عصر توریسم: كشف سومین شهر زیرزمینی استان همدان مربوط به دوره ایلخانی در 2 كیلومتری جنوب صالح آباد اتفاقی جدید در حوزه میراث فرهنگی همدان است كه بار دیگر كاوشگران را پای كار آورده است.
خبرگزاری مهر – گروه استان ها: هزاران سال قبل تمدن های قدیمی به دلایلی كه بعضی از آنها برای محققان و تاریخ شناسان كنونی مجهول است تصمیم گرفتند از زندگی بر روی سطح زمین گریخته و در اعماق آن به دنبال پناهگاه هایی برای خود بگردند.
آن ها در این تلاش توانستند بطور خارق العاده شهرهایی زیرزمینی ایجاد كنند كه دارای تعداد زیادی اتاق، مكان هایی برای عبادت، محل هایی برای كشاورزی و دیگر موارد بوده و پناهگاه هایی امن به شمار می آمدند.
این شهرهای زیرزمینی باستانی با ظرافت خاصی ساخته شده و با وجود قرار داشتن زیر زمین از معماری فوق العاده ای برخوردار می باشند بطوریكه نمونه های آنها را در بعضی نقاط جهان داشته ایم.
ارزانفود از شهرهای زیر زمینی دست كند بی نظیر دنیا و مهم ترین و با ارزش ترین محوطه دست كند در كشور است این شگفتی در استان همدان نیز مشاهده شده است تا جایی كه تا قبل از این دو شهر زیر زمینی سامن و ارزانفود بعنوان شناسنامه ای از قدمت ۳ هزار ساله این استان كشف شده بطوریكه ارزانفود از شهرهای زیر زمینی دستكند بی نظیر دنیا و مهم ترین و با ارزش ترین محوطه دست كند در كشور است.
شهر زیرزمینی سامن نیز یكی از چند دست كند استان همدان است كه در دنیا بی نظیر بوده و در جنوب غربی شهرستان ملایر معماری و قدمت تاریخی آن گویای عظمت و تاریخ استان همدان است؛ این شهر با وسعتی حدود سه هكتار به دست پیشینیان ایرانی پیش از دوره اشكانیان در دل زمین كنده شده است.
اما اتفاقی نو در عرصه میراث فرهنگی همدان كشف یك شهر زیرزمینی جدید در قسمتی دیگر از استان پهناور همدان است كه این روزها توجه رسانه ها را به خود جلب كرده چونكه هر چه پیش می رویم قدمت و تمدن شهر تاریخی هگمتانه بیشتر از گذشته نمایان می شود و اسناد كشف شده بر آن صحه می گذارند.
صالح آباد شهرستان بهار استان همدان در ۳۰ كیلومتری غرب همدان و در كنار سه راهی همدان، كرمانشاه و سنندج قرار دارد «صالح آباد» شهری در بخش صالح آباد شهرستان بهار در استان همدان است كه در ۳۰ كیلومتری غرب همدان و در كنار سه راهی همدان، كرمانشاه و سنندج قرار دارد كه این روزها با رسانه ای شدن كشف یك شهر زیر زمینی كه از قضا وسعت آن هم مشخص نیست مركز توجه قرار گرفته است.
اواسط هفته گذشته بود كه یك دفعه خبری در خصوص كشف یك شهر زیرزمینی در صالح آباد بهار در كمتر از چند ساعت به نقل محافل رسانه ای استان همدان تبدیل و رفته رفته حضور در محل شهر زیرزمینی و درك آنچه كشف شده به یك مطالبه تبدیل شد كه به دنبال آن شماری از خبرنگاران در محل این رویداد حاضر شدند.
شهر زیر زمینی صالح آباد در ۲ كیلومتری جنوب صالح آباد كشف شده و مربوط به دوره سلجوقیان و ایلخانی كه هم اكنون كاوش توسط متخصصان میراث فرهنگی و شهرداری صالح آباد در حال انجام می باشد و وسعت حقیقی آن نیز هنوز مشخص نیست
معاون میراث فرهنگی اداره كل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان همدان در این خصوص از آغاز عملیات كاوش دست كند زیرزمینی صالح آباد با به كارگیری تیمی حرفه ای آگاهی داد و اظهار داشت: این اثر از دو سال پیش شناسایی شد و عملیات كاوش آن تا كنون رسانه ای نشده بود.
پیش بینی ۲۷۰ میلیون ریال اعتبار برای انجام عملیات كاوش
احمد ترابی بابیان اینكه عملیات كاوش دست كند زیرزمینی صالح آباد كه اخیرا كشف شده با به كارگیری تیم حرفه ای در حال انجام می باشد، اظهار داشت: ۲۷۰ میلیون ریال اعتبار برای انجام عملیات كاوش این مجموعه پیش بینی شده و كارها در حال انجام می باشد.
وی بابیان اینكه برمبنای اشیای كشف شده و بررسی های صورت گرفته قدمت این تاریخ به قرن ۶ و ۷ هجری شمسی بازمی گردد، اظهار داشت: قدمت این دست كند جدید متعلق به دوره ایلخانی است.
همدان خاستگاه دستكندهای ایران
ترابی با اشاره به اینكه تابحال در شهر سامن و روستای ارزانفود شهر زیر زمینی كشف شده كه با كشف سومین شهر زیر زمینی همدان را باید خاستگاه دستكندهای ایران نامید، گفت: در مطالعات اولیه صورت گرفته این دستكند دارای ۶ فضا است و بیشتر از ۵ هكتار وسعت دارد.
معاون میراث فرهنگی اداره كل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان همدان بااشاره به اینكه در فاصله اطراف این دستكند فضاهایی شناسایی شده كه كارشناسان احتمال می دهند با دستكند ارتباط داشته باشد، اظهار داشت: این دستكند پر از خاك است و برای كسب اطلاعات بیشتر باید خاك آن تخلیه شود.
كشف ۳ حجره در دستكند صالح آباد
وی با اشاره به اینكه به سبب وسعت زیاد این دستكند، كاوش آن سال ها زمان خواهد برد كمااینكه برای تأمین اعتبار این پروژه باید گمانه زنی انجام گیرد و مرحله به مرحله پیش رفت چونكه به سبب مساحت این منطقه، برآورد اعتبار كامل و كافی ممكن نیست، اظهار داشت: تا كنون ۳ حجره در دستكند صالح آباد كشف شده است.
ترابی با اشاره به اینكه برمبنای تكه سفال های كشف شده از این ۳ حجره، قدمت و پیشینه این دستكند به دوره ایلخانیان برمی گردد، افزود: عملیات كاوش با دقت در حال انجام می باشد.
سرپرست گروه كاوش مجموعه دستكند زیر زمینی صالح آباد نیز بابیان اینكه این دستكند در حریم شهر صالح آباد و در راه اسدآباد واقع شده، اضافه كرد: در فاز نخست كاوش این اثر، ۶ فضا و چند راهرو شناسایی شد كه هر كدام بوسیله دریچه هایی بعنوان هواكش به سطح زمین راه دارند.
ورود خاك كشاورزی بوسیله دریچه ها فضای دستكند را پر و كاوش را دشوار كرده است محمد شعبانی با اشاره به اینكه ورود خاك كشاورزی بوسیله این دریچه ها فضای دستكند را پر و كاوش را دشوار كرده است، عنوان كرد: برمبنای اشیا كشف شده و بررسی های صورت گرفته، قدمت این اثر به قرن ۶ یا ۷ هجری شمسی بازمی گردد.
وی بابیان اینكه از لحاظ ساختاری این اثر با دستكند ارزانفود شباهت های زیادی دارد، اما در بعضی از فضاها همچون هواكش با آن متفاوت می باشد، افزود: این دستكند بر روی سنگ های نرم صخره ای به وجود آمده است.
وی با یادآوری اینكه ۲ كارگاه برای كاوش این اثر همكاری می كنند و برای تكمیل عملیات كاوش نزدیك به یك میلیارد ریال اعتبار نیاز است، اظهار داشت: طی چند روز آینده، فصل اول كاوش ها تمام خواهد شد.
وی با اشاره به اینكه این دستكند نسبت به دستكندهای ارزانفود و سامن جدیدتر است، اشاره كرد: فصل اول با همكاری و تأمین اعتباری افزون بر ۳۰ میلیون تومان توسط شهرداری در حال انجام می باشد اما برای فصول بعدی كه با هدف كاوش و شناسایی محیط و وسعت آن صورت خواهد گرفت، به اعتبار بیشتری نیاز است.
سرپرست گروه كاوش دستكند صالح آباد بابیان اینكه این مجموعه زیرزمینی دارای دریچه های ورودی و راهروهای ارتباطی در ابعاد مختلف است كه از نوع ساختارهای آنها و كشف اسكلت های حیوانی متوجه اهمیت دامداری و دامپروری در این منطقه شده ایم، اظهار داشت: عمق فضای دستكند ۴.۵ متر است.
آنچه مسلم است اینكه جای جای استان همدان سندی بر قدمت و تمدن این شهر ۳ هزار ساله است كه هر از چند گاهی با نمایان شدن نشانه ای آنرا فریاد می زند و در این میان وظیفه مسئولان و دست اندركاران است كه این ظرفیت ها را تقویت كرده و از محل ان قدمی در امتداد شناساندن هر چه بیشتر همدان بردارند.
منبع: عصر توریسم
