عصر توریسم: یازده شهر و 3 روستا در 6 سال قبل با عناوین صنایع دستی منحصر به همان مناطق، ثبت جهانی شده اند که نشان میدهد ایران در ثبت جهانی شهرها و روستاهای صنایع دستی از سردمداران دنیا است.
به گزارش خبرنگار فرهنگی ایرنا، از سال ۹۶ که شورای راهبردی انتخاب شهرها و روستاهای ملی صنایع دستی تشکیل شده است، ۵۲ شهر و روستا با عنوان صنایع دستی بنام و منحصر بفرد خود در لیست ملی قرار گرفته اند که بگفته پویا محمودیان معاون صنایع دستی و هنرهای سنتی کشور، این پروسه علاوه بر اینکه مسیر جهانی شدن و ثبت شهرها و روستاهای کشور را در شورای جهانی صنایع دستی (WCC)، تسهیل و تسریع می کند، اگر این مناطق به صورت کارشناسی و علمی برندسازی شوند به زودی بعنوان مسیر و مقصد گردشگری هنری مورد توجه توریستهای داخلی و خارجی قرار خواهند گرفت.
سابقه ثبت جهانی شهرها و روستاهای صنایع دستی به ۶ سال قبل برمی گردد، شورای جهانی صنایع دستی از سازمان های وابسته به سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی و ملل متحد (یونسکو- UNESCO) است و ثبت شهرهای جهانی صنایع دستی از سال ۲۰۱۵- ۱۳۹۴ شروع شده و برنامه ای الهام گرفته از شهرهای خلاق یونسکو است.
در طول ۶ سال قبل ۱۴ شهر و روستای صنایع دستی ایران در شورای جهانی صنایع دستی ثبت شده اند و الان ثبت ملی و جهانی شهرها و روستاها و صنایع دستی به مطالبه مردمی و اجتماعی تبدیل گشته، برای اینکه آثار مثبت اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی آن و تاثیر مستقیم آن بر زندگی مردم خصوصاً آن دسته که در حوزه صنایع دستی اشتغال دارند، مشخص شده است.
البته روند ثبت جهانی شهرها و روستاهای صنایع دستی تا قبل از کرونا به صورت عادی و طبق روال انجام می شد و ایران حتی برای سال ۱۳۹۹پرونده چند منطقه کمترشناخته شده از جنوب کشور را آماده کرده بود، اما شیوع ویروس کرونا مانع از سفر و حضور و بازدید ارزیابان بین المللی از این مناطق و منجر به توقف این پروسه شد، اما ایران حالا هم با ثبت ۱۱ شهر و ۳ روستا در ۶ سال قبل با عناوین صنایع دستی منحصر به همان مناطق، از سردمداران دنیا است.
آغاز جهانی شدن با دو شهر صنایع دستی از سال ۹۴
روند ثبت جهانی شهرها از سال ۱۳۹۴ شروع شد؛ از همان سال دو پرونده از ایران به شورای جهانی رفت و ارزیابان بین المللی به ایران آمدند و شهر اصفهان بعنوان شهر جهانی صنایع دستی و تبریز بعنوان فرش جهانی فرش دستباف ثبت جهانی شد.
اصفهان شهر جهانی صنایع دستی
جعفر جعفرصالحی معاون صنایع دستی و هنرهای سنتی استان اصفهان اظهار داشت: از مجموع ۶۰۲ رشته صنایع دستی شناخته شده در جهان حدود ۲۹۹ رشته مربوط به ایران است و از این تعداد حدود ۱۹۹ رشته متعلق به اصفهان؛ یعنی یک سوم صنایع دستی جهان از نظر تنوع در اصفهان است.
معاون صنایع دستی و هنرهای سنتی اصفهان گفت: حدود ۶۰ هزار هنرمند در ۲۴ شهرستان استان اصفهان فعالیت می نمایند، اما حدود ۸۰درصد از این هنرمندان در خود شهر اصفهان که استخوان بندی و جوهره اصلی شهر خلاق و شهر جهانی صنایع دستی است مشغول به کار هستند. بسیاری هنرمندان صنایع دستی بعنوان شغل دوم به یک هنر می پردازند اما در اصفهان هنرمندان صنایع دستی به صورت هنرمند و صنعتگر حرفه ای و شغل اول در یک حوزه فعالیت می نمایند.
جعفرصالحی با اشاره به اینکه اصفهان علاوه بر شهر جهانی صنایع دستی، شهر خلاق صنایع دستی هم است، اظهار داشت: حدود ۶۰ تا ۷۰درصد تولید صنایع دستی کشور در استان اصفهان تولید می شود و میدان امام (نقش جهان) اصفهان بزرگترین میدان عرضه و فروش صنایع دستی جهان است.
معاون صنایع دستی استان اصفهان اشاره کرد: نام اصفهان و صنایع دستی این استان از قدیم برند جهانی بود، ثبت جهانی می تواند به فروش و صادرات بیشتر کمک نماید که متاسفانه به کرونا برخورد کردیم و کمی در این روند پیچیدگی ایجاد کرد. عنوان جهانی باید در صادرات محصولات نمود داشته باشد، و در بخش صادرات یکی از فرصت ها برگزاری هفته های فرهنگی است.
اصفهان با ۱۴ شهر خارجی خواهرخوانده است و قبل از کرونا قرار بر این بود که در هر کدام از این شهرها یک پایگاه ایجاد نماییم و برنامه اجرا نماییم، در سال آنده که جشنواره بین المللی صنایع دستی در اصفهان برگزار می گردد یکی از برنامه های ما این است که برند اصفهان را به جهان معرفی نماییم. نمودهای ثبت جهانی و برند جهانی باید در صادرات و فروش باید بروز کند، صنایع دستی اصفهان برند جهانی بود و همین جایگاه و تعدد و تکثر صنایع دستی موجب شد بعنوان شهر جهانی صنایع دستی معرفی شود، اما اعلام ثبت جهانی یک همدلی اجتماعی میام مردم در شهرستان های استان و انسجام و همگرایی و هماهنگی و همبستگی میان دستگاه های اجرائی ایجاد کرد.
تبریز شهر جهانی فرش
یاشار ملفوظی هنرمند فرش باف تبریزی دارای مدرک کارشناسی طراحی فرش و کارشناسی ارشد تاریخ هنر ایران اسلامی می گوید: تبریز و فرش تبریز برای همه جهان شناخته شده است، اما متاسفانه برای معرفی تبریز شهر جهانی فرش اقدام شایسته نام تبریز و اعتبار فرش تبریز در داخل کشور برای آگاهی عمومی مردم انجام نشده است.
ملفوظی با اشاره به اینکه هنر فرش بافی در تبریز موروثی، خانوادگی و نسل به نسل است، اظهار داشت: فرش بافی بیشتر هنر است تا صنعت، هنری که هر بخش آن از طراحی و نقشه کشی و نخ ریسی تا رنگرزی و بافت، حاصل ذوق و سلیقه ذاتی هنرمندانه است، هنری که هر بخش آن ریشه و سابقه خانوادگی دارد، من خودم نسل چهارم از خانواده (ملفوظی) بعنوان تولیدکننده فرش هستم که این هنر بی نظیر را آموختم و عاشقانه و با همه مشکلاتی که سر راه بود در همین رشته هم در بخش تحصیل کردم و هم از ۱۵ سالگی با ورود به بازار فرش تبریز در این بخش فعال هستم، تولیدات ما کاملا سنتی، تزیینی و هنری است.
هنرمند فرش باف ۴۳ ساله تبریزی معتقد است: جهان در وهله اول ایران و ایرانی را به هنر زیبا و فاخر فرش می شناسد، برند نام ایران در افکار عمومی با فرش ایرانی عجین است، اما این هنر اصیل و محصول فاخر کم نظیر، سال هاست در یک دوگانگی بین حوزه صنعت و هنر میان دو وزراتخانه باقی مانده است.
مسئولان باید به شکلی از این هنر حمایت کنند و برنامه ریزی کنند که فرش ایرانی خصوصاً فرش تبریز به جایگاه قبلی خود در بازارهای جهانی برگردد؛ تبریز شهر جهانی فرش نباید فقط به اندازه یک حرف و یک عنوان باقی بماند، بلکه باید از نمادهای فرش تبریز دست بافته و برند آن در همه ورودی ها و خروجی های کشور نصب شود، در ورودی و خروجی شهر تبریز باید این عنوان و نمادی از فرش تبریز نصب شود.
وی که از هنرمندان تولیدکننده و صادرکننده فرش های فاخر تزیین است، تاکید: معرفی شهر جهانی فرش باید به شکلی باشد که مردم تبریز از کودک تا کهن سال کاملا این احساس را داشته باشند در یک شهری به شکوه فرش و ظرافت و اصالت آن و با عنوان و اعتبار جهانی زندگی کنند. گردشگران هم باید وقتی وارد تبریز می شوند حس کنند به مهد فرش جهان وارد شده اند.
ملفوظی تصریح کرد: شهری با قدمت تبریز با تاریخچه و آوازه ای که در صنایع دستی و اعتبار فرش دارد باید یک موزه جهانی فرش داشته باشد و نمونه آثار مطرح دنیا در این موزه نمایش داده شود و نگهداری شود. باید در همه سفارتخانه های ایران در خارج از کشور و هر جایی که می توانیم معرفی نماییم، نمونه ای از فرش تبریز بعنوان هنر جهانی نصب شود. باید مرتب در رسانه های داخلی و خارجی و محلی و ملی بیان و تبلیغ شود که فرش ایران جهانی است و تبریز شهر جهانی فرش است.
تلالو گوهرسنگ های ایرانی در جهان در سال ۹۵
در سال ۱۳۹۵ هم دو پرونده دیگر در شورای جهانی صنایع دستی نهایی ثبت شد؛ شهر لالجین بعنوان شهر جهانی سفال و مشهد بعنوان شهر جهانی گوهرسنگ ها ثبت شدند، اما در سالهای پس از آن ایران یک جهش در ثبت جهانی داشت.
منبع: عصر توریسم
