مرکزی دریاچه کوکبیه در پنج کیلومتری شهر شازند واقع شده و در سالهای اخیر بعنوان منطقه ای گردشگری مطرح است یا بهتر است بگوییم در حقیقت این منطقه به جاذبه ای دیگر برای توریستهایی که به شازند سفر می کنند، تبدیل گشته است.
این دریاچه حاصل ۳۰ سال بهره برداری معادن شن و ماسه از بستر رودخانه قره چای و ایجاد گودال های بزرگ است که به کمک بارش های مناسب در منطقه شازند به وجود آمده است و علاوه بر اینکه مقصد خیلی از گردشگران است، زیستگاهی برای انواع و اقسام پرندگان و جانوران نیز به وجود آورده است.
شاید در نگاه عموم، این دریاچه فقط دریاچه ای با تعدادی زیستمند خاص خودش باشد، اما به نظر می آید کوکبیه می تواند نقش موثری را برای میزبانی از پرندگان مهاجر بازی کند و سوال اینجاست که چگونه؟
یک فعال محیط زیست شازندی در گفت و گو با ایسنا به تشریح جایگاه دریاچه کوکبیه پرداخت و اظهار داشت: سه دهه بهره برداری شرکت های شن و ماسه از بستر رودخانه ازنا(قره چای) موجب ایجاد گودال های بزرگی در ۵ کیلومتری شمال شازند شد و این گودال ها از اواخر سال ۱۳۹۴ به علت بارش های مناسب، پیکره آب شیرین عمیقی با عمق متوسط ۱۷ متر و مساحت تقریبی ۱۲۰ هکتار را ایجاد کردند که باتوجه به میزان بارش، بر عمق و مساحت آن افزوده می شود.
ماندانا حضرتی با اشاره به اینکه این پیکره آبی که با نام عمومی دریاچه کوکبیه معروف است، در ارتقاع تقریبی ۱۸۶۶ متری از سطح دریا قرار دارد و در سال ۹۷ در بانک زمین اراضی ملی به ثبت رسیده است، اظهار داشت: این دریاچه یا پیکره آبی را می توان به سه قسمت تقسیم کرد که شامل حاشیه و مسیر رودخانه ازنا، دریاچه نسبتا کم عمقی با پوشش گیاهی نی و درختان گز در میانه که اکوسیستم خاصی را داراست و دریاچه عمیقی که پوشش گیاهی کم وسعتی را در حاشیه دارد، می شود.
وی با اشاره به اینکه تا حالا ۱۵۹ گونه جانوری در کوکبیه مشاهده شده که شامل پرندگان زادآور(۳۹ گونه) و مهاجر می شود، اضافه کرد: از با اهمیت ترین گونه های مشاهده شده در منطقه می توان به غواص گلوسرخ، کشیم گوشدار، کفچه نوک، لک لک سفید، آنقوت، تنجه، مرگوس کاکلی، اردک سرحنایی، اردک بلوطی، اردک سیاه کاکل، سنقر خاکستری و سفید، دلیجه کوچک، ترمتای، درنای خاکستری، پاشلک کوچک، کاکایی ارمنی، کاکایی پالاس، سنگ چشم خاکستری بزرگ، کلاغ نوک زرد و کلاغ نوک سرخ اشاره نمود.
این پژوهشگر که درباب دریاچه کوکبیه شازند تحقیق کرده است، اظهار داشت: کوکبیه برخلاف تالاب میقان اراک دارای کپور ماهیان است و پرندگانی که یا کاملا ماهیخوار هستند مثل باکلان بزرگ یا ماهی هم در رژیم غذایی شان وجود دارد، مثل خانواده کشیم ها، حواصیل ها، کاکایی ها و پرستوهای دریایی به خوبی می توانند در این منطقه تغذیه کنند، همین طور به علت وجود قورباغه مردابی و مار چلیپر به تعداد فراوان؛ برخلاف میقان، پرنده هایی که دوزیستان و خزندگان را می خورند می توانند در کوکبیه زیست و تغذیه مناسبی داشته باشند.
وی با اشاره به اینکه دریاچه کوکبیه شازند زیستگاه پستاندارانی همچون خرگوش اروپایی، روباه، شغال، گرگ، تشی، رودک و خارپشت اروپایی است، اضافه کرد: وزغ های رنگارنگ، قورباغه های مردابی و کپورماهیان دریاچه کوکبیه، نقش ویژه ای در زادآوری در تابستان و زمستان گذرانی پرندگان مقیم و عبوری این منطقه دارند و در حقیقت حضور و زادآوری گونه های مختلف پرندگان در کوکبیه موجب می شود که بتوان آنرا خواهر کوچک تالاب میقان دانست.
حضرتی اشاره کرد: عدم زیست ماهیان در تالاب میقان، کوکبیه را برای پرندگان به ویژه باکلان های بزرگ و کاکایی ها چشمگیرتر کرده است. وجود ماهی و دوزیست در کوکبیه، برای تالاب میقان اراک بسیار اهمیت دارد، پرنده های مهاجری که به میقان می رسند، اگر در ادامه مهاجرت به سمت کوکبیه حرکت کنند، با تغذیه از ماهی ها و دوزیستان، می توانند، استراحت موقت خوبی داشته باشند؛ بعنوان مثال باکلان های بزرگ که هرسال تعداد آنها در کوکبیه رو به افزایش است بطوریکه در آذرماه امسال به هزار عدد باکلان رسید می توانند زیست مناسبی در کوکبیه داشته باشند و در حقیقت این دریاچه می تواند زیستگاه حامی میقان دانسته شود که این حمایت در زمان مهاجرت پاییزه بیشتر نمود پیدا می کند.
وی افزود: توانایی ویژه باکلان ها در صید ماهی از عمق دریاچه موجب حمله گروهی کاکایی ها به آنها و زد و خورد شدید این پرندگان برای حفظ یا ربودن ماهی ها می شود که از صحنه های خاص کوکبیه در زمستان و زمان یخ زدگی سطح دریاچه به حساب می آید.
حضرتی با اشاره به اینکه آب کوکبیه، آب ناشی از بارش های جوی و آب رودخانه منتهی به کوکبیه است، این آب از سلامت خوبی برخوردارست و حفظ سلامت آن حفظ سلامت پرندگان را به دنبال دارد، اظهار داشت: یکی از تهدیدات کوکبیه زباله هایی است که گردشگران در آب یا کنار آب رها می کنند.
وی ادامه داد: این منطقه پتانسیل خوبی برای گردشگری دارد چونکه حقابه آن تامین شده است، اما بحث جلوگیری از تخلیه نخاله های ساختمانی و رها کردن زباله توسط گردشگرها در این منطقه امری مهمست که باید مورد توجه قرار گیرد تا بتوان زیستگاه مناسب برای پرندگان و منطقه گردشگری ویژه ای را در این منطقه ایجاد کرد.
به گزارش عصر توریسم به نقل از ایسنا، تالاب میقان اراک یکی از با اهمیت ترین تالاب های مرکزی کشور است که سالانه بیش از ۱۵ هزار پرنده مهاجر را میزبانی می کند، مسلما میزبانی از چنین میهمانانی، نیازمند پشتیبان است و کوکبیه می تواند بهترین حمایت را از مهمانان میقان کند، پس باید کوکبیه را حفاظت کرد تا نقش حامی را برای میقان کهنسال ایفا کند.
بگفته فعالان محیط زیست و حامیان حیوانات؛ امسال در کوکبیه زادآوری حواصیل و لانه سازی آنها در تابستان دیده شده است و اساسا این منطقه می تواند به مانند تالاب میقان نقش موثری برای زیست پرندگان کنارآبزی داشته باشد، بر این اساس باید کوکبیه را بعنوان حلقه دیگر زنجیره میزبانی از پرندگان مهاجر در استان مرکزی به رسمیت شناخت.
