عصر توریسم: معاون اداره كل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی با اشاره به مالكینی كه به تخریب آثار اقدام می كنند، عنوان كرد: بنظر می رسد این امر به سبب ناآگاهی عمومی و اجتماعی است.
مرجان اكبری با حضور در تحریریه ایسنا گفته، مالكین اساسا به سوژه اقتصادی توجه دارند و زمانی كه بدانند چیزی را كه دارند می تواند در فرآیند ای قرار گیرد كه قیمت آن قابل مقایسه با قیمت های روز دیگر املاك نباشد، اساسا حاضر به تخریب نخواهند بود، اما متاسفانه به هر دلیلی خلاء این فضا همچنان وجود دارد و در صورت ثبت ملك، همه خودرا به صورتی متضرر آثار تاریخی می دانند.
وی درباب روند تكمیل و رشد قانون های مربوط به حفاظت از آثار تاریخی تصریح كرد: توجه به آثار باستانی و تاریخی از دوره ناصرالدین شاه قاجار عنوان شد و باستان شناسان غربی در ایران قراردادهایی را با ناصرالدین شاه بسته و مجوزهایی را دریافت می كردند و اجازه داشتند كه بر روی آثار تاریخی اقدامات دیرینه شناسی انجام دهند.
وی افزود: رفته رفته قانون هایی بعد از دوره مشروطه، یعنی از 1285 وضع شد كه ابتدا این قانون ها حول بحث های گمرك و خروج اشیا بود. بعد از آن به صورت جدی تر سوژه قانون سال 1309 انجمن آثار ملی را داریم كه قانون دقیق و خوبی است و در سال 1311 نظام نامه ای برای آن تنظیم شده است.
اكبری بیان كرد: در كارنامه انجمن آثار ملی نوشته شد كه هدف از تشكیل این انجمن، ایجاد علاقه عامه مردم به آثار باستانی كشور است و از آن جا كه در این جا، چالش حفاظت از آثار چندان پررنگ دیده نشده، از سال 1342 به بعد، قوانینی در رابطه با تشكیل سازمانی تحت عنوان حفاظت آثار باستانی به وجود آمد.
وی افزود: همین طور پس از انقلاب اسلامی در سال 1364 سازمان میراث فرهنگی، تشكیل و در آن جا هدف، یك هدف انقلابی تحت عنوان بقا و رقای جامعه در حفظ آثار تاریخی در نظر گرفته شد كه این یك هدف ایده آل است و امیدواریم به آن برسیم.
اكبری با تاكید بر این كه چهار واژه «ارتقا»، «كیفیت»، «زندگی» و «ساكنان» هریك حرفی برای گفتن دارد و پایه ای برای توسعه پایدار می باشد، اشاره كرد: علاقه شما به محلی كه در آن زندگی می كنید، حق و حقوقتان نسبت به كیفیت زندگی كه باید داشته باشید از این واژه ها استخراج می شود و ارتقا نیز نهایت ایده آل ما را رقم می زند.
وی ادامه داد: به عقیده من اگر شعار ارتقای كیفیت زندگی ساكنان را همه دستگاه ها مد نظر قرار دهند، خلاء وجود نخواهد داشت و حتی به صورتی فرد مالك این مساله را در دستور كار خود قرار می دهد و ما هم در كنار این مساله كه علاقه مندیم همه افراد از این دستور منتفع شوند، صیانت از ارزش ها، نه فقط كالبدی كه به شكل محتوایی را نیز مد نظر داریم.
وی با اشاره به آمار آثار تاریخی ثبت شده در سطح استان اظهار نمود: تا این تاریخ 1566 اثر ثبت شده داریم كه البته ثبت این آثار در گذشته های دور و از سال 1310 شروع شده و تابحال نیز جریان دارد. در سال 1374 آثار ثبتی استان خراسان بزرگ شامل خراسان شمالی، رضوی و جنوبی 90 اثر ثبتی بود و بعد از آن، یعنی از سال 1375 به بعد، رشد قابل ملاحظه ای یافت و آثار استان خراسان رضوی حالا مشخصا بالغ بر 15 برابر شده است.
معاون میراث فرهنگی اداره كل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی بیان كرد: در گذشته ها و از سال 1310، آثار ثبتی تحت عنوان آثار غیر منقول ثبت می شده است. یعنی ابنیه تاریخی، محوطه ها و نهایتا مجموعه های تاریخی را شامل می شد. بعد از آن به آثار ناملموس توجه شد و سوژه مكان رویدادهای انقلاب اسلامی و نیز آثار منقول مورد توجه قرار گرفت. بعلاوه آثار طبیعی نیز از سال 1382 مد نظر بود، ضمن این كه سوژه ثبت جهانی كه از گذشته ها موجود بود، همچنان جریان دارد.
اكبری با اشاره به آثار ثبت جهانی شده در استان اظهار داشت: هم اكنون ما تنها یك اثر را به صورت مشترك ثبت جهانی داریم؛ قنات های ایرانی كه در مورد استان ما شامل قنات قصبه می شود. به فكر ثبت جهانی آثار بیشتری هستیم. ضمنا پیش بینی ما حدود هشت اثر است كه زیرساخت های آن هم اكنون مهیا شده و از آن جا كه باید استانداردهای بین المللی را برای این مساله داشته باشد و یونسكو تعیین كننده آن است، طبیعتا زمان و هزینه زیادی را می برد و امیدواریم كه بتوانیم سال جاری یا سال آینده یك اثر را برای استان ثبت جهانی داشته باشیم.
معاون میراث فرهنگی اداره كل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی اشاره كرد: مدیر كل دستور داده اند تا كل آثاری كه شناسایی شده، ولی به ثبت نرسیده است را در دستور كار قرار دهیم؛ امیدواریم بتوانیم تا انتهای سال 98، تعداد 500 اثر را به روالی مطلوب برسانیم.
اكبری افزود: در مورد آثار شناسایی شده باید گفت، از همه این مجموعه آثار شامل منقول، ناملموس و غیر منقول، در استان خراسان با عنایت به پیشینه تاریخی آن، حدود 100 هزار اثر پیش بینی شده است، اما برای این تعداد هنوز فهرستی تهیه نشده كه البته هم اكنون فهرستی داریم كه حدود 6 هزار اثر را در در خود جای داده است.
وی اظهار داشت: در خیلی از آثاری كه صرفا در لیست آثار ملی به ثبت رسیده، حمایت های تفاهم نامه های مشاركتی را داریم، به این معنا كه 50 درصد سازمان میراث فرهنگی و دولت و 50 درصد نیز مالك در مرمت و احیای آثار هزینه می كند. البته به تبع این كه پروژه ها می تواند هزینه بر باشد، رقم میراث فرهنگی كم و بیش ناچیز است، ولی در جاهایی انجام می شود كه ضروری بوده و از توان مالك خارج است، پس شاید بتوان گفت با چنینی رقمی مالك خیلی زود نتیجه نگیرد، ولی هم اكنون دولت این میزان را پیش بینی كرده و سقف آن هم چیزی حدود 50 میلیون و ماكسیمم 100 میلیون است كه در سال می تواند به پروژه اختصاص پیدا كند.
اكبری همین طور در مورد صندوق احیای آثار تاریخی اظهار داشت: در گذشته و از همان سال های اول ادغام سازمان میراث فرهنگی، صندوق احیای آثار تاریخی برنامه ریزی شد. این صندوق اساس نامه خوبی دارد، ولی متاسفانه از تمام وجوه اساس نامه بهره برداری نمی گردد. با این وجود، در استان های دیگر واگذاری های خوبی صورت گرفته، اما باید گفت در خراسان رضوی از حداقل واگذاری برخوردار بودیم و در سال قبل یك مورد كاروان سرای شریف آباد برای احیا عنوان شده كه هم اكنون در دست اجرا است.
وی در پاسخ به سوالی در این خصوص كه آیا واگذاری ابنیه تاریخی به بخش خصوصی در نهایت به ضرر میراث فرهنگی است یا خیر، بیان كرد: خوشبختانه قانون گذار در این خصوص پیش بینی هایی را كرده كه نظارت همچنان با سازمان میراث فرهنگی است و حتی اگر واگذاری بهره برداری را صندوق احیا صورت می دهد، تضمین های معتبری را دریافت می كند و حتی اجازه لغو سوء قراردادها را دارد.
گفت و گو از مهدی نعیمیان راد و فاطمه طالبیان شریف
منبع: عصر توریسم
