به گزارش عصر توریسم تركیه تنها با یك مولانا توانسته برندسازی كرده و قونیه را قطب گردشگری ادبی و عرفانی كشورش نماید. آیا ایران با این همه جاذبه نمی تواند؟
خبرگزاری مهر؛ گروه فرهنگ -امیر هاشمی مقدم هفته پیش مراسم ۱۰ روزه «شب عروس» یا به عبارتی «شب عُرُس» در شهر قونیه تركیه به پایان رسید. از آنجائیكه مولانا در هنگام مرگش به دیدار معشوق خود كه حضرت حق باشد شتافت، آن را به مراسم عروسی تشبیه كرده اند. سرمای استخوان سوز قونیه (كه در تركیه مشهور است) هم مانع از حضور هزاران توریست خارجی در این شهر نشده بود تا گرداگرد آرامگاه مولانا، گرمابخش این شهر شوند. شهر قونیه در این ۱۰ روز، یك شهر ایرانی با زبان فارسی بود كه گردشگران دیگر كشورها و حتی خود تركیه ای ها هم میهمان ایرانی ها می شدند. ایرانی ها هر روز تا پاسی از شب و حتی گاهی تا صبح روز دیگر، در سالن اجتماعات هتل هایی كه بودند، یا در خانقاه ها، یا حتی در میدان نزدیك آرامگاه مولانا، مراسم مثنوی خوانی، اجرای موسیقی عرفانی، سماع و… داشتند. این مراسم ایرانی ها آنچنان جذاب بود كه هر كسی را به خود می كشاند. یعنی ایرانیان آمده بودند در كشوری دیگر تا فرهنگ شان را مصرف كنند و گردشگران دیگر كشورها و حتی تركیه هم فرهنگ ایرانی را نه در خود ایران، بلكه در تركیه بود كه به تماشا می نشستند. در سالن یكی از همین هتل ها بود كه با زوجی هلندی برخورد كردم كه سالهاست روی صوفیان تركیه كار پژوهشی می كردند. یكی شان می گفت در تركیه و دیگر جاها هرچقدر هم كه تلاش كنند، به غنای عرفان و تصوف ایران نخواهند رسید. به گونه ای راست هم می گفت. بیشتر چهره های شناخته شده عرفان، ایرانی بوده اند و آرامگاه بیشترشان هم در ایران است. از شمس تبریزی گرفته كه مراد مولانا بود و به تعبیری اگر نمی بود، مولانا، مولانا نمی شد گرفته تا عطار نیشابوری، شیخ صفی، شیخ زاهد گیلانی، شیخ بالوی زاهد، بایزید بسطامی، شیخ ابوالحسن خرقانی، شیخ احمد جام، شاه نعمت الله ولی، بابا ركن الدین، جهانگیرخان قشقایی و ده ها عارف معروف دیگر كه نه تنها در جهان اسلام، بلكه در بین خیلی از غیرمسلمانان هم شناخته شده اند. همین است كه ایران اگر بخواهد، می تواند برای توریستهای خارجی و داخلی نقشه راه گردشگری عرفانی تدوین كند كه مثلا از آرامگاه شمس تبریزی در خوی (آذربایجان غربی) شروع شده و بعد از گذر از اردبیل (شیخ صفی و فرزندان، پیر الوان و…)، گیلان (شیخ زاهد، پیر شرفشاه، آپیر جنگلی و…)، مازندران (شیخ بالوی زاهد، میرحیدر آملی و…)، سمنان (بایزید بسطامی، ابوالحسن خرقانی و…)، به خراسان (زادگاه حاجی بكتاش ولی، عطار، شیخ احمد جام و…) رفته و در راه بازگشت، از كرمان (شاه تعمت الله ولی، مشتاقیه، ۷۲ عارف كوهبنان و…)، یزد (شاه محمود، شیخ علی بنیمان و…)، فارس (حافظ، باباكوهی، باغ هفت تنان و…)، اصفهان (بابا ركن الدین، جهانگیرخان قشقایی و…) دیدن كرده و دست آخر به تهران رسیده و با هواپیما به كشور خودشان بازگردند. هرچند این یك راه پیشنهادی است كه با ارزیابی های دقیق، می توان گزینه های دیگری به آن افزود یا از آن كاست، اما این راه چند مزیت دارد: یكم: با آرامگاه شمس و از شهر خوی آغاز می گردد. شهری كنار مرز تركیه. بیشتر توریستهای خارجی كه از طریق زمینی به ایران می آیند، مرز تركیه را برای این كار بر می گزینند و قبل از آمدن به ایران، از تركیه بازدید می كنند. بارها در قطار آنكارا-تهران با این گردشگران همسفر بوده ام. خیلی از توریستهای خارجی در تركیه، مولانا را می شناسند و به واسطه او با نام شمس و عرفان ایرانی هم آشنایند. ازاین رو می توان آنان را ترغیب به تكمیل گردشگری عرفانی خود در ایران نمود. دوم: نكته مهم دیگر این است كه خود تركیه ای ها هم به چنین گزینه ای بسیار علاقمندند. شمس را همه تركیه ای ها می شناسند و حاجی بكتاش ولی، شخصیت مقدس و محترم بین ۱۵ تا ۲۰ میلیون علوی تركیه است. عطار هم نامی بسیار آشنا برای آنهاست و البته گوش شان با نام هایی همچون ابوالحسن خرقانی و بایزید بسطامی، بیگانه نیست. سوم: یك نكته مهم دیگر اینكه تركیه ای ها و دیگر توریستهای خارجی آرامگاه شمس را در خوی دیده و با نصب یك تابلوی توضیحی به زبان های انگلیسی و تركی می فهمند كه حتی سلاطین عثمانی هم برای زیارت آرامگاه وی به خوی می رفته اند. ازاین رو شاید دست از تبلیغ مسجد شمس در قونیه بعنوان آرامگاه شمس (كه هیچ سندیت تاریخی ای ندارد) بردارند. چهارم: این مسیر پیشنهادی، شناخته شده ترین استان ها و مقاصد گردشگری ایران را در خود جای داده و ازاین رو به خودی خود می تواند برای توریستهای خارجی جذاب باشد. از جانب دیگر، با آنكه در این مسیر پیشنهادی تنها به آرامگاه های بعضی از عرفا اشاره شده و از آرامگاه صدها عارف و هم خانقاه چشم پوشی شده، اما به علت غنی بودن ایران از نظر عرفان و مكان های وابسته به آن، همین راه را هم یك توریست خارجی اگر بخواهد به صورت گذرا ببیند، دست كم دو هفته به درازا می كشد. ازاین رو می توان مسیرهای گوناگونی برای تورهای عرفانی پیشنهاد كرد كه هر توریست بنا بر زمان، بودجه و جاذبه مورد علاقه اش، تنها بخشی از آن را برگزیند. پنجم: ساماندهی تورها می تواند از شهر خوی (كه به جز آرامگاه شمس، ده ها اثر تاریخی برجسته، اما ناشناخته دیگر هم دارد) یا حتی لب مرز شروع شده و با اتوبوس های وی آی پی، گردشگران مشتاق عرفان ایرانی را همراه با راهنمایان كار بلد، شهر به شهر گردانده و به صرفه جویی هزینه و زمان آنان هم یاری برسانند. البته لازمه همه اینها، كنار نهادن كینه بعضی از تندروان و متحجران نسبت به عرفان ایرانی است. تركیه تنها با یك مولانا توانسته برندسازی كرده و قونیه را قطب گردشگری ادبی و عرفانی كشورش نماید. مركز شهر قونیه در واقع یك مجموعه بزرگ است از سه گونه مكان: یكم، هتل های سه تا پنج ستاره؛ دوم فروشگاه های سوغات و صنایع دستی و سوم، رستوران ها و خوراك خوری ها. هر سه این مكان ها هم وابستگی كامل به گردشگران دارند و البته با استقبال گردشگران، بازارشان هم گرمی ویژه ای دارد. اما همه اینها به دنبال برنامه ریزی و پشتیبانی دولت تركیه پیش آمده است. گردشگری نیاز به عمل گرایی دارد نه شعار زدگی. پرونده «فرصتهای گردشگری برای چالشهای اقتصادی»- ۱: گردشگری در مقابل تحریم/ سازمان میراث فرهنگی، حیاط خلوت رئیس جمهور پرونده «فرصتهای گردشگری برای چالشهای اقتصادی»- ۲: جایگاه ایران در گردشگری دیجیتالی پرونده «فرصتهای گردشگری برای چالشهای اقتصادی»- ۳: صنعت گردشگری، راهبرد موفق در زمان بحران پرونده «فرصتهای گردشگری برای چالشهای اقتصادی»- ۴: فرهنگ بسته و فرهنگ باز؛ گردشگری و توسعه فرهنگی اجتماعی ایران پرونده «فرصتهای گردشگری برای چالشهای اقتصادی»- ۵: یك پیشنهاد؛ راه اندازی تورهای دریایی در دریای خزر پرونده «فرصتهای گردشگری برای چالشهای اقتصادی»- ۶: برداشت های آشفته از بوم گردی در ایران؛ لزوم نظارت بر فعالیت ها
پرونده «فرصتهای گردشگری برای چالشهای اقتصادی»- ۷: صنعت گردشگری، راهبرد موفق در زمان بحران؛این بار با رویكرد اجتماعی پرونده «فرصتهای گردشگری برای چالشهای اقتصادی»- ۸: قیمت گذاری خدمات گردشگری و نقش آن در جلب اعتماد گردشگران خارجی پرونده «فرصتهای گردشگری برای چالشهای اقتصادی»- ۹: گردشگری دانشگاهی به مثابه یك سیاستگذاری علمی
پرونده «فرصت های گردشگری برای چالش های اقتصادی»- ۱۰: «روادید گذری» به مثابه فرصتی كوچك اما مهم
«فرصتهای گردشگری برای چالشهای اقتصادی»- ۱۱/ ارمنستان و تركیه چه دارند كه ما نداریم؟/گردشگری؛ آرزوها و واقعیت پرونده «فرصتهای گردشگری برای چالشهای اقتصادی»-۱۲ ابهام در راهكار حذف مهر ورود در گذرنامه گردشگران پرونده «فرصتهای گردشگری برای چالشهای اقتصادی»-۱۳ میان رشته ای، بُعد نادیده گردشگری در ایران پرونده «فرصتهای گردشگری برای چالشهای اقتصادی»- ۱۴ گردشگری دانشگاهی به مثابه فرصت سیاستگذاری فرهنگی «پرونده فرصتهای گردشگری برای چالشهای اقتصادی»- ۱۵صنایع دستی با سخنرانی های آتشین همایش ها رشد نمی كند
