به گزارش عصر توریسم مدیر پایگاه جهانی بیابان لوت با بیان اینکه جاذبه های فرهنگی و تنوع زیستی بیابان لوت را نمی توان از هم جدا کرد، اظهار داشت: هیچکدام از بیابان های معروف جهان به اندازه لوت عوارض متنوع طبیعی و زیستی و هم آثار متنوع فرهنگی را در خود ندارد.
به گزارش خبرنگار فرهنگی ایرنا، بیابان لوت در سال ۱۳۹۵ (۲۰۱۶) بعنوان بیست ویکمین اثر پرارزش طبیعی ملی ایران در لیست جهانی یونسکو به ثبت رسید، محدوده این اثر طبیعی جهانی به مساحت بیشتر از ۴۰ هزار کیلومتر شامل حدود ۲۳هزار کیلومترمربع عرصه و ۱۷هزار کیلومترمربع حریم و محیط آن بیشتر از ۸۰۰ کیلومتر است و در بین سه استان سیستان وبلوچستان، خراسان جنوبی و کرمان به صورت مشترک واقع شده و شامل ریگ یلان (تپه های ماسه ای)، کلوت ها، گلدان های طبیعی (نبکا)، رودخانه شور، دشت ریگی (هامادا)، پهنه بازالتی گندم بریان است.
دفتر مرکزی پایگاه جهانی بیابان لوت در مجموعه فرهنگی -تاریخی گلستان در تهران است و دفاتر نمایندگی محلی در روستای شفیع آباد شهداد در استان کرمان، روستای دهسلم در استان خراسان جنوبی و روستای نصرت آباد در استان سیستان وبلوچستان به وجود آمده و پایگاه هایی هم در فهرج، بم و راور هم فعال می باشند.
لوت دارای جاذبه های فرهنگی و طبیعی متنوع است
مهران مقصودی مدیر پایگاه جهانی بیابان لوت در گفتگو با خبرنگار فرهنگی ایرنا در مورد ارزش های جهانی بیابان لوت، گفت: بیابان لوت بسیار گسترده است اما عرصه و حریم جهانی بیابان لوت آثار و عوارضی را دربر می گیرد که منطبق بر ارزش های جهانی و دارای ارزش ویژه در مقیاس جهانی است. البته لوت را از جاذبه های فرهنگی و تنوع زیستی آن نمی توان جدا کرد و هر کدام برجستگی و جاذبه های خویش را دارند
وی با اشاره به این که بیابان لوت بر مبنای دو معیار و شاخص جهانی، در لیست آثار جهانی ثبت شده است، توضیح داد: برای ثبت یک اثر در لیست جهانی یونسکو ۱۰معیار وجود دارد، که ۶ معیار فرهنگی و ۴ معیار طبیعی است، در معیار هفتم تصریح شده که آثار و عرصه های طبیعی مانند چشمه، کوه، جنگل، آبشار و بیابان که دارای صفت تفضیلی «ترین» مانند وسیع ترین، بلندترین یا زیباترین و… هستند، می تواند در لیست جهانی قرار گیرد.
مدیر پایگاه جهانی بیابان لوت اضافه کرد: در معیار هشتم بر پدیده هایی دارای خصوصیت های زمین شناسی و ژئومورفولوژی (Geomorphology) و فیزیوگرافیکی منحصر به فرد، تاکید گردیده است، یعنی یک خصوصیت زمین شناختی خاص داشته باشد و تاریخ تحول و فرآیندهای زمین را نشان دهند. معیار نهم و دهم ثبت جهانی آثار بیشتر در حوزه اکوسیستم ها و محیط هایی است که جز گونه های نایاب و در معرض خطر هستند.
کلوت ۱۵۵متری لوت، اثر طبیعی بی همتای جهانی
مقصودی اشاره کرد: ثبت جهانی بیابان لوت بر مبنای خصوصیت های برجسته زمین شناختی و ژئومورفولوژیکی انجام شده است، اما فقط یک اثر بی همتای طبیعی از لوت در رده ممتاز جهانی ثبت شده است. کلوت ها (یاردانگ ها Yardang) یکی از خصوصیت های بی همتا در بیابان لوت است.
مدیر پایگاه جهانی بیابان لوت بیان کرد: اصطلاح یاردانگ ریشه ترکی دارد و بیشتر در آسیای میانه استفاده می شود، البته در جهان هم بکار بردن اصطلاح یاردانگ برای عوارض بادی مرسوم است؛ ما هم آرام آرام واژه کلوت را در مجامع و منابع علمی جا می اندازیم. در زمان ثبت جهانی بیابان لوت، کلوت های ثبت شده جهان در منابع اطلاعاتی ۸۰ تا ۱۲۰ متر بودند، کلوتی که در لوت ثبت و ارائه شد ۱۵۵متر ارتفاع داشت.
بلندترین نبکای جهان به ارتفاع ۲۱متر در بیابان لوت
مقصودی اظهار داشت: نبکا (Nebka) یا تل گز (به گویش محلی)، گلدان صحرایی یا شور مرو از دیگر عوارض طبیعی از عوارض برجسته بیابان لوت است؛ نبکاهایی که در زمان ثبت جهانی بیابان لوت در سال ۱۳۹۵ (۲۰۱۶) ثبت و عرضه شدند ۱۱ تا ۱۲متر ارتفاع داشتند، این نبکاها همان زمان هم بعنوان یکی از نبکاهای بلند جهان محسوب می شدند، که هم اکنون بر مبنای تحقیق یک گروه مطالعاتی در منطقه لوت، نبکایی با ارتفاع ۲۱ متر شناسایی شده که بلندترین نبکای جهان است.
نبکا تپه ای است که گیاهان عامل اصلی ایجاد آنها هستند و رشد آن از به دام افتادن ماسه در اطراف آن صورت می گیرد. معمولاً نبکاهایی از یک تا سه متر در ایران وجود دارد، ما در زمان ثبت جهانی لوت نبکاهای ۱۲ متری را شناسایی و ثبت کردیم، اما به تازگی و پس از ۵ سال بر مبنای تحقیق و مطالعات نبکایی با ۲۱ متر ارتفاع در بیابان لوت ثبت شده است که در جهان منحصر به فرد است، البته این مطالعات تطبیقی ادامه دارد و امکان دارد نبکاهای بلندتر هم پیدا نماییم.
بیابان لوت را در جهان به خوبی می شناسند
عضو هیات علمی دانشگاه تهران اظهار داشت: در این سال ها نبکاهایی در چین و بعضی از مناطق بیابانی جهان اعلام شده بود که از نبکاهای لوت بلندتر بودند، اما هم اکنون با این شناسایی و ثبت، بلندترین نبکای جهان در بیابان لوت قرار دارد؛ نتیجه این تحقیق میدانی و کشف در چارچوب مقاله علمی با جزئیات به صورت رسمی در منابع معتبر علمی هم اعلام شده است.
وی اظهار داشت: برخی در مورد خیلی از عوارض یا خصوصیت های طبیعی مطالبی را بیان می کنند، اما شناسایی و ثبت این آثار باید بر مبنای یک روش تحقیق علمی و منسجم انجام و نقطه شروع نمونه برداری و روش ارتفاع سنجی دقیق باید به صورت شفاف مشخص و نتایج آن در چارچوب یک مقاله علمی در یک مجله معتبر منتشر شود، تا مراجع بین المللی آنرا تایید و ثبت کنند، به روش های چشمی، غیر دقیق و شفاهی نمی توان استناد کرد.
مدیر پایگاه جهانی بیابان لوت با اعلان اینکه بیابان لوت را در جهان از قدیم به خوبی می شناسند، اظهار داشت: مستندات علمی و تحقیقی زیادی درباره خصوصیت های این بیابان وجود دارد، از سال ۱۳۴۷ تا ۱۳۵۳ دکتر احمد مستوفی و تیم تحقیقات که مرحوم دکتر پرویز کردوانی، دکتر فرج الله محمودی و دکتر احمد معتمد با همراهی یک تیم بین المللی بر روی بیابان لوت کار کردند. سون هدین، آلفونس گابریل، خانیکوف و استراتیل زاور هم همچون محققان و مسافرانی هستند که پیش از تیم تحقیقاتی دکتر مستوفی پا به این بیابان اعجاب انگیز گذاشته اند.
لوت با بیشتر از ۸۰ درجه سانتی گراد گرم ترین نقطه جهان
مقصودی اظهار داشت: در سازمان فضایی آمریکا (ناسا) دو مقاله منتشر گردید که بر مبنای ۷ سال مطالعات ماهواره ای، بیابان لوت پنج سال بعنوان گرم ترین و خشک ترین نقطه زمین با دمای بیشتر از ۷۰ درجه سانتیگراد به ثبت رسید، رکود بیشترین دما یک سال در استرالیا و یک سال هم در چین بوده است؛ در مقاله ای که جدیدا منتتشر شده و یک کار بین المللی است بیابان لوت را با بیشتر از ۸۰ سانتیگراد گرم ترین نقطه زمین اعلام نموده است.
مدیر پایگاه جهانی بیابان لوت اضافه کرد: دماسنج های دستی نمی تواند معیار دقیقی برای ثبت باشد، برداشت زمینی برای ثبت گرمای بیابان لوت وجود ندارد، چونکه ایستگاه ثابت ندارد و دماسنج هم باید در شرایط خاص و استاندارد باشد تا دما با سایر دماهای جهان مقایسه شود، در ثبت ماهواره ای می توانند دمای همه کره زمین را بر مبنای شرایط واحد، سنجش و مقایسه کند و گرم ترین و سردترین نقطه را به سادگی در زمان های مشخص بدست بیاورد.
ریگ یلان لوت در بین بلندترین تپه های ماسه ای جهان
مقصودی گفت: تپه ها و هرم های ماسه ای معروف به ریگ یلان (ریگ بلند/ریگ لوت) با ارتفاع نسبی بیشتر از ۴۷۵ متر یکی از بلندترین تپه های ماسه ای جهان را دارد؛ بیشتر این تپه ها در شرق بیابان لوت قرار دارد، در جهان بالای ۵۰۰ متر گزارش شده است، بعضی از محققان ارتفاع تپه های ماسه ای لوت را بیشتر از ۵۰۰ متر را هم اعلام نموده اند، اما چون مستند علمی نشده، نمی توان به آنها استناد کرد.
مدیر پایگاه جهانی بیابان لوت اشاره کرد: تپه های ماسه ای پرو که بالای هزار متر ارتفاع دارد را در تصاویر ماهواره ای نگاه کردم، پایه آن منطقه -که بیشتر کوهستانی هستند- مرتفع و حدود ۷۰۰ متر ارتفاع دارد، بنابراین ارتفاع واقعی آن تپه ها حدودا ۳۰۰ تا ۴۰۰ متر است. در چین هم تپه های ماسه ای با ارتفاع ۵۰۰ متر اعلام شده است که به تازگی چینی ها پرونده این بیان را برای ثبت در لیست جهانی یونسکو ارسال کرده اند.
وی گفت: در هیچ کدام از بیابان های معروف جهان مانند بیابان نامیب (Namib Desert) در آفریقا یا وادی روم (Wadi Rum) در اردن بیابان های مصر به اندازه بیابان لوت عوارض متنوع طبیعی و زیستی و آثار متنوع فرهنگی در کنار هم وجود ندارد.
باد عامل حرکت و ایجاد تپه های ماسه ای است
مقصودی همینطور به وجود دشت های ریگی (هامادا) در بیابان لوت اشاره نمود و اظهار داشت: هامادا اصطلاحی است که در شمال آفریقا برای دشت های صاف و نسبتا مرتفع استفاده شده است، ماسه های ریز از میان ریگ های این مناطق منطقه حمل می شود و فقط ریگ وجود دارد. شن و ماسه متفاوت می باشد، عنوان تپه شنی از نظر علمی اشتباه است قطر شن به اندازه ای است که باد نمی تواند آنرا تکان دهد.
مدیر پایگاه جهانی بیابان لوت با اشاره به این که بادها عامل حرکت و ایجاد تپه های ماسه ای هستند، توضیح داد: مناطق صافی و همواری که ماسه ها از میان سنگ ها حمل می شوند دشت ریگی (هامادا) نامیده می شود، با اینکه لوت دارای برترین دشت های ریگی جهان نیست، اما برای آنکه پیوستگی میان عناصر مختلف ایجاد شود در زمان ثبت جهانی این دشت ها را هم در مجموع عوارض طبیعی بیابان لوت معرفی کردیم.
منبع: asretourism.ir
