به گزارش عصر توریسم، البرز کارشناس دیرینه شناسی اظهار داشت: چاپارخانه های زمان هخامنشیان به مرور زمان توسعه و گسترش پیدا می کند تا در دوران ساسانیان به سازه هایی استراحتگاهی برای مسافران تبدیل می شوند و در نهایت در دوران اسلامی هم این محل ها با عنوان کاروانسرا به فعالیت خود ادامه می دهند.
فرزان احمد نژاد در گفت و گو با ایسنا با اشاره به این که ۲۵۰۰ سال پیش هخامنشیان راه ها و مسیرهای مختلفی را برای برقراری ارتباط بین شهرهای سرزمین وسیع تحت سیطره خود راه اندازی کردند، اظهار داشت: قاعدتا در راه جابه جایی کاروان ها و گروههای مختلف تجاری، سیاسی و… به فضاهایی برای استراحت نیاز بود.
وی با اشاره به این که هخامنشیان برای ایجاد فضاهای استراحتگاهی مبادرت به راه اندازی چاپارخانه در مناطق مختلف قلمرو خود می کنند، اظهار داشت: این چاپارخانه ها به مرور زمان توسعه و گسترش پیدا می کند تا در دوران ساسانیان به سازه هایی استراحتگاهی برای مسافران تبدیل می شوند و در نهایت در دوران اسلامی هم این محل ها با عنوان کاروانسرا به فعالیت خود ادامه می دهند.
وی با اعلان اینکه اوج ساخت کاروانسرا در دوران اسلامی به دوران شاه عباس صفوی بازمی گردد، اضافه کرد: این پادشاه در زمان خود دستور ساخت بیش از هزار کاروانسرا در سراسر ایران را می دهد.
این کارشناس دیرینه شناسی با اشاره به این که البرز هم در این دوران از ساخت کاروانسرا محروم نمی ماند، اظهار داشت: این استان دو کاروانسرای شاخص دارد که یکی از آنها کاروانسرای ینگی امام در شهرستان ساوجبلاغ است.
وی با اشاره به اینکه نام این کاروانسرا برگرفته از نام روستایی است که در نزدیکی این بنا قرار دارد، توضیح داد: با توجه به این که در گذشته دو امام زاده به اسامی هادی و علی نقی (ع) در نزدیکی این امام زاده دفن شده بودند و در آن دوران مدت زمان زیادی از آمدن این دو امام به این منطقه نمی گذشته، نام روستا و کاروانسرای آنرا ینگی امام (ینگی در زبان ترکی ساوجبلاغی به مفهوم تازه است)، گذاشته اند.
احمدنژاد افزود: این کاروانسرا که راه اندازی آن به دوران صفوی بازمی گردد از آجر تولید شده و در جستجوهای دیرینه شناسی مشخص شده در آن دوران برای بنای آن از پی نواری پیوسته استفاده شده که این امر موجب استواری بسیار زیاد این سازه شده است.
وی اظهار داشت: همین روش ساخت سبب شده این کاروانسرا با آنکه حدود ۲۰۰ سال است بلااستفاده رها شده همچنان پابرجا بماند.
این کارشناس دیرینه شناسی اضافه کرد: در آن دوران اگر کاروان ها در طول روز به کاروانسرای ینگی امام می رسیدند به آسانی از درهای ورودی وارد محوطه کاروانسرا می شدند ولی اگر شب می رسیدند باید در حجره های کنار دیوار بار خودرا تخلیه و استراحت می کردند تا بامداد شده و درهای کاروانسرا باز شود.
وی اشاره کرد: این کاروانسرا یک در ورودی با راهروهایی در اطراف آن داشته که به آنها بارانداز یا شترخان گفته می شد.
وی افزود: در قسمت مرکزی بنا حیاط قرار دارد و دور تا دور آن هم حجره هایی قرار گرفته است. البته در گذشته یک آب انبار هم در وسط این کاروانسرا قرار داشته تا آب مورد نیاز مسافران را ذخیره کند.
وی اظهار داشت: این کاروانسرا بصورت چهار ایوانی تولید شده و با گذشت زمان تنها ایوان شمالی اصالت صفوی خودرا با طاق شاه بزی خود حفظ نموده است.
احمدنژاد ابراز کرد: طاق های جبهه غربی و شرقی این کاروانسرا طاق گهواره ای است که در دوران قاجار ساخته می شده و این به آن معناست که این بنا در دوران قاجاریه هم مورد استفاده قرار داشته و گرفتار تحولاتی شده است.
وی افزود: در چهارگوشه این کاروانسرا گنبدهایی برای جابه جایی هوا و ورود نور روز به حجره ها راه اندازی شده است.
وی اظهار داشت: در یکی از متون دوره قاجار که در باره این کاروانسرا نوشته شده به اقامت چند روزه ناصرالدین شاه و مظفرالدین در این مجموعه اشاره شده است.
این کارشناس دیرینه شناسی با اشاره به اینکه در گذشته این کاروانسرا گرفتار آتش سوزی می شود و ایوان شمالی خودرا تقریباً از دست می دهد، توضیح داد: این کاروانسرا در چهل و پنجمین نشست کمیته جهانی یونسکو به عنوان بیست و هفتمین اثر تاریخی و طبیعی ایران ثبت جهانی شد.
به گزارش عصر توریسم به نقل از ایسنا، رحیم خاکی مدیرکل میراث فرهنگی البرز هم روز یکشنبه ۲۶ شهریور با اشاره به این که پرونده «کاروانسراهای ایران» به عنوان بیست و هفتمین اثر تاریخی و طبیعی ایران در یونسکو به ثبت جهانی رسید، اظهار داشت: در چهل و پنجمین نشست کمیته میراث جهانی یونسکو که یکشنبه ۲۶ شهریور ۱۴۰۲ در ریاض عربستان برگزار گردید، پرونده «کاروانسراهای ایران» تأیید شد وکاروانسرای ینگی امام البرز نیز به عنوان یکی از این کاروانسراها به ثبت جهانی رسید.
مدیر کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی البرز اضافه کرد: در این پرونده، ۵۴ کاروانسرای ایران ثبت شده اند که یکی از این کاروانسراها ینگی امام البرز در شهرستان ساوجبلاغ است که به عنوان یکی از آثار شاخص تاریخی البرز و درمسیر راه ابریشم قرار دارد.
خاکی اضافه کرد: در سالهای قبل کوشش برای شناساندن و معرفی کاروانسرا توسط کارشناسان این اداره کل به خوبی انجام شده و کارشناسان یونسکو در چندین مرحله به کاروانسرا سرکشی کردند.
او افزود: با توجه به این که این کاروانسرا از سالم ترین کاروانسراها با معماری خاص است در بازدیدهای کارشناسان یونسکو به عنوان یکی از کاروانسراهای شاخص مورد توجه خاص بوده است به شکلی که حتی بعد از مرمت دفتری برای کارشناسان سازمان یونسکو در این کاروانسرا در نظر گرفته شود.
او قرار گرفتن این کاروانسرا در فهرست آثار جهانی را اتفاقی بسیار مبارک عنوان نمود و اظهار داشت: استان البرز به این مساله می بالد. البرز استانی با ظرفیتهای تاریخی بسیار بالاست و علاوه بر کاروانسرای ینگی امام، محوطه تاریخی ازبکی از ارزش ثبت جهانی برخورداراست و در کوشش برای ثبت این محوطه فاخر نیز هستیم.
منبع: asretourism.ir
