عصر توریسم: تبدیل خیابان های حریم برج قابوس به پیاده راه، ساماندهی سیما و منظر پیرامون محوطه این برج هزارساله، از مواردی است كه مسئولان استانی اجرای آنرا منوط به تخصیص اعتبار ملی می دانند.

خبرگزاری مهر، گروه استان ها- الهام رئوفی فر: برج قابوس بن وشمگیر، بلندترین برج آجری جهان و یكی از آثار پرارزش معماری در دوره اسلامی است كه در شهرستان گنبدكاووس قرار دارد.
این اثر تاریخی كه سال ۹۱ در لیست آثار جهانی به ثبت رسید، بنای ارزشمندی بر فراز تپه خاكی كه قریب پانزده متر از سطح زمین بلندتر است، قرار دارد؛ ارتفاع این برج ۵۵ متر است كه با احتساب ارتفاع تپه در مجموع به ۷۰ متر می رسد.
برج گنبد قابوس بنایی تاریخی از سده چهارم هجری است كه در بین پاركی زیبا و در سه كیلومتری شهر تاریخی جرجان در قرار دارد. این بنای فاخر معماری در سال ۳۹۷ هجری قمری برابر با ۳۷۵ هجری خورشیدی و در زمان سلطنت شمس المعالی قابوس بن وشمگیر در شهر جرجان كه پایتخت پادشاهان آن دیار، آل زیار بوده، بنا شده است.
آجرهایی كه در آن برج به كاررفته از خاك گلشن است كه خاك ساروجی است و این خاك را در زمان ساخت برج با اسب از دامنه كوه مینودشت آوردند. این بنا در سال ۳۹۷ قمری تولید شده و معماران زبردست و كارگران برای ساختن این برج ده ضلعی پنج سال كار كردند. روزنه كوچكی در سقف بنا و رو به شرق تولید شده كه به نظر می آید باز گذاشتن روزنه و به خصوص زینت دادن به آن بی ارتباط با عادات چندین هزارساله چادرنشینان نباشد كه همیشه منفذ چادرهایشان را رو به آفتاب قرار می دادند تا اولین پرتو آفتاب در هر صبح به پیكر قابوس بتابد.
این بنا به شماره ثبت ۸۶ در تاریخ ۱۵ دی ماه ۱۳۱۰ در لیست آثار ملی و پانزدهمین اثر فاخر ایران در لیست یونسكو جای گرفته است.
این برج تاریخی كه بیشتر از هزار سال، سرفرازانه سر به آسمان كشیده تا تمدن كهن مردم این دیار را به رخ جهانیان بكشد امروز قامتش در مقابل تكنولوژی بشر مانند تردد خودروهای سنگین به لرزه درآمده است.

تبدیل خیابان محوطه برج به پیاده راه، نیازمند تأمین اعتبار ملی است
موضوعی كه مدیر پایگاه میراث جهانی گنبد قابوس از آن بعنوان صدمه جدی بر پیكره این اثر تاریخی یاد می كند و می گوید: تردد خودروهای سنگین و ترافیك شهر در فاصله نزدیك برج قابوس این اثر را تهدید می كند.
عبدالمجید نورتقانی در گفتگو با خبرنگار مهر، می افزاید: برای تبدیل خیابان های اطراف محوطه برج به پیاده راه یك اعتبار ملی نیاز است.
به گفته وی، برای رفع مشكل تراكم خودروهای اطراف برج قابوس در روزهای نوروز باید طرح آرام سازی ترافیك اجرا شود تا كمترین صدمه به این اثر تاریخی وارد شود.
در زمان اوج ترافیك شهر یا تردد خودروی سنگین، لرزش ساختمان پایگاه برج قابوس به صورت ملموس احساس می گردد
نورتقانی ادامه می دهد: در زمان اوج ترافیك شهر یا تردد خودروی سنگین، لرزش ساختمان پایگاه برج قابوس به صورت ملموس احساس می گردد.
وی از نبود زیرساخت های گردشگری در گنبدكاووس گلایه می كند و می افزاید: در چنین شهری كه گردشگران داخلی و خارجی برای بازدید از آثار تاریخی به آن رجوع می كنند حتی یك هتل هم وجود ندارد.
مدیر پایگاه میراث جهانی گنبد قابوس، اضافه می كند: البته یك هتل در شهر در حال ساخت است و قول بهره برداری آنرا امسال داده اند بااین حال برای شهری مانند گنبد یك هتل كم است.
وی ساماندهی سیما و منظر اطراف محوطه گنبد قابوس را از دیگر موارد موردنیاز این پایگاه جهانی اعلام می كند و می افزاید: ساماندهی جداره مغازه ها و مجتمع های تجاری هم یك ضرورتی است كه نیاز به تخصیص اعتبار مناسبی از بخش ملی دارد.

ضرورت رسیدگی به امور فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی
اما مشاور طرح مدیریتی برج جهانی قابوس جدای این مواردی كه مدیر پایگاه میراث جهانی گنبد قابوس از آن یادكرد رسیدگی به امور فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی را همپای مباحث كالبدی ضروری می داند و می گوید: این مورد یكی از ضعف هایی است كه ما داریم و باید سیستم حاكمیتی به آن رسیدگی كند.
احسان ایروانی در گفتگو با خبرنگار مهر می افزاید: همه پایگاه های جهانی كه محوطه ای دارند و در لیست آثار جهانی ثبت شدند، غیر از مباحث كاوش دیرینه شناسی و حفاظت كالبدی باید به امور فرهنگی اجتماعی و اقتصادی همپای مباحث كالبدی رسیدگی كنند.
وی با اشاره به اینكه نهادها و تشكل های مدنی باید نسبت به این مورد آگاه شوند، می افزاید: اصرارمان بر این مبناست كه آگاه سازی مردم نسبت به اهمیت آثار تاریخی، سبب كاهش تعدی و تعرض آن ها به حریم میراث فرهنگی می گردد.
مشاور طرح مدیریتی برج جهانی قابوس ادامه می دهد: ارتباط بین بستر اجتماعی پیرامون بنا یا محوطه ثبت شده با ابعاد اقتصادی و فرهنگی باید قوی باشد درحالی كه امروزه كمتر چنین چیزی مشاهده می گردد.
تعرض به حرائم میراث جهانی و عدم رعایت ارتفاع در ساخت و ساز نشان دهنده ضعف اجرای قوانین است
وی تعرض به حریم میراث جهانی و عدم رعایت ارتفاع در ساخت وساز را نشان دهنده ضعف اجرای قوانین اعلام می كند و می افزاید: مادامی كه آگاه سازی جامعه محلی انجام نشود، بستر اجتماعی پیرامون اثر جهانی، آمادگی پذیرش چنین موضوعی را ندارد.
ایروانی می گوید: پایگاه میراث جهانی گنبد قابوس بر مبنای آنچه شنیدم قدری از لاك خودش بیرون آمده و به مسائل اجتماعی و اقشار مختلف توجه كرده است اما همچنان مسئله كالبدی تحت پیگیری است.

وی از نبود برنامه منسجم كالبدی اظهار نارضایتی می كند و می افزاید: رسیدگی كالبدی از انسجام برخوردار نبوده و تأمین و توزیع اعتبار در سایت های جهانی منظم نیست چونكه امكان دارد یك سال اعتبار مالی محدود و سال دیگر رقم قابل توجهی باشد.
مشاور طرح مدیریتی برج جهانی قابوس از تغییر مدیریتی پایگاه جهانی قابوس بعنوان صدمه یاد می كند و می گوید: با عنایت به سیاست و برنامه های خاص هر مدیر تغییرات در این بخش به تسریع در روند كار لطمه وارد می نماید.
برج قابوس بلندترین برج آجری جهان و تنها اثر بین المللی استان گلستان است كه هرساله مورد استقبال مسافران داخلی و خارجی قرار می گیرد. این شرایط ظرفیتی برای توسعه صنعت گردشگری در استان است كه باید از آن بعنوان فرصت بهره جست.
بنابراین به نظر می آید تخصیص اعتبار برای ساماندهی سیما و منظر محوطه و پیاده راه خیابان های اطراف این اثر پرارزش یك لزوم است.