عصر توریسم: در قبرستان تخت فولاد بهار تنها فصل طبیعت نیست، بلکه یادآور رستاخیز، معاد و زندگی باردیگر است؛ گورستانی که خاموش است اما پیام حیات را فریاد می زند.
خبرگزاری مهر، گروه استان ها – کورش دیباج: تخت فولاد، آرامستانی کهن که نه فقط جایگاه بزرگان علم و عرفان است، بلکه محلی برای تأمل، اندیشه و درک فلسفه زندگی و مرگ به شمار می آید. این مکان در فصل بهار، همزمان با زنده شدن طبیعت، جلوه ای دیگر پیدا می کند و در ماه مبارک رمضان، حال و هوای خاصی دارد که مردمان اصفهان آنرا درک کرده اند.
اما چرا این گورستان تاریخی تا این اندازه در فرهنگ مردم اصفهان جایگاه دارد؟ چطور میتوان ارتباطی میان بهار، رمضان و تخت فولاد برقرار کرد؟ در این گزارش، پای صحبت مردم، کارشناسان و صاحب نظران نشسته ایم تا از راز این مکان بگویند.
بهار، نشانه ای از معاد
با شروع فصل بهار، طبیعت مرده جانی باردیگر می گیرد. این تجدید حیات، برای خیلی از مردم اصفهان، یادآور رستاخیز و معاد است. احمد رضایی ۵۲ ساله، یکی از شهروندان اصفهانی، که درحال قدم زدن در تخت فولاد است، می گوید: هر سال بهار که می شود، با خودم فکر می کنم که مگر می شود این درختان خشکیده، باردیگر سبز شوند؟ اما همین که بهار می آید، باردیگر زنده می شوند. برایم عجیب است که برخی هنوز در مورد معاد تردید دارند. اگر خداوند می تواند درخت خشک را باردیگر زنده کند، پس چرا نتواند انسان را باردیگر به زندگی برگرداند؟
او در ادامه با اشاره به بزرگان آرمیده در تخت فولاد می افزاید: اینجا که می آیم، به خودم می گویم روزی هم نوبت من می رسد. اما مسئله این است که باید فکری برای آن روز کرد. مثل همین طبیعت که خودش را برای بهار آماده می کند، ما هم باید برای قیامت آماده شویم.
علیرضا میرفتاحی، پژوهشگر فلسفه اسلامی، نیز معتقد است: ما هر سال شاهد زنده شدن طبیعت هستیم. درختانی که در زمستان خشکیده اند، باردیگر جان می گیرند. این همان نمونه کوچکی از رستاخیز است که قرآن بارها به آن اشاره نموده است. تخت فولاد، جایی است که ما را بیشتر به فکر فرو می برد. جایی که گذشتگان ما آرمیده اند و ما را به تأمل در مورد سرنوشت خودمان وامی دارد.
رمضان، زمانی برای بازگشت به خود
ماه رمضان، زمانی برای خودسازی و تقویت معنویت است. اما آیا تخت فولاد می تواند در این راه نقشی داشته باشد؟
زهرا صالحی، کارشناس تاریخ و فرهنگ اسلامی، دراین خصوص می گوید: رمضان، ماهی است که در آن انسان از تعلقات دنیوی فاصله می گیرد و بیشتر به معنویت توجه می کند. تخت فولاد هم همین نقش را دارد. خیلی از بزرگان این شهر، سالیان زیادی از عمرشان را در همین آرامستان به عبادت و تفکر گذرانده اند. قدم زدن در این مکان، می تواند حس معنویت را در دل انسان زنده کند.
فاطمه علوی، یکی از شهروندان اصفهانی که همراه خانواده اش در تخت فولاد حضور دارد، می گوید: هر سال شب های قدر که می شود، همراه خانواده به اینجا می آییم. فضای اینجا عجیب است، انگار آرامشی که در اینجا هست، در هیچ مسجدی هم پیدا نمی گردد. دعاهایی که در کنار مزار بزرگان خوانده می شود، حال و هوای خاصی دارد. احساس می کنم ارتباطم با خدا قوی تر می شود.
شب های قدر، راز زمان و مکان
شب قدر، شبی که ارزش آن از هزار ماه بالاتر است، در تخت فولاد حال و هوای دیگری دارد. حجت الاسلام والمسلمین سیدمحمدرضا ایمانی مقدم، استاد حوزه علمیه، درباره ی این مساله توضیح می دهد: همانطور که شب قدر در بین شب ها جایگاه ویژه ای دارد، برخی محل ها نیز دارای قداست خاصی هستند. تخت فولاد یکی از همین مکان هاست. در طول تاریخ، خیلی از عرفا و بزرگان در همین خاک آرمیده اند و این مکان را محل عبادت و خلوت خود قرار داده بودند. هنوز هم حال و هوای این مکان با بقیه جاها متفاوت می باشد.
مرتضی نیکزاد، جوان ۲۷ ساله اصفهانی، که شب های قدر را هر ساله در تخت فولاد سپری می کند، می گوید: نخستین باری که شب قدر را اینجا گذراندم، حس عجیبی داشتم. انگار صدای دعاها در فضای تخت فولاد می ماند و هر بار که به اینجا می آیی، باردیگر آن حس را تجربه می کنی. امسال هم تصمیم گرفتم شب های قدر را اینجا باشم، چون فکر می کنم دعا در چنین جایی اثر بیشتری دارد.
پایانی که شروع است
مرگ، در نگاه بسیاری پایان زندگی است، اما آیا حقیقت اینگونه است؟ محمدرضا غفاری، جامعه شناس فرهنگی، دراین باره توضیح می دهد: یکی از نکات مهم در فرهنگ ایرانی-اسلامی این است که مرگ، پایان نیست، بلکه مرحله ای دیگر از زندگی است. تخت فولاد، یکی از مکان هایی است که به انسان این مساله را یادآوری می کند. به همین دلیل، خیلی از اصفهانی ها در نوروز به اینجا می آیند. شاید در نگاه اول عجیب باشد، اما در حقیقت، این کار نشان دهنده درک عمیق مردم از فلسفه زندگی و مرگ است.
مریم سادات موسوی، بانوی ۶۰ ساله اصفهانی، که به رسم هر سال نوروز را در تخت فولاد شروع می کند، می گوید: از بچگی یاد گرفته ام که نوروز فقط شادی نیست، بلکه یادآوری شروع باردیگر هم هست. اینجا که می آیم، با خودم فکر می کنم که چقدر عمرم زود گذشت. اما یاد مرگ موجب نمی شود که غمگین شوم، بلکه بیشتر قدر زندگی را می دانم و اهتمام می کنم از وقتم بهتر استفاده کنم.
تخت فولاد، درسی از زندگی
تخت فولاد، نه فقط یک گورستان تاریخی، بلکه مکانی برای تفکر، اندیشه و درک فلسفه حیات است. مردم اصفهان، چه در بهار، چه در ماه رمضان و چه در شب های قدر، به اینجا می آیند که با خود خلوت کنند، به گذشته بنگرند و برای آینده تصمیم بگیرند.
در روزگاری که زندگی ماشینی، انسان را از تفکر و معنویت دور کرده است، شاید بد نباشد که گاهی در بین سنگ های خاموش تخت فولاد قدم بزنیم و از آنها، پیام زندگی بشنویم.
