به گزارش عصر توریسم، بر مبنای برخی روایات عامیانه، بیست وهفتم ماه مبارک رمضان، روزی است که ابن ملجم مرادی -قاتل امام علی (ع)- قصاص شد و به همین مناسبت، برخی رسوم عجیب در فرهنگ ایرانی شکل گرفت.
به گزارش عصر توریسم به نقل از ایسنا، یکی از خصوصیت های فرهنگی اقوام مختلف در ایران، انجام مراسم هایی در مناسبت های خاص با سبک و سیاق محلی است. سنت هایی که به مرور به رسم آن منطقه تبدیل گشته و هرچند با تغییراتی کوچک، اما به نسل های بعدی هم انتقال یافته است.
در شبِ بیست وهفتم ماه رمضان، بعنوان یکی از شبهای دهه پایانی این ماه و روزی که بنابر برخی روایات عامیانه، بعنوان روز قصاص «ابن ملجم مرادی» عنوان شده است هم رسوم جالب و گاها خرافاتی در شهر های مختلف ایران اجرا می شود که بنابر اعتقاد برخی پژوهشگران پایه گذاری آنها از دوره صفویه بوده است.
در آباده استان فارس مردم در این شب «زرده پلو» می پزند. برای پختن زرده پلو، پلوی آبکشی را در سینی می گذارند و مقداری شکر در روغن گوسفند می ریزند و روی آتش می گذارند. روغن که جوشید، قدری زعفران در آن می ریزند و بعد با کفگیر روی چلو می دهند و در شروع افطار می خورند.
در کاشان هم در این شب تازه عروس را به نیت سفیدبخت شدن به مسجد می برند. برای این کار چند زن از خانواده عروس و داماد با هم قرار می گذارند و عروس را به مسجد محل می برند. آنها تلاش می کنند عروس را در صف اول نماز جماعت جای دهند. بعد از خواندن نماز مغرب و عشا، مقداری خوراکی مانند کلوچه، خرما یا نقل به نیت حاجت روایی بین نمازگزاران تقسیم می کنند. سپس عروس را به خانه بازمی گردانند. به عقیده آنها با این کار هیچگاه بین عروس و داماد جدایی نمی افتد و همیشه با شادمانی زندگی خواهند کرد.
دوختن «پیراهن مراد» مراسم یزدی ها در این روز است. به اعتقاد آنها، کسانی که بیمار هستند و یا دختران دم بخت باید از هفت نفر با اسامی حضرت زهرا (س) و یا سایر معصومین، پول بگیرند و با آن پارچه بخرند و در روز بیست وهفتم ماه مبارک رمضان آنرا با نخی همرنگ پارچه در مسجد جامع بدوزند. مردم اعتقاد داشتند اگر پارچه «پیراهن مراد» با قیچی بریده شود به حاجتشان نمی رسند و آنرا با تیغ برش می زدند. خرافاتی که حتی در گذشته گاهی پای چرخ خیاطی را هم به مسجد باز می کرد تا پیراهن سریع تر دوخته شود! مشابه این رسم در مساجد تهران هم برگزار می شده است.
با وجود اینکه گاهی این رسوم شکلی از خرافات را به خود می گیرد، اما بعنوان یک سنت وارد فرهنگ عامه شده و اجرا می شود. یکی دیگر از سنت های یزدی، رسمِ شکستن گردو برای بازگشایی بخت دختران دم ِبخت بود. در این رسم افرادی که دختر دمِ بختی داشتند مقداری گردو تهیه کرده و هنگام بالا رفتن از پله های مسجد جامع یزد، در هر پله یک گردو را زیرپا می شکستند و زمانیکه به سقف مسجد می رسیدند بر گنبد دعای خاصی می خواندند و هفت دور می چرخیدند. دخترِ دم ِبخت که در دستان خود قفل و شیرینی داشت وقتی از پله ها پایین آمد به نخستین جوانی که می رسید قفل را به او می داد تا آنرا باز کند. به اعتقاد آنها با این کار بخت دختر باز شده و همسر مناسبی برای او پیدا می شود. خرافاتی که احیانا کسی پیگیر آن نشده که ببیند تابحال چند دختر آنرا انجام داده و به نتیجه دلخواه رسیده اند!
پختن «نان مراد» یا «نان بیست و هفتمی» رسم دیگر یزدی ها است. آنها آرد را از هفت نفر که اسم فاطمه دارند، می گرفتند و سراغ مغازه ای که رو به قبله بود می رفتند تا نان را بپزند. آنها نان را به مردم می دادند و معتقد بودند اگر پسری که باید به سربازی برود این نان را بخورد از خدمت سربازی معاف می شود و یا اگر در زندان است، آزاد می شود! خرافات عجیبی که مشخص نیست چند جوان با دلخوشی به آن، ناامید شده اند!
مراسم «دوست علی» هم یکی از معروف ترین رسوم یزد است. در اجرای این رسم، جوانان همزمان با قاشق زنی به در هفت خانه می رفتند و اشعاری می خواند تا صاحبخانه مقداری خوراکی به آنها بدهد.
در اصفهان هم رسم است که سال اولی که دختر و پسر ازدواج می کنند، خانواده داماد شب بیست و هفتم ماه رمضان برای عروس هدیه می برند. در رمضانِ دومِ بعد از ازدواج، این وظیفه خانواده عروس است که برای خانواده داماد هدیه ببرند. این هدایا شامل طَبق های بزرگ آجیل و میوه، شیرینی های ماه رمضان، پشمک، قطاب، لباس و طلا بوده است.
بیشتر بخوانید:
رسوم متفاوت خواندن دعای «جوشن کبیر» در شهر های مختلف
در طهران قدیم هم از نوزدهم ماه مبارک رمضان – همزمان با ضربت خوردن حضرت علی(ع) – مراسم سوگواری آغاز و تا شب هفتم شهادت ادامه داشت که به «مرادکشون» یا «ابن ملجم کشون» معروف بود. تهرانی ها در طول شبهای قدر هنگام خواندن بندِ «سُبْحانَکَ یا لٰا الٰهَ الّا اَنْتَ اَلغَوثَ اَلغَوثَ خَلِّصْنا مِن النّارِ یا رَبِّ» از دعای جوشن کبیر، به یک نخ صد گره می زدند. آنها سپس نخ ها را جمع می کردند و با آن طنابی درست می کردند تا آدمکی ساختگی را به نشانه ابن ملجم مرادی به دار بکشند. تهرانی ها معمولاً در این شب «کله پاچه» می خوردند؛ رسمی که هنوز هم در بعضی نقاط شهر اجرا می شود.
با وجود این که در گذر زمان، اجرای این رسوم و خرافات، دستخوش تغییراتی شده است، اما بازهم در نقاطی از کشور اجرا می شود و شاید بتوان به تعداد هر شهر یا استان رسم متفاوتی پیدا کرد که خیلی از آنها رنگ و بوی خرافات هم به خود می گیرند، اما همچنان در بخشی از فرهنگ ایرانی جاری است.
منبع: عصر توریسم
