به گزارش عصر توریسم «خانه ما كوه است و انهدام و تخریب آن خارج از حیطه قدرت و امكان امپراطوری بریتانیای كبیر است، بدیهی است كه در صورت اقدام آن دولت به جنگ با ما، تا آخرین حد امكان مقاومت خواهیم كرد»
این جملات كوبنده و غرورآفرین پاسخ رئیس علی به اعلام جنگ مقامات انگلیسی است وقتی در یك نامه تهدیدآمیز به او می نویسند «چنانچه بر ضد دولت انگلستان قیام و اقدام كنید، اقدام به جنگ می نماییم، در این صورت خانه هایتان ویران و نخل هایتان را قطع خواهیم كرد».
به گزارش عصر توریسم به نقل از ایسنا، پرویز توانایی، نتیجه ی رئیس علی دلواری درباره جد خود می گوید: “وقتی زمزمه های حمله نیروی متجاوز انگلیس، نگرانی ها و اوضاع نابسامان مردم بوشهر به گوش رئیس علی رسید نتوانست خاموش بماند.
بنابراین نزد علما رفته و تقاضای حكم جهاد كرد. علما كه می دانستند رئیسعلی در اسب سواری، تیراندازی و جنگ آوری… مهارت دارد با درخواست او موافقت كرده و آیت الله بلادی بوشهری پس از مشورت با یكی از علما به نام آیت الله خراسانی در نجف، حكم جهاد رئیس علی را همراه نظام نامه ای شامل 110 بند به او تحویل داد.
حكم جهاد شهید دلواری چنین بود: «اگر بكشی ثواب كرده و اگر كشته شوی شهیدی».” رئیس علی بعد از دریافت فتوای علما نیروهای خویش را مجهز كرده و بر ضد نیروهای انگلیس قیام كرد.
«رئیس علی» فرزند «رئیس محمد» و زاده ی سال ۱۲۶۱ خورشیدی برابر با ۱۸۸۲ میلادی و ۱۲۹۹ قمری در دلوار است. او از پیشگامان مشروطه خواهی و سردار و رهبر قیام جنوب ایران در تنگستان و بوشهر ضد نیروهای بریتانیا در دورهٔ جنگ جهانی اول بود.
مادر رئیس علی به نام شهین اهل تنگستان و پدرش زائر محمّد از كدخدایان اهل دلوار بود كه بعدها «معین الاسلام» لقب گرفت.
با آغاز نهضت مشروطیت، رئیس علی ۲۴ ساله از پیشگامان مشروطه خواه در جنوب ایران شد و همكاری نزدیكی را با محافل انقلابی و عناصر مشروطه طلب در بوشهر، تنگستان و دشتی شروع كرد.
دوران جوانی او همزمان با حضور گسترده استعمار انگلیس در خلیج فارس بود و رئیس علی در قیام جنوب ایران نقش كلیدی داشت.
هنگامی كه مقامات انگلیسی تصمیم قطعی درباره ی اشغال بوشهر و پیشروی به سمت شیراز را داشتند، به منظور تطمیع رئیس علی، دو نفر از متابعان حیدرخان حیات داودی را به دلوار فرستادند تا موافقت او را با پیاده شدن نیروهای انگلیس در كرانه خلیج فارس و حركت به سمت شیراز جلب كنند.
نمایندگان حیدرخان ضمن ملاقات با رئیس علی متذكر شدند كه چنانچه او از قیام ضد نیروهای اشغالگر صرف نظر كند، مقامات انگلیسی چهل هزار پوند به او پرداخت خواهند كرد و رئیس علی در جواب می گوید: «چگونه می توانم بی طرفی اختیار كنم در حالیكه استقلال ایران در معرض خطر جدی قرار گرفته است؟»
بعد از بازگشت نمایندگان حیدرخان، نامه تهدیدآمیزی از جانب مقامات انگلیسی به رئیس علی نوشته می شود با این مضمون كه: «چنانچه بر ضد دولت انگلستان قیام و اقدام كنید، اقدام به جنگ می نماییم، در این صورت خانه هایتان ویران و نخل هایتان را قطع خواهیم كرد.»
رئیس علی در پاسخ مقامات انگلیسی نوشت: «خانه ما كوه است و انهدام و تخریب آنها خارج از حیطه قدرت و امكان امپراطوری بریتانیای كبیر است. بدیهی است كه در صورت اقدام آن دولت به جنگ با ما، تا آخرین حد امكان مقاومت خواهیم كرد.»
رئیس علی پس از تسخیر بوشهر توسط نیروهای انگلیس، به مبارزه با این تجاوزگران پرداخت. بعد از اشغال بوشهر، نیروهای انگلیسی عزم تصرف دلوار را می كنند، منطقه ای كه قبل از آن، چندین بار سربازان انگلیسی به آنجا حمله كرده و هر بار شكست خورده بودند.
رئیس علی همراه با یارانش، در نبرد با اشغالگران انگلیسی، نیروهای متجاوز را شكست می دهد. قیام هفت ساله مردم تنگستان به رهبری رئیس علی دلواری با هدف پاسداری از خاك بوشهر و پیشگیری از حركت نیروهای بیگانه به حریم مرزهای ایران و دفاع از استقلال وطن بوده است.
جنگ دلیران تنگستان به رهبری رئیس علی تا شهریور ۱۲۹۴ ادامه پیدا كرد و انگلیسی ها نتوانستند او و یارانش را شكست دهند.
رئیس علی در سال ۱۲۹۴ در محلی به نام «تنگك صفر» و در زمان شبیخون به نیروهای بریتانیا توسط فردی نفوذی به نام «غلام حسین تنگكی»، از پشت سر هدف گلوله قرار گرفت و در سن ۳۳ سالگی كشته شد. پیكر او هم بنا بر وصیتش، در جوار حرم علی بن ابیطالب (ع) در وادی السلام –نجف اشرف- دفن شده است.
در سال ۱۳۸۹ و با مصوبه شورایعالی انقلاب سالروز شهادت رئیس علی دلواری برابر با روز ۱۲ شهریور ماه، به نام «روز ملی مبارزه با استعمار» نامگذاری شده است.
به گزارش عصر توریسم به نقل از ایسنا همه ساله در استان بوشهر سالروز شهادت رئیس علی دلواری بخصوص در محل تولد وی گرامی داشته می شود.
