عصر توریسم: بنا را «خانه مشروطه اردبیل» می نامند؛ خانه ای كه در زمان قحطی اردبیل پشتیبان مردم بود و مردم در زمان محاصره توسط روس ها اطرافش خندق حفر كردند تا مقابل شان وسیله دفاعی ایجاد كنند، اما شایعه ها می گویند این خانه كه به واسطه متروكه بودنش در طول چند ده سال قبل به حال خود رها شده، مقرر است پاركینگ شود.
به گزارش عصر توریسم به نقل از ایسنا، در محدوده آلاقاپی اردبیل در خیابان اسماعیل بیگ، خانه قاجاری «اسماعیل بیگ» كه پیش ترها به «خانه مشروطه اردبیل» مشهور بود، قرار دارد؛ خانه ای كه نام تنها خانه تاریخی اردبیل با پلن «اچ و سقف شیروانی» را با خود یدك می كشد، بنایی كه نه تنها نقشه معماری آن، بلكه تزیینات به كاررفته در عناصر خانه مانند ارسی ها و اشكوب ها، پیشانی و رواق ساختمان های سردسیری اش خود نمونه یك بنای تاریخی كامل را نشان می دهد، هرچند به دنبال تعریض خیابان در سال ۱۳۸۲، سردر این بنای تاریخی تخریب شد و در طول سال های بعد نیز به واسطه بی توجهی مالك به بنا، ساختمان های چپ و راست بنا كاملا فروریخت و حالا فقط قسمت وسط باقی مانده است.
فعالان میراث فرهنگی استان اردبیل اما با اشاره به رایزنی های انجام شده از طرف میراث فرهنگی استان برای ثبت ملی و مرمت این بنای تاریخی ارزشمند، از بی توجهی های مالك در مقابل این رایزنی ها خبر می دهند، حتی سرمایه گذارانی كه از اتاق بازرگانی اردبیل وارد كار شدند یا طرحی كه انجمن نجوم اردبیل برای این خانه معرفی نمود ولی به واسطه بی توجهی مالك هیچ كدام به ثمر ننشستند.
حالا در كنار همه قدم هایی كه فعالان میراثی برای حفاظت از این خانه برداشته اند، خبرِ تخریبِ خانه «اسماعیل بیگ» – كه به نام مالك آن «قاسمی نژاد» هم شناخته می شود – و ساختِ پاركینگ بجای آن، این روزها ناراحتی فعالان میراثی را بیشتر كرده است، آن هم در شرایطی كه مالك بنا مانعِ ثبت ملی آن است.
بر طبق اطلاعات جمع آوری شده از این خانه، «این خانه قاجاری خانه كاردار فرهنگی سفیر روس در اردبیل به نام «مرحوم اسماعیل بیگ شیروانی» – تاجر اردبیلی – متوفی به سال ۱۳۳۳ قمری بوده كه در جریان قحطی ۱۳۲۷ قمری نقشی اساسی در تامین معیشت اردبیل داشت.
پس از آن، برمبنای برخی منابع مكتوب، این خانه مدتی بعنوان بانك استفاده می شده، پس از مدتی دفتر سركنسول گری روسیه می شود. در دوره قحطی آذربایجان، روس ها اردبیل را محاصره می كنند و خسارت زیادی به این منطقه وارد می شود. به مرور با محاصره این خانه كه مأمن مردم بوده، آنها دور خانه خندق حفر می كنند و در نهایت «سردار باباخان اردبیلی» – سیاست مدار ایرانی در دوره جنبش مشروطه – خانه را آزاد می كند، بنا بر این این خانه بعنوان نماد مقاومت و مشروطیت در اردبیل شناخته می شود.
نادر فلاحی – مدیر كل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی – در گفت و گو با ایسنا از بی توجهی های مالك به این خانه می گوید.
او اظهار می كند: در طول یكی دو سال گذشته، حدودا همه خانه های تاریخی تحت مالكیت میراث فرهنگی را مرمت كرده ایم، اما متاسفانه مالك این خانه اجازه ورود میراث فرهنگی را به این بنای تاریخی نمی دهد.
او با بیان این متاسفانه حدود ۱۴ – ۱۵ سال قبل قسمتی از این بنای تاریخی در طرح تعریض خیابان توسط شهرداری از بین رفته است، می گوید: اگر مالك همكاری كند، می توانیم مرمت نماییم، اما متأسفانه از نظر مالكیت دست مان بسته است.
منبع: عصر توریسم
