به گزارش عصر توریسم چند سالی است در تقویم سالانه، ۲۹ مرداد روز تاسیس شهرداری ها به نام گمیش تپه نامگذاری شده، شهری تاریخی و ساحلی در استان گلستان با ظرفیت های غنی فراوان و شهرداری صد ساله که تحقق توسعه همه جانبه آن نیازمند حمایت، برنامه ریزی علمی و سرمایه گذاری است.
به گزارش عصر توریسم به نقل از خبرگزاری ایرنا، گمیش تپه در واپسین روز های اسفند ۹۷ بر سر زبان های افتاد. گمیشان یا گمیش تپه در محاصره سیل درآمد و این خبر به سر خط رسانه های مجازی، مکتوب و شبکه های اجتماعی تبدیل شد و نام گمیش تپه و گمیشان بارها و بارها در بنگاه های اطلاع رسانی تکرار شد تا برخی خاصیت های این شهر تاریخی شناخته شود.
سیل ویرانگر میلیاردها خسارت برجای گذاشت و جان هشت نفر را در گمیشان گرفت اما غبار تاریخ را از این شهر زدوده است.
گمیش تپه مرکز شهرستان گمیشان بیش از یک صد سال قدمت دارد و برمبنای مستندات تاریخی و اداری موجود سابقه ایجاد بلدیه و شهرداری در این شهر به سال ۱۳۰۹ بر می گردد و بگفته خیلی از کارشناسان بعد از تهران دومین شهرداری قدیمی کشور به گمیش تپه متعلق می باشد و چند سالی است که ۲۹ مرداد که به روز تاسیس شهرداری ها در تقویم ملی ثبت گردید به نام روز ؛ گمیش تپه ؛ نامگذاری شده است و پیگیری های اداری ثبت رسمی این روز در حال انجام می باشد.
گمیش تپه هرچند جمعیتی کمتر از ۲۰ هزار نفر دارد اما به جهت ظرفیت های بیشمار حوزه گردشگری، تاریخی ِویژگی های جغرافیایی و هم جواری با دریای خزر همچون با اهمیت ترین شهرهای استان شمرده می شود که متاسفانه تا حالا توجه موثری به آن نشده است. نام محلی شهر گمیش تپه، کوموش دپه به مدلول «تپه نقره ای» است که برای این نامگذاری دلایلی زیادی مطرح می کنند که اصلی ترین آن به یافت شدن سکه های نقره در پیرامون این شهر است.
گمیش تپه سبقه تاریخی جزیره آبسکون را با تاریخی هزار ساله یدک می کشد که در حدود چهارصد سال قبل به محلی برای اسکان ترکمن ها تبدیل شد و به زبان ترکمنی به کوموش دفه از آن یاد شد.
گمیش تپه مرکز شهرستان گمیشان در حاشیه سواحل خزر واقع شده است و در صورت اندک برنامه ریزی مدیران می تواند پیشران اشتغال و توسعه استان گلستان شود
چارقلی، تنها ساحل ماسه ای گلستان
ساحل چارقلی در پنج کیلومتری جنوب گمیش تپه واقع است و تنها ساحل ماسه ای استان شمرده می شود، با اهمیت ترین خاصیت ساحل چارقلی نداشتن معارض، ماسه ای بودن و ارتباط مستقیم با دریای خزر است که پتانسیل بی نظیری برای سرمایه گذاری شمرده می شود.
هرچند طرحی برای این ساحل پیش بینی شده تا مسائلی مانند ایجاد اشتغال از محل گردشگری، گسترش آبزی پروری، طرح های جهاد کشاورزی، توسعه گردشگری و اکوتوریسم مد نظر قرار بگیرد اما همچنان این طرح در شروع راه است.
بارزترین خاصیت های طرح تهیه شده توجه ویژه به حفظ محیط زیست و منابع طبیعی است و مقرر است این طرح در محدوده ۵۰ هکتاری در سواحل چارقلی اجرا و در اولین مرحله امور اجرائی و عملیاتی در مکانی به وسعت پنج هکتار شروع شده است، با نهایی شدن این طرح اشتغال در منطقه جهش شایان توجهی خواهد داشت.
استان گلستان حدود ۱۰۰ کیلومتر ساحل دارد.
بهره مندی از ۲ گلفشان
گمیشان به جهت خاصیت های جغرافیای دارای ۲ گل فشان نفتلیجه و قارن یارق است. گِلفشان ها فرمولوژی یک مخروط پهن حدود پنج متر ارتفاع و چندصد متر قطر خارجی دارند که در بالای آن دریاچه کوچکی شکل یافته و همچون آتشفشان های کوچک از دهانه آنها آب شور به همراه گِل رُس و گاز با فشار و غلظت زیاد خارج می شود
گل فشان نفتلیجه در حدود ۲۰ کیلومتری شمال شهر گمیش تپه واقع شده است و از سه سال قبل به جهت رخدادهای زمین شناختی آب آن به رنگ بنفش درآمده است.
گِلفشان نفتلیجه و تشکیل حوضچه آب به رنگ بنفش در ۱۵ کیلومتری شهر مرزی و ترکمن نشین گُمیش تپه مرکز شهرستان گمیشان واقع در کرانه شرقی دریای خزر امکانی جدید و بدیع در گردشگری ایران است که می تواند بواسطه خاصیت درمانی، علاوه بر رونق گردشگری طبیعی پای علاقمندان به توریسم درمانی را هم به منطقه باز کند.
این روزها افرادی که به گلفشان نفتلیجه سر می زنند شاهد تغییر رنگ آب حوضچه پیرامونی آن به رنگ بنفش می شوند؛ موضوعی که پروسه اثبات وجود ید در اعماق دشت های گلستان را از آزمایشگاه های زمین شناسی و کانی شناسی خارج کرده و به دامن طبیعت کشانده است.
این رویداد علمی، آشکارا اثبات می کند سرمایه های خدادادی گلستان به درختان سرخدار و جنگل های هیرکانی دامنه های جنوبی و یا ماهیان خاویاری دریای خزر و خلیج گرگان محدود نمی گردد و خوان گسترده پروردگار برای گلستان نشینان در اعماق چند هزار متری این دشت های وسیع نیز پراکنده است..
گمیشان دارای یک گِلفشان (محل خروج گِل همراه با گاز از زمین) با نام قارنیارق هم می باشد که چند برابر نفتلیجه وسعت دارد و در ۲۵ کیلومتری شرق گمیش تپه و در حوالی روستایی به نام سقر تپه واقع است و این اثر طبیعی نیز گردشگران بسیاری دارد.
معاون سرمایه گذاری و تامین منابع اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری درباب این آثار طبیعی به اهمیت این عارضه ها در جذب توریست اشاره نمود و اظهار داشت: ساماندهی گِلفشان ها یکی از برنامه های جدی و محوری ستاد اقتصاد مقاومتی گلستان است اما تا حالا اقدامی برای رونق بخشی این مناطق در استان انجام نشده است.
مجید رحمانی گفت: اگر بخش خصوصی مشتاق سرمایه گذاری در این بخش ها باشد بطور کامل از آنها حمایت می نماییم اما تا حالا پیشنهادی برای فعالیت در این بخش توسط آنها ارائه نشده است.
تالاب بین المللی گمیشان
در غرب و شمال گمیش تپه آبگیر گسترده ای با نیزارهای انبوه قرار دارد که به نام تالاب بین المللی گمیشان مشهور است.
تالاب بین المللی گمیشان یک زیستگاه منحصر به فرد با وسعت بیش از ۲۰ هزار هکتار است که ۱۴ هزار هکتار آن جز مناطق شکار، صید و تیراندازی ممنوع سازمان حفاظت محیط زیست است.
گمیشان یک تالاب ساحلی شمرده می شود و طیف گسترده ای از گونه های مختلف پرندگان همچون ‘مرغابی، غاز، قو، پلیکان، باکلان، پرستوی دریایی، سلیم، کاکایی، چنگر، اگرت، خوتکا، گیلان شاه و تلیله’ در فصول مختلف سال به آن مهاجرت می کنند.
تعداد گونه های موجود که برای زمستان گذرانی یا زادآوری در تالاب هستند حدود ۱۱۰ گونه برآورد می شود.
علاوه بر این همه ساله تالاب میزبان تعداد زیادی از پرندگانی است که از نیمکره شمالی به مناطق جنوبی مهاجرت کرده و ماه ها در این مکان می مانند و باردیگر برای جوجه آوری به وطن اصلی خود باز می گردند.
مهاجرت پرندگان از اواسط پاییز شروع و گونه های مختلف از عرض های بالاتر و نواحی شمالی سیبری به تالاب بین المللی گمیشان می آیند.
در میان پرندگان آبزی چنگر فراوان ترین و غاز پیشانی سفید و پلیکان پا خاکستری کمیاب ترین و شاید ارزشمندترین پرندگان تالاب بین المللی گمیشان محسوب می شوند.
ضلع جنوبی تالاب بین المللی گمیشان به گرگان رود محدود می شود و قسمت شمال آن تا مرز جمهوری ترکمنستان ادامه دارد.
عمق این تالاب از ۲/۵ متر در قسمت شمال غرب تا یک متر در سایر قسمت ها متغیر است، این تالاب در سال ۱۳۸۱ از طرف کنوانسیون رامسر بعنوان تالاب بین المللی به ثبت رسید.
پروژه پروش ماهی در قفس در دریا و سایت میگوی گمیشان
بهره مندی از حدود ۱۳۰ کیلومتر نوار ساحلی و دسترسی به پهنه آبی خلیج گرگان و دریای خزر فرصت مناسب توجه و استفاده از ظرفیت های حوزه آبزی پروری و اجرای طرح های پرورش ماهی در قفس و پِن برای گلستانی ها است؛ ایده ای که سالهای اخیر در گلستان مورد توجه قرار گرفته و توسعه آن با شتاب در حال انجام می باشد.
۷۲ سازه پن (محوطه ای محصور شده با تور و متصل به کف دریا) و قفس درحال بهره برداری و یا ساخت در مناطق فرا ساحلی گمیشان هستند. مدیر ستاد اجرائی حضرت امام (ره) گلستان
از سرمایه گذاری هزار و ۷۹۰ میلیاردریالی این نهاد در بخش شیلات آگاهی داد و اظهار داشت: ستاد اجرائی فرمان حضرت امام (ره) در استان گلستان برای پرداخت وام به فعالان این حوزه محدودیتی ندارد.
تنها مرکز پرورش میگوی شمال کشور در پنج کیلومتری ساحل گمیشان قرار دارد که از یک دهه پیش با بهره گیری از آب دریای خزر فعال است.
بر اساس مطالعات صورت گرفته شیلات گلستان، با بهره برداری از مجموع ۲ فاز در مجتمع میگو گمیشان به مساحت ۱۰ هزار هکتار و طی برنامه ای تا افق ۱۴۰۴، سالانه افزون بر ۱۷ هزار تن میگو در این استان تولید و بیش از ۱۰۰ میلیون دلار برای کشور ارزآوری خواهد داشت.
تا پیش از انتشار ویروس کرونا، کشورهای چین، ویتنام، امارات، هنگ کنگ، عمان و اسپانیا، عمده مقصد صادرات میگوی استان گلستان بودند.
تکاپوی ۱۵ ساله برای تحققق بندر تجاری گلستان در گمیشان
ساخت بندر تجاری در خواجه نفس گمیشان بعنوان اولین بندر خصوصی کشور در زمینی به وسعت ۱۷۶ هکتار و با سرمایه گذاری اولیه هزار میلیاردریال از دی ماه ۱۳۸۵ شروع شد.
بر اساس مشاهدات خبرنگار ایرنا در یکسال گذشته راه های دسترسی درون کارگاه این پروژه، به سازی، مرمت و دارای روشنایی شده و کار راه اندازی حوضچه و لاگون برای پهلوگیری کشتی در دست اجرا است.
استاندار گلستان پیش تر به ایرنا گفته بود گلستان تا حالا سهم زیادی در سواحل خزر برای ایجاد درآمدهای پایدار نداشته و بنا بر این ساخت بندر تجاری برای رونق سواحل استان لازم است.
هادی حق شناس اضافه کرد: بندرخواجه نفس با اهداف توسعه اقتصادی گلستان، اشتغالزایی در مناطق محروم، استفاده از توانایی های بالقوه استان و تقویت زیرساخت های ارتباطی کشور ایجاد می شود. بگفته وی ساخت یک اسکله، موج شکن غربی و شرقی و انجام عملیات لایروبی با آبخور حداقل پنج متر برای ورود شناورهای حداکثر پنج هزار تنی در فاز اول این بندر پیش بینی شده است.
بافت تاریخی گمیش تپه و دیوار تاربخی گرگان
نوع ساخت و بافت خانه های گمیش تپه در بافت تاریخی آن بسیار جذاب است. خانه های دو طبقه یا سبک روسی که قدمت ساخت آن به دروه قاجار می رسد
گمیش تپه پس از گرگان، دومین بافت تاریخی و باارزش را در استان گلستان را داشته و فرم شیروانی بناها، سکوسازی و بهره گیری فراوان از چوب از خاصیت های برجسته معماری این شهر بشمار می رود. سبک معماری شهر بصورت معماری روسی بوده و قدمت خیلی از بناهای تاریخی این منطقه به اواخر دوره قاجار و اوایل دوره پهلوی برمی گردد. تا حالا بیش از ۲۰ خانه قدیمی در گمیش تپه به ثبت ملی رسیده ولی حداقل ۶۰ خانه قدیمی در گمیشان وجود دارد که از با اهمیت ترین آنها می توان به خانه شیرمحمد لی و خانه خوزینی ها اشاره کرد
در سالیان اخیر به خانه های تاریخی گمیشان توجهی نشده است و فقط به تعدادی از مالکان این خانه مبالغ اندک برای تعمیر پرداخت شده اس که در صورت سرمایه گذاری و تبدیل این واحد ها به مراکز بوم گردی امکان جذب توریست و گردشگر از اقصی نقاط کشور و ایجاد اشتغال پایدار ممکنست فارغ از این خانه های با ارزش قسمتی از دیوار گرگان هم در این شهرستان واقع شده است
البته اهالی برخی روستاها مانند سقر تپه، قلعه جیق، آلتیم و کله پست با دست اندازی به قسمتی از بستر و حریم این اثر تاریخی اقدام به کشت گندم و جو در این محدوه نموده و با بهره گیری از تراکتور، ستون های (بنچ مارک) معرف حریم این اثر تاریخی را واژگون و یا جابه جا نمودند. علاوه بر آن، تردد کمباین و کامیون های سنگین حامل محصولات زراعی در کریدور دیوار دفاعی گرگان، لطمه های غیرقابل جبرانی را به این اثر چند هزار ساله وارد کرده است
مدیر پایگاه دیوار بزرگ گرگان در گفتگو با خبرنگار ایرنا گفت: به جهت برخی مشکلات و خلاهای قانونی، امکان برخورد با زارعانی که اقدام به کشت جو و گندم در بستر یا حریم دیوار تاریخی گرگان می کنند وجود ندارد.
حمید عمرانی اظهار داشت: برمبنای قانون، کشاورزانی که دیوار گرگان و یا هر اثر تاریخی دیگری در املاک و زمینهای آنها واقع است اجازه کشت دیم دارند و این مساله از منظر قانونی جرم انگاری نشده است.
هرچند سیل هولناک سال ۹۷ و ۹۸ خیلی از زیر ساخت های این شهر را تخریب کرد اما تزریق هزاران میلیاردریال تسهیلات و کمک های بلاعوض و ویژه بینی مقام معظم رهبری برای رفع مشکلات اهالی این منطقه سبب شد تا تعدادی از مشکلات زیر ساختی اهالی این منطقه خصوصاً در زمینه مسکن و زهکشی اراضی زراعای و لایروبی رودخانه های پیرامونی مانند گرگانرود بعد از سال ها محقق شود.
ظرفیت های یاد شده فقط قسمتی از ظرفیت های گمیش تپه و شهرستان گمیشان است مطالبی همچون صنایع دستی ترکمن، زیور آلات، فرش بافی و نمد بافی ف بستر های مطلوب برای زراعت گیاهان شور زی و ده ها فرصت دیگر، که در صورت برنامه ریزی و حمایت مدیران روز های درخشان تری در انتظار اهالی شهر نقره ای خواهد بود
شهرستان گمیشان با هزار و ۲۸۵ کیلومتر متر مربع مساحت در فاصله ۴۵ کیلومتری از گرگان مرکز استان گلستان و در کرانه شرقی دریای خزر قرار دارد.
گمیشان با افزون بر ۸۰ هزار نفر جمعیت از شمال به کشور ترکمنستان، از جنوب به شهرستان ترکمن، از شرق به شهرستان آق قلا و از غرب به دریای خزر محدود می شود.
منبع: asretourism.ir
