به گزارش عصر توریسم اصفهان مدتی قبل به خبرگزاری ایسنا اطلاع داده شد که نورپردازی بازار هنر اصفهان تغییر کرده است. منبع این خبر اعلام نمود که طی این عملیات، لوسترهای سقف بازار که توسط مرحوم دکتر باقر آیت الله زاده شیرازی ویژه ی بازار هنر طراحی شده بود، برچیده شده و مقرر است بزودی توسط آهن فروش، از محل بازار بیرون برده شود!
برای اطلاع از چندوچون ماجرا و همینطور کسب اطلاع از نورپردازی جدید انجام شده به محل بازار هنر اصفهان رفتم و با اسدالله شاه میوه، سرپرست شورای این بازار در حضور برخی دیگر از اعضای فعلی این شورا و همینطور با ناصر طاهری، معاون میراث فرهنگی استان اصفهان گفتگو کردم.
شاه میوه، در مورد اقداماتی که توسط این شورا در بازار هنر انجام شده، اظهار داشت: پیش از اقدامات مرمتی ما در بازار، زیر سقف بازار تماماً سیاه شده و بخش عمده ای از آجرهای آن هم خراب و جداشده بود و وقتی باران می آمد از سقف آب می چکید، ازاین رو ما به میراث گفتیم سقف را مرمت کند اما میراث گفت پول ندارم و خودتان می توانید این کار را انجام دهید. ما هم گفتیم شما اجازه اش را بدهید ما این کار را می نماییم و درنهایت اجازه را گرفتیم، کسبه بازار هزینه کردند و داربست زدیم و کارگر گذاشتیم و زیر نظر شورای بازار و میراث فرهنگی سیاهی های زیر سقف را در مدت چهارده ماه کاملاً تمیز کردیم، هر قسمت از سقف که به بندکشی نیاز داشت آنرا انجام دادیم. در بعضی قسمت ها هم آجرها ریخته شده بود و سقف کمبود داشت که جای خالی آنرا پر کردیم. در تمام این ۱۴ ماه، کار کاملاً فکر شده پیش رفت و مراقب بودیم که چیزی روی سر مردم نریزد و اذیت نشوند.
وی درباره ی مرمت روس سقف بازار هنر توضیح داد: پشت بام بازار ۲۲۰ متر طول و حدود ۱۲ متر عرض دارد که ما حدود پنج هزار متر روی سقف را مرمت کردیم، آجرهایی که شکسته بود و شکاف هایی که ایجادشده بود را ترمیم کرده و قیرگونی و ایزوگام انجام دادیم. این کارها با هزینه بیشتر از سه میلیارد تومان زیر نظر میراث فرهنگی و شورای بازار انجام شد و تمام هزینه های آنرا هم کسبه ی بازار پرداخت کردند.
باید به بازاری ها جایزه داد
سرپرست شورای بازار هنر اصفهان ضمن اشاره به این که شورای بازار هنر هفت عضو دارد، افزود: ما تمام تلاش خویش را کردیم که علاوه بر سازه ی بازار، زیبایی آن هم حفظ شود. حتی تابلوهای هر مغازه حالت اتوبوسی داشت و ما همه را برداشتیم و گفتیم تابلوها باید ظریف باشد تا قداست بنا حفظ شود. قبلاً هواکش کولرها بیرون از مغازه و سردکننده در داخل بود و نما را نازیبا کرده بود اما هم اکنون از کولرگازی استفاده می شود که روی پشت بام قرار دارد.
وی ادامه داد: من ۵۰ سال است که رئیس شورای بازار هنر و نماینده میراث و اوقاف هستم و در تمام این سال ها دیده ام که این بازار توسط کسبه حفظ شده است و واقعاً باید به بازاری ها جایزه داد. ما در بازار دست به دست یکدیگر دادیم و می دانیم نه میراث پولی دارد که خرج بازار کند و نه اداره ی اوقاف خرج می کند ازاین رو خودمان مرمت و ساماندهی وضعیت بازار را به عهده گرفتیم. البته تمام امور زیر نظر میراث فرهنگی و اوقاف انجام شده است.
سرپرست شورای بازار هنر اصفهان تصریح کرد: پس از پاک کردن کامل زیر سقف و بندکشی و پر کردن آجرهایی که خالی شده بودند، ساماندهی سیستم برق و نورپردازی را انجام دادیم. سیم های برق و تلفن بدون نظم و با ظاهری نازیبا در سراسر بازار کشیده شده بود و کبوترها هم روی آنها می نشستند و بسیار پیش آمده بود که هرکس عبور می کرد، مدالی به او می دادند! کابل کشی های زیادی در بازار انجام شده و این سیم ها روی دیوار رهاشده بود و هر مغازه ای برای خودش یک سیم می کشید. درنهایت با صحبتی که با اداره برق انجام دادیم یک نقاب یا داک از جنس ام دی اف جلوی سیم ها گذاشتیم تا ظاهر نازیبای آنها پیدا نباشد اما پشت این داک باز و قابل دسترسی است، یعنی در صورت ضرورت میتوان از پشت آن به سادگی به سیم ها دسترسی داشت.
شاه میوه اظهار داشت: برای تمام قسمت های بازار نورپردازی شکیل و منظمی طراحی شد؛ لوسترهایی هم که در ارتباط با حدود 50 سال قبل هستند دیگر مناسب بازار نبودند و برای شرایط فعلی ترکیب زیبایی نداشتند. تمام حباب های آن شکسته شده بود و پرنده ها روی آن می نشستند.
وی افزود: ما حتی برای روش نورپردازی بازار از طراح استفاده کردیم و در مورد رنگ نور مورد استفاده به هیچ عنوان رنگ سفید به کار نبردیم چون آجرها را از بین می برد و تمام نور مورد استفاده در سراسر بازار رنگ زرد است که هنگام شب کم وزیاد می شود. ظاهر بازار هم خیلی زیبا و شکیل شده است.
سرپرست شورای بازار هنر اصفهان معتقد بود این که سرقفلی این بازار خوب شده به سبب کارهایی است که در طول این سال ها توسط شورای بازار و با هزینه ی کسبه ی آن انجام شده است: وقتی این کار با هزینه ی بازاریان صورت گیرد میراث مسلماً مخالفتی ندارد و اساسا خودش هم نظارت می کند، اوقاف هم می بیند عده ای دیگر خانه ی او را مفت و مجانی مرمت و تزئین می کند و مخالفتی نخواهد داشت.
این هنرمند پیشکسوت خاتم سازی، با اشاره به اینکه در طول این سال ها کسبه برای حفظ این بازار خیلی زحمت کشیده اند، اظهار نمود: ما در ابتدا گفتیم کف بازار را بکنیم اما میراث هیچگاه اجازه ی این کار را نمی دهد و کار درست هم همین است که این کار انجام نشود. سنگ های کف بازار ۳۵ سانتی متر عمق دارند و اگر سنگ ها را بردارند و باردیگر بگذارند بازار اشکال پیدا می کرد و تا مدت ها تعطیل می شد.
بازار هنر تکان خورده است
وی توضیح داد: البته اگر بازار تکان نمی خورد و صدمه نمی دید این تعطیلی مهم نبود اما موضوع این است که بازار هنر تابحال یک مقدار تکان خورده است، چون در گذشته پشت بازار تکیه گاه داشت یعنی دیوارهای خانه ها به این بازار تکیه می داده و وقتی دیوارها خراب شد و اینجا را پارکینگ کردند، پشت بازار رها گردید و بعد هم که شهرداری تا پشت آنرا فضای سبز کرد و آب را گذاشت پای آن؛ به صورتی که وقتی بامداد می آمدیم به داخل بازار آب نفوذ کرده و دیوارها این بازار تا کمر خیس بود. خدا می داند من با چه مکافاتی پیگیری کردم تا بعد حاشیه گذاشتند و پیاده رو ایجاد کردند و ما سرتاسر پشت بازار ناکش ایجاد کردیم و دو متر پایین رفتیم و آرماتور ریختیم.
شاه میوه اظهار داشت: چون بازار راه آب نداشت، وقتی ما قصد داشتیم در بازار سرویس بهداشتی بسازیم ابتدا می خواستند مکش بوجود آورده و فاضلاب را در بازار بگذارند که به چهارباغ برود که باز هم من به اوقاف رفتم و گفتم که نباید چنین کاری بکنید. بدین سان فاضلاب را از زیر مادی بیرون از بازار به چهارباغ وصل کردیم و نگذاشتیم بازار صدمه ببیند.
بعدها می گویند این لوله های خام و آهن ها، طلا و نقره بودند!
سرپرست شورای بازار هنر اصفهان تاکید کرد: مرحوم دکتر شیرازی زمانی که طرح نورپردازی در این بازار را با استفاده از این لوسترها عرضه کرد، فقط برای این بود که یک روشنی در بازار وجود داشته باشد. هم اکنون نوع نیاز مغازه ها به برق متفاوت شده و کابل کشی می کنند. همه ی لوله های خام این لوسترها موجود است و به میراث هم اعلام کردیم آنها را به اداره ببرد و آنها گفته اند فعلا جا ندارند و بنابراین همچنان در گوشه ای بازار قرار داده شده اند تا میراث آنها را ببرد.
وی ادامه داد: این لوسترها نه از قدمت بالایی برخوردار می باشند و نه جنس ویژه و تزئین خاصی دارند. اتفاقاً من به شورا گفتم کسی به این لوسترها دست نزند تا میراث آنها را ببرد و درباره ی آنها تصمیم گیری کند، چون می دانم بعد افرادی هستند که بگویند این لوله های خام و این آهن ها، نقره و طلا هستند!
شاه میوه اظهار داشت: حقایق را باید نوشت. هر طرحی که عرضه می شود در زمان خود مؤثر است و در زمان های دیگر باید تغییراتی در آن ایجاد شود؛ حتی گاهی برخی طرح ها در زمان خودشان هم طرح های خوبی نیستند؛ مثلاً عمارت بدنه ی شرقی چهارباغ را درست کردند و به دنبال من آمدند که یک کاری برای آنجا بکن، گفتم چه کار؟ گفتند می خواهیم آنجا را به طلافروش ها بدهیم. گفتم آنجا را به سبزی فروش ها بدهید چون به درد طلافروشی نمی خورد. این همه هزینه کردند اما یک ریال به درد نمی خورد و بااینکه در چهارباغ هم قرار دارد هیچ رونقی ندارد و خالی است.
ما حواسمان هست که کسی به بازار خش نیندازد
سرپرست شورای بازار هنر اصفهان اظهار داشت: تلویزیون برنامه ای را نشان می داد که در آن فرد پاساژداری می گفت در هر ماه ۴۰۰ میلیون اجاره جمع می کند اما به خاطر کرونا اجاره این مدت را بخشیده است، اما در این زمان که بازار به سبب کرونا تعطیل بوده هیچ کس به ما کمکی نکرده است، آیا دارایی چیزی به ما بخشیده؟ آیا دولت به ما کمک کرده؟ خیر. ما خودمان داریم به دولت کمک می نماییم و باید هم این کار را انجام بدهیم چون حفظ چنین بازار تاریخی ای اهمیت بسیاری دارد و بازیچه نیست، ازاین رو چیزی که در رسانه ها باید نوشته شود این است که کسبه ی بازار هنر خودشان این بازار را حفظ نموده اند تا مردم تشویق شوند و بدانند که اگر کاری را می کنند از چشم مردم دور نیست.
وی خاطرنشان کرد: در چوبی بازار هنر هم متعلق به چهارصد سال قبل است که یک مرتبه برای جشن های دو هزار و پانصدساله مرمت شد و پس از تکمیل نورپردازی بازار باید توسط استاد صالح قنبری مرمت شود که حداقل ۵۰۰ میلیون هزینه خواهد داشت و آنرا هم کسی جز کسبه پرداخت نمی کند؛ ضمن این که راه فاضلاب بازار هم احتیاج به ترمیم دارد تا به دیوارها نم ندهد.
شاه میوه خاطرنشان کرد: ما می توانستیم بگوییم که این بنا متعلق به میراث و اوقاف است و خودشان باید آنرا حفظ کنند و هر کاری می خواهند بکنند و خراب هم که شد به ما مربوط نیست، اما ما اینجا مستأجر نیستیم. اگر مستأجر هم بودیم و اگر ایرانی هستیم باید آنرا حفظ نماییم. واقعاً دست مریزاد می خواهد به این شورا که پای کار ایستادند و بازاری ها که پولش را دادند. تشویق کننده شما خبرنگارها هستید. اگر ما کار زشتی کردیم بنویسید که شما خیانت کرده اید. ما حواسمان به بازار جمع است که کسی خشی به آن نیندازد.
احتمال آتشسوزی در بازار وجود داشت
ناصر طاهری، معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری استان اصفهان هم دراین باره به ایسنا اظهار داشت: لوسترهای بازار هنر خیلی قدیمی نیست و متعلق به دوره معاصر است؛ ضمن این که اقدامی که در بازار انجام شده یک ساماندهی است؛ چونکه وضعیت بازار بگونه ای بود که سیم های برق و مخابرات در هرکجای بازار کشیده شده بود. وضعیت نابسامان برق کشی های بازار خیلی خطرناک بود و بنابراین احتمال وقوع آتشسوزی در بازار وجود داشت.
وی افزود: از طرفی هر مغازه ای برای خودش سیم کشی و نورپردازی های آن چنانی انجام داده و لامپ و کولر اضافه کرده و دکور خویش را تغییر داده بود و در مجموع بازار به یک ساماندهی نیاز داشت.
طاهری خاطرنشان کرد: از سوی شورای بازار پیشنهادی برای طرح ساماندهی بازار به ما عرضه شد و ما هم مخالفتی نداشتیم چون این کار یک نوع ساماندهی برق بود که هم به لحاظ منظری سیم ها دسته بندی و ساماندهی می شد و منظره ی بدی که برای این بدنه ی تاریخی ایجادشده بود رفع می کرد و هم خطر آتشسوزی از بین می رفت.
آشنایی شورای بازار هنر با ضوابط میراث فرهنگی
طاهری توضیح داد: اصلی به نام برگشت پذیری در بناهای تاریخی وجود دارد که با عنایت به آن، افزودن هر چیزی که در اصالت اثر تاریخی اثر نگذارد و برگشت پذیر باشد امکان پذیر است و هیچ مشکلی ندارد اما هدف شورای بازار ساماندهی وضعیت منظر بدنه ی تاریخی آن و رفع خطرات احتمالی به سبب آتشسوزی بود و در مورد سیستم برق بازار، عنصر تاریخی نداریم که بگوییم حذف گردیده است.
وی ادامه داد: هم اکنون ما در مورد قسمت های مختلف بازار با شهرداری و سازمان نوسازی و بهسازی کار می نماییم و معمولاً ما هم وضعیت برق و بافه ها و سیستم های مخابراتی و تأسیساتی که روی درودیوار بازار وجود دارد را ساماندهی می نماییم، از این رو اقدام شورای بازار هنر در ساماندهی بازار هنر مشکلی ندارد.
معاون میراث فرهنگی استان بابیان این که وضعیت ساماندهی بازار و مرمت پشت بام آن توسط شورای همیاری بازار انجام شده و ما فقط نظارت داشتیم، اظهار داشت: شورای همیاری بازار هنر بر روی پشت بام این بنا هم کار کرده و مرمت بام بازار را هم انجام داده اند. آنها معمولاً از بازار مراقبت کرده اند و با ضوابط میراث فرهنگی هم آشنا هستند. اگر کسی در بازار بخواهد کاری انجام دهند شورا مراقبت می کند.
