به گزارش عصر توریسم به نقل از مهر، بافت تاریخی لار، یکی از کم نظیرترین نمونه های شهرسازی ایرانی اسلامی، اینروزها در مرکز توجه کارشناسان میراث فرهنگی و برنامه ریزان شهری قرار گرفته است؛ بافتی که با وجود ثبت ملی، همچنان نیازمند برنامه های به روز برای حفاظت، احیا و بازآفرینی است.
بافت تاریخی لار بعد از زلزله ویرانگر سال ۱۳۴۹ که شهر را تقریبا به صورت کامل تخریب کرد، به یکی از مهم ترین نمونه های نوسازی شهری ایران تبدیل شد. با وجود ایجاد «لار نو»، بخش قدیمی شهر با محورهایی چون میدان قیصریه، راسته های بازار، مسجد جامع، قلعه اژدهاپیکر و بادگیرهای تاریخی همچنان به عنوان هویت اصلی شهر پابرجا است.
براساس گزارش پایگاه ملی میراث فرهنگی لارستان وابسته به وزارت میراث فرهنگی ایران حدود ۱۰۵ هکتار از بافت قدیم لار در لیست آثار ملی به ثبت رسیده و تحت نظارت پایگاه میراث فرهنگی اداره می شود.
چالش ها؛ از فرسودگی تا نبود مدیریت یکپارچه
مدیر پایگاه میراث فرهنگی لارستان سال ۱۴۰۲ گفته بود که بیشتر از ۴۵ درصد از بناهای پرارزش این بافت نیاز فوری به مرمت دارند.
اما مهم ترین چالش ها به صورت رسمی شامل فرسودگی سازه ای بناها، تغییر کاربری بی ضابطه خانه ها و حجره های تاریخی، کمبود اعتبارات مرمتی، مشکلات ناشی از مالکیت های خرد و گوناگون و نبود طرح تفصیلی به روز برای بافت تاریخی است.
محمدحسین باقری، کارشناس ارشد مرمت بناها نیز اظهار داشته بود: بافت تاریخی لار یکی از آخرین نمونه های کامل شهرسازی دوره صفوی در جنوب ایران است؛ اما روند فرسودگی در آن از متوسط استان فارس سریع تر پیش می رود و بدون مداخله فوری، بخشهایی از آن از دست خواهد رفت.
طی یک سال گذشته مرمت اضطراری بازار قیصریه با مشارکت شهرداری لار، احیای خانه تاریخی معتمدالسلطنه و تبدیل آن به مرکز فرهنگی، مطالعات ایجاد مسیر گردشگری لارِ کهن و سامان دهی جداره های راسته بازار برای تقویت هویت تاریخی انجام شده است و برای طرح بازآفرینی بافت نیز در بودجه ۱۴۰۴ شهرداری به شکل مستقل، اعتبار اختصاص داده شد و اولویت نیز اتصال بافت قدیم به ساختار گردشگری و اقتصادی شهر بود.
بافت تاریخی لار در کنار بافت های تاریخی بندرعباس، اوز و جهرم، بخشی اساسی از شبکه شهری جنوب ایران محسوب می شود. در کتاب «تاریخ شهرسازی جنوب ایران» تألیف دکتر ناصر تکمیل همایون (انتشارات پژوهشگاه علوم انسانی – چاپ پنجم ۱۴۰۱) از بازار لار به عنوان «یکی از منسجم ترین چارچوب های بازار جنوبی ایران با الگوی شعاعی» نام برده شده است.
این بافت ظرفیت مهمی برای توسعه گردشگری فرهنگی در جنوب کشور است. مطابق ارزیابی سازمان جهانی گردشگری (UNWTO) در گزارش ۲۰۲۳ در رابطه با گردشگری شهری در خاورمیانه، شهرهایی که دارای «هسته تاریخی سالم» هستند، بین ۳ تا ۵ برابر سریع تر از سایر شهرها رشد گردشگری فرهنگی را تجربه می کنند. لار نیز به علت بازار قیصریه و الگوی شهرسازی خاص خود، در لیست «مقاصد بالقوه» معرفی شده است.
بافت تاریخی لار، با تمامی ظرفیتهای معماری، تاریخی و گردشگری، نیازمند یک برنامه منسجم مبتنی بر داده های دقیق، اعتبارات کافی و مدیریت یکپارچه است. بدین سبب اگر روند کنونی مرمت و بازآفرینی ادامه یابد، این بافت می تواند به یکی از مهم ترین قطب های گردشگری جنوب ایران تبدیل گردد. بطور خلاصه، برپایه گزارش پایگاه ملی میراث فرهنگی لارستان وابسته به وزارت میراث فرهنگی ایران حدود ۱۰۵ هکتار از بافت قدیم لار در فهرست آثار ملی ثبت شده و تحت نظارت پایگاه میراث فرهنگی اداره می شود. مطابق ارزیابی سازمان جهانی گردشگری (UNWTO) در گزارش ۲۰۲۳ در ارتباط با گردشگری شهری در خاورمیانه، شهرهایی که دارای هسته تاریخی سالم هستند، بین ۳ تا ۵ برابر سریع تر از سایر شهرها رشد گردشگری فرهنگی را تجربه می کنند.
منبع: asretourism.ir
