عصر توریسم: طرح پژوهشی مطالعه مردم شناختی آیین های اربعین در ایران و عراق در چهارچوب های تدوین بانک اطلاعات اطلس مردم نگاری ایران در پژوهشکده مردم شناسی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری به انجام رسید.
به گزارش عصر توریسم به نقل از روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، زهرا زارع عضو هیأت علمی پژوهشکده مردم شناسی و مجری طرح اظهار داشت: آئین زیارت اربعین با وجوه مختلف فرهنگی، سیاسی و اجتماعی خود، بستری مناسکی است با پیچیدگی های فراوان و لایه لایه که در سالهای اخیر از طرف اندیشمندان علوم اجتماعی مورد اقبال و مطالعه قرار گرفته است، اما با توجه به این که سهم کتب و مقالات پژوهشی با رویکرد مردم شناسی در این زمینه بسیار اندک و ناچیز بوده، پژوهش حاضر به مطالعه ای مقدماتی(pilot study) حول محور چگونگی اشکال رفتار آئینی و مناسکی زیارت اربعین پرداخته است.
وی اضافه کرد: مستندسازی و ارائه تصویری کلی از زوایای گسترده تحقیق در گام نخست، سبب فراهم کردن زمینه های پژوهشی و تحقیقاتی در عرصه تحلیل و بررسی فرهنگ و آداب و رسوم شیعی و تحلیل تغییرات و تطورات مناسکی و گفتمانی و نیز تحلیل نقاط قوت و چالش های احتمالی این آئین را بدنبال خواهد داشت.
عضو هیأت علمی پژوهشکده مردم شناسی بیان کرد: در گزارش مقدماتی پیش رو به طرح مطالبی از این دست پرداخته شده است: فلسفه زیارت اربعین و پیشینه آن، اربعین و نمادپردازی عدد چهل در سنت اسلامی و بطور خاص سنت شیعی و عرفانی، جایگاه زیارت اربعین در متون حدیثی و فقهی، احیای سنت پیاده روی توسط علمای دینی در ده های گذشته، تحولات سیاسی_ اجتماعی دهه های اخیر در عراق و فضای باز دوران پساصدام، ساختار جمعیتی و فرهنگی و گفتمان های اصلی عراق، معرفی مسیرهای پیاده روی اربعین، مؤلفه های اساسی و خرده آئین های مناسک اربعین که هریک از آنها را می توان نمودی از تجربه قدسی زوار اربعین مانند موکب ها و چگونگی خدمات و ساختار و تنوع آنها، خوراک، نذورات، نحوه عزاداری و عناصر آن مانند زنجیرزنی، هوسه خوانی و تشابیه دانست.
مجری طرح پژوهشی مطالعه مردم شناختی آئین های اربعین در ایران و عراق در چهارچوب های تدوین بانک اطلاعات اطلس مردم نگاری ایران اشاره کرد: تحقیق پیش رو از سنخ تحقیق کیفی و از نوع توصیفی- تحلیلی است و نگارنده می کوشد در قالب خرده روایت هایی کوتاه، آن چه که در پیاده روی اربعین رخ می دهد را به تصویر کشیده و در قالبی مردم شناختی تبیین کند.
وی اضافه کرد: همین طور این طرح پژوهشی با پیوند مطالعات تاریخی با دانش مردم شناسی در پی ترسیم تصویری چندوجهی، واضح و مستند از مناسک اربعین است و می کوشد تحلیلی انتقادی از این آئین ارائه نماید.
منبع: عصر توریسم
