عصر توریسم: عصر توریسم: مدیر میراث جهانی منظر دیرینه شناسی ساسانی فارس بر طبق مشاهدات و بررسی های اولیه‌ی جزییات نقش برجسته ساسانی تایید نمود که نقش برجسته ساسانی متعلق به یک بزرگ زاده ساسانی است و این احتمال را داد که تاریخ گذاری این اثر به قرن سوم میلادی مربوط باشد و از بخش مرکزی و جنوبی استان فارس جدا شده است. با این وجود همچنان پرسش های بدون پاسخ زیادی درباره ی هویت و مکان واقعی این سنگ نگاره مطرح است.
به گزارش عصر توریسم به نقل از ایسنا، علیرضا عسگری چاوردی در مراسم رونمایی از نقش برجسته ساسانی که دوشنبه ۱۹ تیرماه در موزه ملی ایران در جمع خبرنگاران انجام شد، درباره ی تاریخ گذاری این سنگ نگاره اظهار داشت: از قرن چهارم میلادی به بعد هنر ساسانی را به این شکل نداریم و قرن سوم میلادی، در زمان شروع عصر ساسانی، قابلیت تاریخ گذاری برای این نقش برجسته را دارد.
مدیر میراث جهانی منظر دیرینه شناسی ساسانی فارس با اشاره به احتمالاتی که درباره ی استان فارس به عنوان خاستگاه این سنگ نگاره مطرح گردیده است، اظهار داشت: فارس خاستگاه ساسانیان است و از میان ۳۸ نقش برجسته ساسانی، حدود ۳۰ نقش برجسته در استان فارس شناسایی شده است. علاوه بر این، باتوجه به تمرکز مراکز مذهبی ساسانیان، بخصوص بین فیروزآباد، کازرون، بیشاپور و منظر ساسانی فارس، که ثبت جهانی شده است، احتمالا این اثر در همان حوزه منظر دیرینه شناسی ساسانی فارس قرار می گیرد، یعنی در عرصه کازرون، فراشبند و فیروزآباد و بخش مرکزی فارس. از نظر جنس سنگ هم تقریباً در بخش مرکزی و حاشیه جنوبی فارس تاریخ گذاری می شود.
این عتیقه شناس با تایید نظر پژوهشگاه میراث فرهنگی درباره ی اینکه نقش برجسته یک بزرگ زاده ساسانی را به تصویر کشیده است، اظهار داشت: نقوشی که از سربازان ساسانی در بیشاپور داریم، چنین تشریفات و تزئیناتی ندارند. یک سرباز گردنبد ندارد و حرکت دست نشان میدهد که یک شخصیت مهم و صاحب جاه است. لباس و تزئینات هنری روی آن، نشان میدهد که یک فرد بسیار ممتاز در دوران ساسانی است.
وی در عین حال درباره ی اینکه نقش برجسته یک پادشاه یا کرتیر (روحانی) ساسانی را به تصویر کشیده است، اطمینان نداشت و اظهار داشت که باید دراین زمینه بیشتر تحقیق شود.
مدیر میراث جهانی منظر دیرینه شناسی ساسانی فارس با اشاره به حرکت دست در آن، که بیشتر در “صحنه های مذهبی” و یا در حالت “اشاره کردن” مشاهده شده است، اظهار داشت: باتوجه به حرکت دست در نقش برجسته مرد ساسانی، احتمال می دهیم نقش های دیگری هم در ادامه آن وجود داشته باشد، چون بطور معمول یک نقش به تنهایی نمی تواند به یک چیزی اشاره کند.
عسگری چاوردی با اشاره به دیگر جزییات این نقش برجسته، همچون گردنبد مرد ساسانی، اظهار داشت: این گردنبد بطور معمول در نقوشی حجاری شده که کارکرد مذهبی داشته است و تقریباً در نقوش ایزدان و شخصیت های مذهبی اجتماعی ساسانی مشاهده شده است.
او افزود: حرکت دست نقش برجسته عمدتاً رویکرد مذهبی دارد. سکون و ایستایی مرد ساسانی بطور معمول در سنگ نگاره های آخر دوره اشکانی و شروع دوره ساسانی مشاهده شده است. همین حرکت دست را از نظر جبهه نمایی در نقش برجسته اردشیر یکم در همان قرن سوم میلادی در فارس داریم.
این عتیقه شناس اظهار داشت: از نظر تزئینات و چین لباس که کاملا فروافتاده است، یک نوع یکسانی با چین لباس نقش برجسته ادرشیر یکم مشاهده می شود. البته در این سنگ نگاره چون حالت ایستایی دارد، این چین افتاده است، اما به لحاظ هنری قابل اهمیت است، چون تناسب اجزا در این اثر هنری کاملا رعایت شده و نقش از نظر ابعاد نیز بی نظیر است؛ چونکه تمام نقش های ساسانی در ابعاد واقعی است و این تنها نقشی است که در ابعاد کوچکتر بوده، که مساله مهمی است.
مدیر میراث جهانی منظر دیرینه شناسی ساسانی فارس افزود: اگر این نقش مکان یابی شود می توانیم شاهد پیدایش نقش های دیگری باشیم و آن منطقه احتمالاً از نظر سیاسی و مذهبی در قرن سوم میلادی می تواند خیلی مهم باشد. در قرن سوم میلادی، دوره ای که اردشیر یکم در مقابل فرهنگ اشکانی، ایران را باردیگر احیا می کند و شاپور یکم که بیشاپور را بنیان می گذارد و بهرام ها، فرزندان شاپور هستند که از همان سبک و سیاق آثار هنری پدران خود استفاده می نمایند.
این عتیقه شناس همین طور باتوجه به رد گذر آب و حفره ای که در میانه نقش برجسته مشاهده می شود، این احتمال را می دهد که سنگ نگاره در نزدیک یک چشمه و جریان فصلی آب بوده است.
نقش برجسته بزرگ زاده ساسانی در سال ۱۹۸۸ میلادی، حدود سال ۱۳۶۷ خورشیدی، همزمان با جنگ عراق با ایران، به شکل غیرقانونی از آب های جنوبی کشور خارج و به امارات منتقل شده است و سال ۲۰۱۶ در فرودگاهی در لندن، توقیف و به موزه بریتانیا تحویل داده شده است. این سنگ نگاره بعد از سه ماه نمایش در موزه بریتانیا به ایران تحویل داده شد.
نمایش این سنگ نگاره بعد از کارشناسی اولیه باستان شناسان و تایید اولیه اصالت تاریخی آن، از روز دوشنبه ۱۹ تیرماه ۱۴۰۲ در موزه ملی ایران شروع شده که تا ۳۱ تیرماه ادامه خواهد داشت. گفته شده تحقیقات باستان شناسان روی این سنگ نگاره همچنان ادامه دارد و مقرر است در نشستی علمی درباره ی جزییات بیشتر آن گزارش داده شود.
منبع: asretourism.ir
