مدیرکل دفتر ثبت آثار و حفظ و احیا میراث معنوی و طبیعی وزارت میراث فرهنگی گردشگری و صنایع دستی اظهار داشت: حالا «اورامانات/هورامان» در رده آثار برجسته فرهنگی تاریخی جهان قرار گرفته و تصمیم ها و اقدامات در این منطقه باید با نگاه ملی و جهانی صورت گیرد.
به گزارش خبرنگار گروه فرهنگی، ثبت دو اثر منظر فرهنگی اورامانات/هورامان و راه آهن سراسری ایران در لیست جهانی یونسکو بااینکه دستاورد ارزشمندی برای میراث فرهنگی است؛ اما تکالیف و مسئولیت های عمومی و حاکمیتی هم ایجاد می کند؛ وظایف و تکالیفی حقوقی که مردم را بهترین ناظران و حافظان آثار فرهنگی می داند و برنامه ریزان و مسئولان محلی و استانی را به این نکته یادآور می سازد که تصمیم سازی و تصمیم گیری برای اجرای طرح های توسعه و عمرانی در حریم این آثار باید برمبنای توسعه پایدار و صیانت و حفاظت از این میراث جهانی صورت گیرد.
بی تردید ثبت جهانی اورامانات/هورامان در لیست میراث جهانی یونسکو تاییدی بر ارزش های برجسته این سرزمین در مقیاس جهانی و گواه توافقی بین المللی برای حفاظت و توسعه پایدار در این منطقه است و البته صیانت از همه ویژگی های میراث ملموس و ناملموس و حفاظت از تنوع های فرهنگی، اجتماعی و محیطی زیستی آن نیازمند تداوم همت و تلاش بیش از گذشته مردم و مسئولان در استانهای کردستان و کرمانشاه برای حفظ این منظر است؛ رویکرد و تلاشی که در حفاظت از راه آهن شمال-جنوب بعنوان اولین میراث صنعتی جهانی کشورمان که در پهنه هفت استان قرار دارد، ضروری تر هم بنظر می رسد.
قرار گرفتن اوارمانات/هورامان در لیست جهانی یونسکو نتیجه سال ها پیگیری، همت و تلاش پژوهشی، تعامل و همکاریهای میان بخشی ملی و ارتباطات موثر بین المللی است و بگفته علی اصغر مونسان وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی «نه تنها جایگاه میراث فرهنگی ایران را در جهان ارتقا می بخشد، بلکه مسیر توسعه گردشگری غرب کشور را هموار ساخته و سبب جذب بیشتر توریستهای خارجی می شود و اثرات و مزیت های ماندگار آن آتیه غرب کشور خصوصاً خطه کردستان و کرمانشاه و از منظری فراگیر، چشم انداز گردشگری ایران را درخشان تر خواهدنمود.»
ثبت راه آهن شمال-جنوب از حوزه ای گسترده از بندر ترکمن در استان گلستان تا بندر امام خمینی(ره) در خوزستان در پهنه های بی نظیر طبیعی و فرهنگی در هفت استان گلستان، مازندران، تهران، قم، مرکزی، لرستان و خوزستان نیز بی گمان سبب رونق بیش از پیش گردشگری کشور خصوصاً در استانهای واقع در راه این راه آهن خواهد بود و بی شک ارتقای حفاظت و مدیریت بهتر این اثر را به دنبال خواهد داشت.
درباره اهمیت و تاثیر ثبت آثار در لیست میراث جهانی با مصطفی پورعلی مدیرکل ثبت و حریم آثار و حفظ و احیا آثار میراث معنوی و طبیعی وزارت میراث فرهنگی گردشگری و صنایع دستی گفت و گو کردیم.
او موفقیت ثبت جهانی راه آهن سراسری ایران را حاصل تعامل و همکاری خوب معاونت میراث فرهنگی کشور و راه آهن جمهوری اسلامی و حفاطت از آنرا در تداوم و این همکاری و تعامل و رویکرد می داند و معتقد می باشد حمایت، همکاری و همت غیرقابل توصیف مردم مهربان و مسئولان استان کردستان و کرمانشاه راه گشای تدوین و ثبت جهانی منظر فرهنگی اورامانات/هورامان بوده است.
مصطفی پورعلی در این گفت و گو، ضمن تبریک ثبت جهانی راه آهن سراسری ایران، ثبت جهانی منظر فرهنگی اورامانات/هورامان را به همه ایرانیان خصوصاً مردم استانهای کردستان و کرمانشاه تبریک گفت و اضافه کرد: این رویداد باارزش به همت و پاسداشت مردم شریف و خون گرم و مهربان این استانها و همکاری کارشناسان و مسئولان این منطقه با وزارت میراث فرهنگی انجام شد.
مدیرکل دفتر ثبت آثار و حفظ و احیا میراث معنوی و طبیعی وزارت میراث فرهنگی گردشگری و صنایع دستی اظهار داشت: سال قبل که ارزیاب شورای بین المللی محوطه های تاریخی (ICOMOS) به ایران آمده بود به آقای دکتر مونسان (وزیر میراث فرهنگی) اظهار داشت که «مردم این منطقه با قلبشان از ما استقبال و پذیرایی کردند.» واقعا همچنین بود همه مردم از پیر تا جوان از هر قوم و مذهبی با یک گرمی و همت غیرقابل توصیف از این مساله حمایت و همراهی کردند و امیدوارم شیرینی این ثبت جهانی به کام مردم این منطقه بنشیند.
وی گفت: برای تدوین پرونده منظر فرهنگی اورامانات/ هورامان حدود پنج سال کار شد؛ البته مستندنگاری یک پرونده شاید فقط یکسال طول بکشد، اما مقدمات تهیه اطلاعات و گردآوری مستندات و کارهای پژوهشی در رابطه با آن چندین سال زمان می برد.
مدیرکل دفتر ثبت آثار و حفظ و احیا میراث معنوی و طبیعی درباره مزایا، فواید و عواید ثبت جهانی آثر فرهنگی اظهار داشت: وقتی کمیته میراث جهانی یونسکو و ایکوموس جهانی اثری را ارزیابی و در رده جهانی تایید می کنند، یک برندسازی برای آن اثر در هر حوزه ای شامل فرهنگی، تاریخی و طبیعی صورت می گیرد که دستاورد بزرگی است؛ ما تا حالا ۲۴ اثر جهانی داشتیم و از روز یکشنبه با ثبت جهانی راه آهن سراسری ایران و سه شنبه (۵ مرداد) هم با ثبت اورامانات/ هورامان، لیست آثار جهانی ایران به ۲۶ اثر افزایش یافت.
وی اضافه کرد: با ثبت جهانی، آثار و میراث فرهنگی کشور در تراز برندهای برجسته فرهنگی تاریخی جهانی مانند تخت جمشید و چغازنبیل ایران، آکروپولیس یونان و آثار تاریخی و باستانی در چین و مصر قرار می گیرد، که به لحاظ اهمیت و جایگاه معنوی هم توجه همه جهان فرهنگ دوستان و گردشگران فرهنگی را به خود جلب می کند؛ حالا اورامانات/هورامان در چنین رده و جایگاه قرار گرفته است.
حفاظت از اورامانات برمبنای توسعه پایدار و نظارت ملی
پورعلی با اشاره به فواید و مزایای ایجابی حقوقی ثبت آثار در لیست جهانی یونسکو، اظهار داشت: از جانب دیگر بعد از ثبت جهانی یک اثر برای حفاظت آن برمبنای توسعه پایدار و در سایه یک توافق بین المللی، یک عزم ملی و جهانی ایجاد و سطح نظارت ها در سطح محلی و ملی دقیق تر می شود. این نظارت چنان دقیق و جدی است که در اجلاس اخیر کمیته میراث جهانی در چین، بندر لیورپول انگلیس را بدلیل عدم رعایت اصول حفاظتی از لیست جهانی خارج شد که اهمیت برنامه و اقدامات حفاظتی از یک اثر ثبت جهانی را نشان میدهد.
مدیرکل ثبت آثار و حفظ و احیا میراث معنوی و طبیعی اظهار داشت: قرار گرفتن یک اثر فرهنگی تاریخی در لیست میراث جهانی، علاوه بر ایجاد نظارت جهانی یک الزام و التزام حمایتی بین المللی را در زمان بروز حوادث طبیعی مانند زلزله سیل و وقایع غیرطبیعی مانند جنگ هم به وجود می آورد و اگر نیاز باشد نهادهای بین المللی در مقابله با این مسایل همکاری و کمک می کند؛ نمونه روشن آن در کشور ما ارگ بم است که وقتی در وضعیت میراث در خطر قرار داشت این نهادها هم کمک دانشی و هم حمایت مالی کردند.
وی با اشاره به کنوانسیون ۱۹۵۴ لاهه اضافه کرد: از طرف دیگر مناطق و آثار ثبت جهانی در مناطق جنگ زده و مخاصمات مسلحانه جزو مناطق و حریم های امن هستند و نباید مورد تعرض قرار بگیرد؛ حالا پهنه حدود ۱۰۶ هزار هکتار منطقه مرزی ما که در محدوده جنگ ایران و عراق بود جزو مناطقی فرهنگی برجسته و مورد توجه جهانی است.
پورعلی بیان کرد: ثبت جهانی یک اثر سبب توجه خاص سیاست گذاران و قانون گذاران و مجریان برنامه ها در مقیاس ملی می شود و تخصیص و توزیع اعتبارات را هم متحول می کند و منجر می شود تصمیم سازان و تصمیم گیران از دید های محدود محلی اجتناب کنند و برای تصویب و اجرای یک طرح در حریم آثار جهانی، نگاه ملی و حتی جهانی داشته باشند.
برای حفاظت از راه آهن شمال-جنوب مدیریت منسجم وجود دارد
پورعلی با اشاره به ثبت جهانی راه آهن سراسری ایران اظهار داشت: برخی آثار مانند بیابان لوت و جنگل های هیرکانی پهنه چند استانی و البته دستگاه های همکار مشترک مانند سازمان حفاظت محیط زیست دارند؛ راه آهن شمال-جنوب هم با طول حدود ۱۴۰۰ کیلومتری هفت استان را در برمی گیرد، که تدوین پرونده آن با همکاری نزدیک راه آهن جمهوری اسلامی ایران انجام شد. این نوع آثار علاوه بر مدیران محلی (در استان) که متولی اجرا و پیگیری امور هستند، یک مدیر ملی (در تهران) بعنوان متولی سیاستگذاری کلان هم خواهند داشت.
مدیرکل ثبت آثار و حفظ و احیا آثار میراث معنوی و طبیعی کشور افزود: شرکت ملی راه آهن دارای یک نظام مدیریتی منسجم است و این خطوط ریلی سراسری که اولین میراث صنعتی ایران است که جهانی شده، هم اکنون تحت مدیریت آنها قرار دارد؛ بطورمثال مدیریت منطقه ای راه آهن جنوب وجود دارد و تعریف شده که حالا بعد از ثبت این اثر جهانی (راه آهن شمال جنوب) همکاری را برای حفاظت از آن تسهیل می کند.
به گزارش گروه فرهنگی ایرنا، چهل و چهارمین جلسه کمیته میراث جهانی یونسکو (UNESCO) بعد از وقفه ای یک ساله به سبب شیوع بیماری کرونا در جهان از ۲۵ تیر (۱۶ ژوئیه) در شهر فوجوی چین شروع شد و تا نهم مرداد (۳۱ ژوئیه) ادامه دارد.
در این دور از نشست، راه آهن سراسری ایران موسوم به راه آهن شمال-جنوب بعنوان اولین میراث صنعتی ایران و بیست وپنجمین اثر میراث فرهنگی ملموس ایران در روز یکشنبه (سوم مرداد ۱۴۰۰) و همین طور منظر فرهنگی اورامانات/ هورامان بعنوان بیست و ششمین اثر میراث فرهنگی ملموس ایران در لیست جهانی یونسکو ثبت گردید.
پیش از اجلاس چهل و چهارم کمیته میراث جهانی یونسکو، ۲۲ اثر فرهنگی -تاریخی و ۲ اثر طبیعی ایران بعنوان آثار فرهنگی ملموس و ۱۶ اثر و عنصر باارزش ایران بعنوان آثار فرهنگی ناملموس در لیست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده بود که در این دور از اجلاس راه آهن سراسری ایران بعنوان اولین میراث صنعتی کشورمان همین طور منظر فرهنگی اورامانات/ هورامان به ترتیب بعنوان بیست و پنجمین و بیست و ششمین میراث فرهنگی ملموس در این لیست قرار گرفتند.
اکنون با ثبت جهانی راه آهن سراسری ۱۴۰۰ (۲۰۲۱) و منظر فرهنگی اورامانات/هورامان ۱۴۰۰ (۲۰۲۱) حفاظت و حراست بیشتر و دقیق تر از این ۲۶ میراث فرهنگی ملموس جهانی، رسالت همه ایرانیان شامل مردم و دولت می باشد و باید بعد از مهار کرونا، برای حضور و بازدید از همه گردشگران جهان دعوت شود تا شکوه و عظمت فرهنگ و تمدن ایرانی را در مقابل چشمان جهانیان به زیبایی به معرض نمایش گذاشته شود.
