه های پستانداران ایران را در خود جای داده است.
این سایت همین طور دارای بزرگ ترین جمعیت گونه در معرض خطر انقراض پلنگ ایرانی است. مهم ترین گونه های جانوری پارک شامل پلنگ ایرانی، گرگ، گوزن مارال، شوکا، قوچ اوریال، بز وحشی و غزال است.
منطقه حفاظت شده جهان نما
سایت جهان نما در محدوده سیاسی استان گلستان و در جنوب و جنوب شرقی شهرستان های گرگان و کردکوی در سلسله جبال البرز واقع شده است.
به سبب وجود حیات وحش باارزش و چشم اندازهای بی نظیر همین طور وجود زیستگاه های مختلف کوهستانی تپه ای و دشتی وجنگل های انبوه و متراکم، پهنه ای کم نظیر و منحصربه فرد در فهرست سایت های پیشنهادی برای ثبت جهانی قرارگرفته است. واقعیتی که به خودی خود آشکارا می تواند تنوع اقلیمی کم نظیر این زیستگاه باارزش را نشان دهد پس می توان بصورت همزمان جنگل های پهن برگ بلوط، راش و ممرز را در نیمه شمالی و رویشگاه های درختانی سوزنی برگ ارس و متراکم را در نیمه جنوبی منطقه مشاهده کرد.
در منطقه جهان نما ۵۹ گونه پستاندار شناسایی شده که این تعداد گونه ها حدود ۴.۳۰ درصد از پستانداران خشکی زی ایران را شامل می شوند. از پستانداران شاخص منطقهمی توان به مرال، بز و پاز ن، گوسفند وحشی، شوکا، پلنگ ایرانی و… اشاره نمود.
تا حالا حدود ۶۰۷ گونه گیاهی نیز در این منطقه شناسایی شده و ازنظر تنوع گیاهان دارویی نیز بسیار غنی است.
جنگل ابر
ابر قسمتی از قدیمی ترین و زیباترین جنگل های هیرکانی است و با گونه های گیاهی و جانوری نادر، یکی از زیباترین نقاط ایران و شمال شرق کشور است. جنگل ابر به سبب اینکه در بیشتر مواقع فضای آنرا اقیانوسی از ابر فراگرفته به این نام معروف است.
خاصیت های شاخص این زون به سبب وجود درختان سرخدار و رویشگاه درختان و سوزنی برگ در محدوده دره زرین گل و پونه آرامعلی آبادکتول و روستاهای افراتخته و سیاه رودبار است که قدمت رویشگاه درختان سرخدار به ۲۰۰ تا ۳۰۰ میلیون سال قبل می رسد.
دامنه تغییرات ارتفاعی سایت از ۱۲۹ تا دو هزار و ۹۰۲ متر و اقلیم منطقه نیمه مرطوب تا نیمه مرطوب سرد است به سبب تنوع ارتفاعی منطقه و قرار داشتن این سایت در محل تقاطع دو ناحیه رویشی هیرکانی و ایران و تورانی سیمای زیستگاهی و رویشگاهی منطقه بسیار متنوع است. خرس قهوه ای، گرگ، پلنگ، خوک وحشی، مرال، شوکا، شغال، روباه، خرگوش، کل و بز، کبک، بلدرچین، عقاب جنگلی، کرکس، شاهین، فاخته و قرقاول همچون گونه های جانوری موجود در این منطقه هستند.
به گزارش عصر توریسم به نقل از ایسنا، قدمت زمین شناسی بیش از ۴۰ میلیون سال، ارزش دیرین شناسی درختان با بیش از یک میلیون سال، تنوع زیستی بسیار بالای گیاهی و جانوری و زیباشناختی که در حقیقت به عنوان یک فسیل زنده منحصربه فرد در جهان مطرح است، اهمیت جنگل های هیرکانی را دوچندان می کند.
در کنار ارزش های زیست محیطی این جنگل، توسعه گردشگری با تبلیغ یونسکو می تواند گامی مؤثر در اقتصاد کشور و استان گلستان باشد.
همین طور ثبت جهانی جنگل های هیرکانی به عنوان سومین اثر جهانی استان در کنار سایر ظرفیت های میراث فرهنگی، صنایع دستی، گوناگونی اقلیمی و تنوع اقوام، بستر مناسبی را در استان گلستان برای جذذب توریست گرد هم آورده که می توان با بهره مندی مناسب از این پتانسیل ها این استان را به مقصدی برای توریستهای داخلی و خارجی تبدیل کرد.
منبع: عصر توریسم
