به گزارش عصر توریسم، موزه پول ایران از مجموعه موزه های دفینه، سیر تحول پول در ایران و جهان را به مخاطبان خود معرفی می کند. در این موزه حلقه های تبادل کالا و حتی اسکناس های جدید ضرب شده به معرض نمایش گذاشته شده است.
به گزارش عصر توریسم به نقل از مهر، موزه پول در مجموعه فرهنگی موزه ای دفینه؛ بعنوان اولین موزه تخصصی و دائمی در زمینه انواع واسطه های مبادلاتی مانند سکه، اسکناس و دیگر اوراق بهادار ایران، در هفدهم تیرماه سال ۱۳۷۶ خورشیدی در تهران شروع به کار کرد. این موزه روایتگر بخشی از تاریخ ایران است؛ تاریخی که از زبان سکه ها بازگو می شود.
در این موزه، روند دادوستد در دوره های متعدد تاریخی و نقش ابزارهای ابتدایی مبادله، مانند حلقه های تبادل، به معرض نمایش گذاشته شده است. همچنین، بازدیدکنندگان با اولین قطعه فلزی دارای نقش و اولین سکه های استاندارد که در کشور لیدی ضرب شده اند، آشنا می شوند.
از شاخص ترین بخش های موزه، نمایش اولین سکه های ایرانی است که در دوران هخامنشی و به فرمان داریوش بزرگ ضرب شده اند؛ نمادی از هوشمندی و قدرت ایرانی ها آن زمان. همچنین، سکه های ساتراپ ها و حاکمان تابع هخامنشی با نقش هایی از ارابه، کشتی و دیگر تصاویر هنرمندانه، بخش دیگری از گنجینه این موزه را می سازند.
در این مجموعه، سکه هایی از دوره اسکندر مقدونی، سلوکیان، اشکانیان و ساسانیان هم دیده می شود؛ آثاری که نمایانگر هنر و تاریخ غنی ایران زمین در چارچوب نقش ها و خطوط هستند.
بخش مهمی از موزه به سکه های اسلامی اختصاص دارد؛ سکه هایی از دوران اموی، عباسی، غزنوی، سلجوقی و دیگر سلسله ها که بازتابی از ورود و گسترش اسلام در ایران هستند. در این قسمت، هنر خوشنویسی در طراحی سکه ها جلوه ای خاص دارد.
افزون بر سکه ها، بخشی از موزه هم به اسکناس ها اختصاص یافته است. از اولین اسکناس های ایرانی که در دوران ناصرالدین شاه قاجار منتشر شدند تا نمونه های امروزی، همگی در این بخش به نمایش درآمده اند. موزه پول حتی نسخه اصلی اولین طرح چاپ اسکناس در ایران را هم نگهداری می کند؛ اسکناس هایی که هر یک روایتگر بخشی از خاطرات جمعی ما ایرانی ها اند.
در این موزه که در ساختمان دفینه خیابان میرداماد قرار دارد تاریخچه اسکناس از زمانیکه بشکل تبادل داد و ستد تبادل با مهر انجام می شد تا عصر حاضر در معرض دید و آشنایی مردم قرار دارد.
در بخشی از این موزه به تاریخچه نشر اسکناس در جهان اشاره شده و اطلاعات جدیدی در اختیار بازدیدکنندگان قرار می دهد. در اینباره هم توضیحاتی روی دیوارها نصب است و هم آثاری که نشان دهد سیر تحول پول در ایران و جهان چطور بوده است.
در بخشی از اطلاعات در ارتباط با تاریخچه نشر اسکنان در جهان آمده: چینی ها نخستین کسانی بودند که در اواسط قرن دهم میلادی چیزی شبیه به اسکناس ابداع کردند و نام آنرا چاو گذاشتند. به عقیده مورخان استفاده از پول کاغذی به سلسله سونگ (۹۶۰ – ۱۲۷۹ میلادی) در چین برمی گردد. اول کسی که به انتشار آن پرداخته، تایی اولین امپراطور سلسله معروف سونگ است.
مردم چین برای ساختن پول کاغذی از مواد مختلف استفاده می کردند. آنها با کاغذ تهیه شده از پوست درخت توت، اسکناس ساختند.
مهم ترین پول کاغذی دوره دودمان یوآن، «ژونگ چائو» بود. انتشار و توزیع چائو نشانه پیدایش نظام پول کاغذی واقعی بحساب می آید. در آن زمان و تا پیش از دیدن این کاغذهای جادویی، برای جهان گردان و مسافران خارجی، دیدن جاو که با کالاهای گوناگونی از خرید، فروش و پرداخت مالیات استفاده می شد، امری اعجاب انگیز بود. بعضی جهانگردان مثل مارکوپولو و ابن بطوطه سیاح مراکشی که هر دو تقریبا در یک زمان به چین سفر کرده بودند، در سفرنامه های خود پول کاغذی را وصف کرده اند.
مارکوپولو یکی از سرشناس ترین جهانگردان در اینباره می نویسد: همه دوست داشتند از این پول (یمعنی ژونگ تونگ چائو) استفاده نمایند. چونکه بازرگانان هر کجا که می رفتند از آن بهره برده و با آن کالا می خریدند حتی با طلای خالص هم فرقی نداشت.
ابن بطوطه هم نوشته است: مردم چین از پول نقره استفاده نمی کنند پول آنها ورق کاغذی است به اندازه کف دست که روی آن مهر سلطنتی می زنند. اگر کسی بخواهد با طلا و نقره چیزی بخرد مردم نمی پذیرند تا او طلا و نقره را به پول بدل کند.
شواهد تاریخی از آن حکایت می کند که گویا اولین اسکناس غیر کاغذی و پول اعتباری دنیا در ایران و در دوره اردشیر سوم هخامنشی، در سال ۳۵۸ پیش از میلاد رایج شده است یعنی حدود ۲۴۰۰ سال.
نام این پول اعتباری شاهاکان یا شاهاگان بوده است. شاهاکان مهر مخصوص پادشاهی بود که روی تکه های چرم به شکل داغ می زدند و اثری برجسته ایجاد می کرد و به جای سکه های زر و سیم کاربردی شبیه اسکناس امروزی داشت. اما نخستین اسکناس شبیه به اسکناس های امروزی، در ۵ ژانویه سال ۱۶۹۱ میلادی در بانک استکهلم در کشور سوئد چاپ شد که هم اینک در موزه این بانک نگهداری می شود.
برای رفتن به این موزه هم میتوان از خیابان ولیعصر تقاطع میرداماد به خیابان و موزه دفینه رسید و هم از متروی میرداماد با یک تاکسی خویش را به موزه رساند. همینطور در ساختمان دفینه، غیر از موزه پول، موزه هنرهای اسلامی، هنرهای جهان و آرایه های تاریخی هم وجود دارد که از آنها هم میتوان بازدید نمود.
منبع: عصر توریسم
